Marian Częścik

Marian Częścik

Data i miejsce urodzenia	8 lutego 1898 Godów
Data i miejsce śmierci	wiosna 1940 Katyń
Poseł III kadencji (1930-1935) (II RP)
Okres	od 1930 do 1935
Przynależność polityczna	Polskie Stronnictwo Chrześcijańskiej Demokracji

Marian Częścik (ur. 8 lutego 1898 w Godowie, zm. wiosną 1940 w Katyniu) – polski dziennikarz, polityk, poseł na Sejm III kadencji II RP, porucznik łączności rezerwy Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej.

Życiorys

Syn Jana i Antoniny z domu Adach. W 1915 r., ochotnik do armii rosyjskiej, zwolniony do cywila w roku następnym, kontynuował przerwaną naukę w Gimnazjum Rządowym Lublinie (wówczas przeniesionym do Odessy). Maturę zdał w 1919 r., wcześniej był żołnierzem III Korpusu Polskiego w Rosji, a po jego rozbrojeniu przez Austriaków przebywał na Krymie i w Gruzji.

Po powrocie do Polski, sekretarz Wydziału Aprowizacji w Lublinie, wziął udział w wojnie polsko-bolszewickiej 1920 r., jako radiotelegrafista w 7 stacji polowej radiotelegraficznej 19 Dywizji Piechoty^[1]. Studiował na Wydziale Inżynierii Wodnej i Wydziale Chemii Politechniki Warszawskiej, ale studiów nie ukończył. Był redaktorem „Rzeczypospolitej”, „Tygodnika Katolicko-Ludowego” i „Polski Ludowej”^[1].

Poseł na Sejm RP III kadencji w latach 1930–1935 z list Polskiego Stronnictwa Chrześcijańskiej Demokracji (PSChD). W 1935 r., był współorganizatorem Chrześcijańskiego Stronnictwa Ludowego, a w 1938 r., Chrześcijańskiej Grupy Ludowej.

Na stopień porucznika został mianowany ze starszeństwem z 19 marca 1939 i 28. lokatą w korpusie oficerów rezerwy łączności^[2].

Po kampanii wrześniowej 1939 r. i agresji ZSRR na Polskę w nieznanych okolicznościach dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie jenieckim w Kozielsku^[1]. Wiosną 1940 r. został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Katyniu i tam pogrzebany w bezimiennej mogile zbiorowej, gdzie od 28 lipca 2000 r. mieści się oficjalnie Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu^[3][4]. W miejscu tym prowadzone były ekshumacje i prace archeologiczne^[5][6]. W 1943 r. zidentyfikowano go podczas ekshumacji prowadzonej przez Niemców^[7] pod numerem 2351^[1][8] – dosł. określony jako Cześnik Marian^[9]. Przy jego zwłokach zostały odnalezione 2 pocztówki z nadawcą: Cześnik – Warszawa, ul. Piusa XI Nr 16, karta mobil., leg. ofic. rez. oraz karta szczep.^[10]. Figuruje na liście wywózkowej 040/3 z 20 kwietnia 1940^[1].

Zobacz wiadomość w serwisie Wikinews pt. 2007-11-09: Pierwszy dzień uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”

5 października 2007 r. minister obrony narodowej Aleksander Szczygło mianował go pośmiertnie na stopień porucznika (sic!)^[11][12][13]. Awans został ogłoszony 9 listopada 2007 r. w Warszawie, w trakcie uroczystości „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”^[14][15][16].

Był żonaty ze Stefania z Sulejewskich, z którą miał syna Zbigniewa^[1].

Upamiętnienie

13 kwietnia 2016 roku, w ramach akcji „Katyń... pamiętamy” / „Katyń... Ocalić od zapomnienia”, w ogrodzie Pałacu Prezydenckiego został zasadzony Dąb Pamięci poświęconego wszystkim Ofiarom Zbrodni Katyńskiej, certyfikat z numerem 1^[17][18][19].

