Lista kraterów uderzeniowych na Ziemi

Lista kraterów uderzeniowych na Ziemi. Główna lista zawiera wszystkie potwierdzone struktury pochodzenia impaktowego na Ziemi wymienione w bazie Earth Impact Database według stanu na dzień 1 września 2016^[1], o średnicy większej niż 10 km.

Ziemia doświadcza bombardowania meteorytowego od 4,5 miliarda lat, podobnie jak jej Księżyc, którego powierzchnia jest zryta kraterami. Ze względu na większą masę i powierzchnię musiało na nią upaść nawet więcej meteorytów, małych planetoid i komet. Powstawanie kraterów jest jednak na Ziemi utrudnione przez obecność atmosfery, w której wyhamowują małe ciała, a najmniejsze ulegają spaleniu; ze względu na istnienie oceanów i innych zbiorników, w ponad 70% przypadków spadający obiekt uderza w wodę, a nie w stały ląd. Krater który już powstanie, podlega erozji na skutek działania wody, wiatru i czynników biologicznych, a w wielu miejscach jest niszczony także przez procesy wulkaniczne i tektoniczne. Większość dużych kraterów na Ziemi jest położona w obrębie starych tarcz kontynentalnych, na których zapis zjawisk geologicznych jest najdłuższy.

Potwierdzone kratery uderzeniowe na Ziemi

Pozostałość krateru Vredefort, widziana z promu kosmicznego

Obraz radarowy kraterów Sudbury (większy, u dołu) i Wanapitei (jezioro meteorytowe po prawej)

Zdjęcie satelitarne krateru Popigaj na północy Syberii

Wybrzeże Australii Południowej z widocznymi słonymi jeziorami, w tym kolistym jeziorem w kraterze Acraman

