Lubań (szczyt)

Lubań

Widok na Lubań znad Hałuszowej
Państwo	Polska
Pasmo	Gorce, Karpaty
Wysokość	1211, 1225 m n.p.m.
Wybitność	365 m
Położenie na mapie Gorców Lubań
Położenie na mapie Karpat Lubań
49°29′21,6″N 20°20′20,3″E

Widok na Lubań od południa

Wieża widokowa

Polana Wierch Lubania i wschodni szczyt

Samorody

Widok na Lubań z Pienin Czorsztyńskich

Lubań – najwyższy szczyt Pasma Lubania w południowo-wschodniej części Gorców. Duży, porośnięty lasem masyw pocięty dolinami kilku potoków.

Topografia

Lubań ma dwa wierzchołki, według mapy Geoportalu obydwa tej samej wysokości – 1211 m^[1]. Wierzchołek wschodni (Średni Groń) jest zarośnięty lasem i pozbawiony widoków, wierzchołek zachodni słynie z rozległych panoram, szczególnie efektowne widoki bywają wczesnym rankiem. Różne źródła podają różne wysokości: na mapach wysokość określona jest na 1211 m n.p.m.^[2][3], ale tablica informacyjna na szczycie Lubania podaje wysokość 1225 m, podobnie przewodnik Gorce podaje wysokość wyższego (wschodniego) szczytu na 1225 m, a niższego na 1211 m^[4]. Z kolei Numeryczny Model Terenu Geoportalu podaje wysokości: 1210,7 m n.p.m. dla Lubania oraz 1211,6 m n.p.m. dla Średniego Gronia^[1].

Pomiędzy dwoma wierzchołkami Lubania rozpościera się polana Wierch Lubania, dogodny punkt widokowy na Tatry, Pieniny i Beskidy, węzeł szlaków turystycznych. Potoki spływające z północnych stoków Lubania uchodzą do Ochotnicy, ze stoków południowych do Krośnicy lub Zbiornika Czorsztyńskiego. Od południowej strony Lubań sąsiaduje z dużo niższym Wdżarem (767 m), oddzielony od niego szerokim siodłem przełęczy Drzyślawa (650 m)^[3].

Graniczy tu z sobą 5 miejscowości: Ochotnica Dolna, Tylmanowa, Grywałd, Krośnica i Kluszkowce^[1].

Przyroda

Na południowych stokach Lubania, po wschodniej stronie potoku Kluszkowianka znajduje się leśny rezerwat przyrody Modrzewie. Z rzadkich roślin na Lubaniu rosną ostrożeń głowacz i ostrożeń dwubarwny^[5]. Poniżej polany Wierch Lubania, na południowym stoku są wychodnie piaskowców magurskich z ambonką skalną, zwaną Samorodami^[4].

Historia

Już od 1860 kuracjusze ze Szczawnicy wyjeżdżali chłopskimi furkami pod szczyt Lubania. W 1912 wyznakowano pierwszy szlak turystyczny z Krościenka. Przy Samorodach w latach 1936–1939 Tatrzańskie Towarzystwo Narciarzy wybudowało schronisko turystyczne o około 100 miejscach noclegowych. Podczas II wojny światowej służyło głównie partyzantom i ukrywającej się przed Niemcami okolicznej ludności, był tam punkt etapowy i zaopatrzeniowy polskich partyzantów. W odwecie Niemcy 24 września 1944 r. spalili schronisko, zabijając dwóch partyzantów. Kolejne schronisko zbudowane zostało przez PTTK w latach 1973–1974 na polanie Wyrobki, na południe od szczytu. Była to bacówka – mały obiekt przeznaczony dla turystyki kwalifikowanej. Spłonęła doszczętnie w styczniu 1978 r. Zachowały się kamienne fundamenty i piwnice po tych schroniskach^[4].

Na wschodnim wierzchołku Lubania (Średnim Groniu) znajdują się kopce graniczne trzech miejscowości: Tylmanowa, Ochotnica Dolna i Grywałd. W dawnych czasach w ich okolicy porzucano zwłoki samobójców, które wyciągano tu koniem na tzw. „bosym wozie” i przykrywano gałęziami. Było 5 takich pochówków^[6].

