Małpia orkiestra

16 figurek Małpiej orkiestry w paryskim Petit Palais

Małpia orkiestra (oryg. niem. Affenkapelle) – seria składająca się z około 25 figurek małpek z porcelany wyprodukowanych w manufakturze w Miśni w latach 50. i 60. XVIII wieku^[1][2][3].

Historia

Cztery figurki z małpiej orkiestry znajdujące się w Muzeum Narodowym w Krakowie

Modę na dekorowanie wnętrz pałaców scenami z małpami zapoczątkował Jean Berain, który w 1711 roku wydał grafiki z małpami jako temat ikonograficzny zwany singerie. Były to przedstawienia malarskie^[4].

Około 1753 roku w manufakturze w Miśni Johann Joachim Kändler i Peter Reinicke zaczęli projektować figurki małpek z porcelany na podstawie grafik Jean-Baptiste’a Guélarda, które ubrane w modne stroje tańczą, śpiewają, grają na instrumentach. Figurki mają wysokość od 9 do 17 centymetrów. Uważane są za parodię orkiestry i chóru dworskiego z Drezna z czasów króla Augusta III^[2]. Obecnie figurki takie pozostają w zbiorach wielu muzeów, w tym siedem w Zamku Królewskim na Wawelu^[5]. W manufakturze w Miśni nadal są produkowane^[2].

Przykładowe figurki

Figurka śpiewającej małpy

Figurka przedstawia małpkę siedzącą na składanym taborecie, na kolanach ma otwarty śpiewnik. Głowę ma odchyloną do tyłu, otwiera pyszczek jak podczas śpiewu. Ubrana jest w różową, szeroką spódnicę i gorset z żabotem ozdobionym wstążkami. Wierzchnie okrycie stanowi luźny płaszczyk w kolorze żółtym. Podstawę stanowi cokolik ozdobiony kwiatami i ornamentem rocaille. Egzemplarz ten znajduje się w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu^[4].

Figurka małpy grającej na rogu

Małpka ubrana jest w zielone spodnie, różową kamizelkę, żółty szustokor i czarny kapelusz z kokardą. Opiera się na pniu, trzyma przy ustach lewą dłonią róg, prawą opiera na biodrze. Podstawę stanowi okrągły cokolik z kwiatami i ornamentem rocaille. Egzemplarz ten znajduje się w zbiorach Zamku Królewskiego na Wawelu^[6].

Przypisy

Zobacz multimedia związane z tematem: Małpia orkiestra

1. 126. 24 Figuren und ein Notenpult aus der Affenkapelle/127. 21 Figuren aus der Affenkapelle, [w:] Europäisches Kunstgewerbe European Applied Arts 14.11.2018. Vorbesichtigung Preview 9.–12.11.2018, Van Ham Kunstauktionen GmbH & Co. KG, s. 42–43  (niem.).
2. MałgorzataM. Jendryczko MałgorzataM. (red.), Sztuka świata. Słownik terminów, t. 17, Warszawa: Wydawnictwo Arkady, 2013, s. 10, ISBN 978-83-213-4726-4 .
3. Affenkapelle ware, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2021-02-08]  (ang.).
4. DorotaD. Gabryś DorotaD., Figurka śpiewającej małpy – z serii „Małpia orkiestra” [online], Wirtualne Muzea Małopolski [dostęp 2021-01-30] .
5. AdamA. Spodaryk AdamA., Słodkie małpki z porcelany i zinstytucjonalizowana państwowa przemoc [online], Wirtualne Muzea Małopolski [dostęp 2021-01-30] .
6. DorotaD. Gabryś DorotaD., Figurka małpy grającej na rogu – z serii „Małpia orkiestra” [online], Wirtualne Muzea Małopolski [dostęp 2021-01-30] .