Zobacz też

• jeńcy polscy w niewoli radzieckiej (od 1939 roku)
• obozy NKWD dla jeńców polskich
• ofiary zbrodni katyńskiej – zamordowani w Katyniu

Przypisy

1. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. 95.
2. Rybka i Stepan 2003 ↓, s. 658.
3. 20 lat temu otwarto Polski Cmentarz Wojenny w Katyniu - Redakcja Polska - polskieradio.pl [online], polskieradio.pl [dostęp 2024-06-27]  (pol.).
4. Księga Cmentarna Katynia 2000 ↓, s. LIII.
5. Historia Zbrodni Katynskiej [online] [dostęp 2024-12-10]  (pol.).
6. Pierwsze ekshumacje w Katyniu. "Wszystko było przesiąknięte zapachem śmierci" - Historia [online], www.polskieradio.pl [dostęp 2025-01-04]  (pol.).
7. Instytut Pamięci Narodowej -I.P.N.- Kraków Instytut Pamięci Narodowej -I.P.N.-, Niemcy w Katyniu w 1943 roku, „Instytut Pamięci Narodowej - Kraków” [dostęp 2024-12-31] [zarchiwizowane z adresu 2024-12-06] .
8. Katyń według źródeł niemieckich – 1943 r.. stankiewicze.com. [dostęp 2025-01-05].
9. AuswärtigesA. Amt AuswärtigesA., „Amtliches Material zum Massenmord von Katyn“, 1943, s. 230 [dostęp 2025-01-05]  (niem.).
10. Lista imienna zaginionych w ZSRR polskich jeńców wojennych z obozów Kozielsk - Ostaszków - Starobielsk, „Orzeł Biały. Polska walcząca o wolność.” (44 (330)), pbc.uw.edu.pl, 30 października 1948, s. 3 [dostęp 2025-01-02]  (pol.).
11. Decyzja Nr 439/MON Ministra Obrony Narodowej z dnia 5 października 2007 w sprawie mianowania oficerów Wojska Polskiego zamordowanych w Katyniu, Charkowie i Twerze na kolejne stopnie oficerskie. Decyzja nie została ogłoszona w Dzienniku Urzędowym MON.
12. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. [online], web.archive.org, s. 142 [dostęp 2025-01-05] [zarchiwizowane z adresu 2016-03-27]  (pol.).
13. Zbrodnia katyńska, miedzy prawdą i kłamstwem [online], edukacja.ipn.gov.pl, 2008, s. 215 [dostęp 2024-09-17]  (pol.).
14. Lista osób zamordowanych w Katyniu, Charkowie, Twerze i Miednoje mianowanych pośmiertnie na kolejne stopnie. policja.pl. [dostęp 2014-08-05].
15. „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów”. Portal polskiej Policji. [dostęp 2023-09-15].
16. Prezydent RP wziął udział w uroczystościach „Katyń Pamiętamy – Uczcijmy Pamięć Bohaterów” [online], prezydent.pl [dostęp 2024-08-26]  (pol.).
17. Dąb pamięci w ogrodach Pałacu Prezydeckiego - Polska Prowincja Zakonu Pijarów [online], pijarzy.pl [dostęp 2024-12-27] .
18. Katyń… Ocalić od zapomnienia. [online], katyn-pamietam.pl [dostęp 2024-12-27] .
19. Obchody Dnia Pamięci Ofiar Zbrodni Katyńskiej [online], dzieje.pl [dostęp 2024-12-27] .

Bibliografia

• Jan Kiński, Helena Malanowska, Urszula Olech, Wacław Ryżewski, Janina Snitko-Rzeszut, Teresa Żach: Katyń. Księga Cmentarna Polskiego Cmentarza Wojennego. Marek Tarczyński (red.). Warszawa: Oficyna Wydawnicza RYTM, 2000. ISBN 83-905590-7-2.
• Ryszard Rybka, Kamil Stepan: Awanse oficerskie w Wojsku Polskim 1935-1939. Kraków: Fundacja Centrum Dokumentacji Czynu Niepodległościowego, 2003. ISBN 83-7188-691-8.
• Biogram na stronie Biblioteki Sejmowej (stan na 12.04.2013)

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 311376693
• NUKAT: n2014006677