Dawniej na Lubaniu istniała drewniana wieża triangulacyjna^[6], która jednak dawno już zawaliła się^[4]. W 2015 roku pod szczytem zachodniego wierzchołka została wybudowana 22-metrowa wieża widokowa^[7].

Studencka baza namiotowa

Na polanie działa od lat 60. XX w. studencka baza namiotowa. Czynna jest w miesiącach wakacyjnych. Początkowo należała do BPiT Almatur z Krakowa, obecnie do krakowskiego Oddziału Akademickiego PTTK. Zawsze prowadzona była przez przewodników ze Studenckiego Koła Przewodników Górskich w Krakowie. Nocować można we własnym namiocie lub w kilkunastu namiotach bazowych^[4]. Są namioty-stołówki, zadaszona wiata, wodę czerpie się ze źródełka położonego na południowych stokach (przy szlaku turystycznym na przełęcz Snozka).

Legendy

Według ludowych podań Lubań to miejsce przeklęte i magiczne zarazem. Miejscowi czarownicy toczyli tam między sobą spory. Po wypowiedzeniu przez jednego z baców-czarowników straszliwego przekleństwa całe stado owiec wraz z juhasami zapadło się pod ziemię. Podobno w dniu św. Jakuba (25 lipca) z tego miejsca wydobywają się spod ziemi okrzyki juhasów i dzwonki owiec^[4].

Turystyka

Główny Szlak Beskidzki na odcinku Krościenko – Przełęcz Knurowska:

• z Krościenka przez Marszałek 3:10 h, ↓ 2:10 h
• z Przełęczy Knurowskiej przez Runek 3:35 h, ↓ 3:10 h

fragment szlaku Tarnów – Wielki Rogacz:

• z Ochotnicy Dolnej 2:15 h, ↓ 1:30 h
• z przełęczy Snozka 2:05 h, ↓ 1:40 h

szlak Ochotnica Dolna – Grywałd:

• z Ochotnicy Dolnej 2:30 h, ↓ 1:35 h
• z Grywałdu 2:10 h, ↓ 1:20 h

szlak Tylmanowa – Lubań (Średni Groń):

• z Tylmanowej 2:15 h, ↓ 1:15 h

Z miejscowości Kluszkowce 2:45 h, ↓ 2:00 h

Przypisy

1. Geoportal. Mapa topograficzna i satelitarna [online] [dostęp 2021-11-02] .
2. Gorce. Mapa turystyczna 1:50 000, Kraków: Compass, 2007, ISBN 83-89472-59-7 . Brak numerów stron w książce
3. Gorce. Mapa turystyczna 1:50 000, Warszawa: Demart sp. z o.o., 2005, ISBN 83-89472-59-7 . Brak numerów stron w książce
4. M.M. Cieszkowski M.M., P.P. Lubieński P.P., Gorce – przewodnik dla prawdziwego turysty, P.P. Lubieński (red.), Pruszków: Oficyna Wydawnicza „Rewasz”, 2004, ISBN 83-89188-19-8 . Brak numerów stron w książce
5. ZbigniewZ. Mirek ZbigniewZ., HalinaH. Piękoś-Mirek HalinaH., Czerwona księga Karpat Polskich, Warszawa: Instytut Botaniki PAN, 2008, ISBN 978-83-89648-71-6 . Brak numerów stron w książce
6. JózefJ. Nyka JózefJ., Gorce. Przewodnik, Sport i Turystyka, 1965 . Brak numerów stron w książce
7. Gmina Ochotnica Dolna [online] [dostęp 2019-07-31] [zarchiwizowane z adresu 2015-11-07] .

• 
  Panorama z podnóży Lubania (powyżej przełęczy Drzyślawa)

Linki zewnętrzne

• Lubań – opis szlaku i panorama. zieloniwpodrozy.pl. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-06-13)].