Nazwa	Położenie	Średnica krateru (km)	Wiek (miliony lat)	Współrzędne geograficzne
Vredefort	Wolne Państwo, Republika Południowej Afryki	160¹	2023 !2023 ± 4	27°00′S 27°30′E
Chicxulub	Jukatan, Meksyk	150¹	0064.98 !64,98 ± 0,05	21°20′N 89°30′W
Sudbury	Ontario, Kanada	130¹	1850 !1850 ± 3	46°36′N 81°11′W
Popigaj	Kraj Krasnojarski, Rosja	90¹	0035.7 !35,7 ± 0,2	71°39′N 111°11′E
Acraman	Australia Południowa	90	0590 !~590	32°01′S 135°27′E
Manicouagan	Quebec, Kanada	85¹	0214 !214 ± 1	51°23′N 68°42′W
Morokweng	Pustynia Kalahari, Republika Południowej Afryki	70	0145 !145,0 ± 0,8	26°28′S 23°32′E
Kara	Nieniecki Okręg Autonomiczny, Rosja	65	0070.3 !70,3 ± 2,2	69°06′N 64°09′E
Beaverhead	Idaho i Montana, Stany Zjednoczone	60	0600 !~600	44°15′N 114°00′W
Tookoonooka	Queensland, Australia	55	0128 !128 ± 5	27°07′S 142°50′E
Charlevoix	Quebec, Kanada	54	0342 !342 ± 15	47°32′N 70°18′W
Siljan	Dalarna, Szwecja	52	0376.8 !376,8 ± 1,7	61°02′N 14°52′E
Kara-kul	Góry Pamir, Tadżykistan	52	0005 !<5	39°01′N 73°27′E
Montagnais	Nowa Szkocja, Kanada	45	0050.5 !50,5 ± 0,76	42°53′N 64°13′W
Woodleigh	Australia Zachodnia	40	0364 !364 ± 8	26°03′S 114°40′E
Saint Martin	Manitoba, Kanada	40	0220 !220 ± 32	51°47′N 98°32′W
Puczeż-Katunski	Obwód niżnonowogrodzki, Rosja	40¹	0167 !167 ± 3	56°58′N 43°43′E
Mjølnir	Morze Barentsa, Norwegia	40	0142 !142,0 ± 2,6	73°48′N 29°40′E
Chesapeake Bay	Wirginia, Stany Zjednoczone	40¹	0035.5 !35,5 ± 0,3	37°17′N 76°01′W
Araguainha	Centralna Brazylia	40	0244.4 !244,40 ± 3,25	16°47′S 52°59′W
Carswell	Saskatchewan, Kanada	39	0115 !115 ± 10	58°27′N 109°30′W
Clearwater West	Quebec, Kanada	36	0290 !290 ± 20	56°13′N 74°30′W
Manson	Iowa, Stany Zjednoczone	35	0073.8 !73,8 ± 0,3	42°35′N 94°33′W
Saqqar	Arabia Saudyjska	34	0410 !410 – 70	29°35′N 38°42′E
Keurusselkä	Finlandia	~30	1800 !<1800	62°08′N 24°36′E
Yarrabubba	Australia Zachodnia	30	2000 !~2000	27°10′S 118°50′E
Slate Islands	Ontario, Kanada	30	0450 !~450	48°40′N 87°00′W
Shoemaker	Australia Zachodnia	30	1630 !1630 ± 5	25°52′S 120°53′E
Mistastin	Nowa Fundlandia i Labrador, Kanada	28	0036.4 !36,4 ± 4	55°53′N 63°18′W
Clearwater East	Quebec, Kanada	26	0290 !290 ± 20	56°04′N 74°06′W
Strangways	Terytorium Północne, Australia	25	0646 !646 ± 42	15°12′S 133°35′E
Steen River	Alberta, Kanada	25	0091 !91 ± 7	59°30′N 117°38′W
Kamieńsk	Obwód rostowski, Rosja	25	0049 !49	48°21′N 40°30′E
Tunnunik (Prince Albert)	Terytoria Północno-Zachodnie, Kanada	~25	0450 !450 – 130	72°28′N 113°58′W
Nördlinger Ries	Bawaria, Niemcy	24	0015.1 !15,1 ± 0,1	48°53′N 10°34′E
Presqu'île	Quebec, Kanada	24	0500 !<500	49°43′N 74°48′W
Bołtysz	Obwód kirowohradzki, Ukraina	24	0065.17 !65,17 ± 0,64	48°54′N 32°15′E
Rochechouart	Francja	23	0214 !214 ± 8	45°49′27″N 0°46′54″E
Lappajärvi	Finlandia	23	0077.85 !77,85 ± 0,78	63°12′N 23°42′E
Haughton	Nunavut, Kanada	23	0039 !39	75°23′N 89°40′W
Gosses Bluff	Terytorium Północne, Australia	22	0142.5 !142,5 ± 0,8	23°49′15″S 132°18′28″E
Amelia Creek	Terytorium Północne, Australia	~20	1640 !1640 – 600	20°55′S 134°50′E
Obołoń	Obwód połtawski, Ukraina	20	0169 !169 ± 7	49°35′N 32°55′E
Łogancza	Kraj Krasnojarski, Rosja	20	0040 !40 ± 20	65°31′N 95°56′E
Glikson	Australia Zachodnia	~19	0508 !<508	23°59′S 121°34′E
Dellen	Gävleborg, Szwecja	19	0089 !89,0 ± 2,7	61°48′N 16°48′E
Oasis	Libia	18	0120 !<120	24°35′N 24°24′E
Lawn Hill	Queensland, Australia	18	0515 !>515	18°40′S 138°39′E
Elgygytgyn	Czukocki Okręg Autonomiczny, Rosja	18	0003.5 !3,5 ± 0,5	67°30′N 172°05′E
Luizi	Katanga, Demokratyczna Republika Konga	17	0573 !<573	10°10′S 28°00′E
Suawjarwi	Karelia, Rosja	16	2400 !~2400	63°07′N 33°23′E
Ames	Oklahoma, Stany Zjednoczone	16	0470 !470 ± 30	36°15′N 98°12′W
Łohojski	Obwód miński, Białoruś	15	0042.3 !42,3 ± 1,1	54°12′N 27°48′E
Kałuski	Obwód kałuski, Rosja	15	0380 !380 ± 5	54°30′N 36°12′E
Żamanszyng	Obwód aktobski, Kazachstan	14	0000.9 !0,9 ± 0,1	48°24′N 60°58′E
Janisjarwi	Karelia, Rosja	14	0700 !700 ± 5	61°58′N 30°55′E
Gweni-Fada	Region Ennedi, Czad	14	0345 !<345	17°25′N 21°45′E
Spider	Australia Zachodnia	13	0570 !>570	16°44′S 126°05′E
Sierra Madera	Teksas, Stany Zjednoczone	13	0100 !<100	30°36′N 102°55′W
Kentland	Indiana, Stany Zjednoczone	13	0097 !<97	40°45′N 87°24′W
Deep Bay	Saskatchewan, Kanada	13	0099 !99 ± 4	56°24′N 102°59′W
Marquez	Teksas, Stany Zjednoczone	12,7	0058 !58 ± 2	31°17′N 96°18′W
Aorounga	Region Borku, Czad	12,6	0345 !<345	19°06′N 19°15′E
Nicholson	Terytoria Północno-Zachodnie, Kanada	12,5	0400 !<400	62°40′N 102°41′W
Wells Creek	Tennessee, Stany Zjednoczone	12	0200 !200 ± 100	36°23′N 87°40′W
Vargeão	Santa Catarina, Brazylia	12	0123 !123 ± 1,4	26°50′S 52°07′W
Serra da Cangalha	Tocantins, Brazylia	12	0300 !<300	8°05′S 46°52′W
Avak	Alaska, Stany Zjednoczone	12	0095 !95 – 3	71°15′S 156°38′W
Ternowka	Obwód dniepropetrowski, Ukraina	11	0280 !280 ± 10	48°08′N 33°31′E
Dhala	Madhya Pradesh, Indie	11	2100 !2100 – 1700	25°17′59,7″N 78°08′03,1″E
Bosumtwi	Ghana	10,5	0001.07 !1,07	6°30′N 1°25′W
Upheaval Dome	Utah, Stany Zjednoczone	10	0170 !<170	38°26′N 109°54′W
Paasselkä	Finlandia	10	1800 !<1800	62°02′N 29°05′E
Kelly West	Terytorium Północne, Australia	10	0550 !>550	19°56′S 133°57′E
Karła	Tatarstan, Rosja	10	0005 !5 ± 1	54°55′N 48°02′E
Flaxman	Australia Południowa	10	0035 !>35	34°37′S 139°04′E
Eagle Butte	Alberta, Kanada	10	0065 !<65	49°42′N 110°30′W

¹ Podana średnica jest najlepszym obecnym oszacowaniem średnicy mierzonej od krawędzi do krawędzi krateru i nie obejmuje strefy całkowitych zniszczeń na zewnątrz krateru. W literaturze często można znaleźć inne wartości, wynikające z przyjęcia innej definicji, np. z uwzględnienia zewnętrznego pierścienia struktury wielopierścieniowej.

Domniemane kratery uderzeniowe

Lista zawiera wybrane struktury na Ziemi, które są podejrzewane o pochodzenie meteorytowe, ale nie ma co do tego zgody w środowisku naukowym.

Postulowany obszar krateru pod lądolodem na Ziemi Wilkesa

Nazwa	Położenie	Średnica (km)	Wiek (miliony lat)	Współrzędne geograficzne
Śiwa	Morze Arabskie, Indie	500	65	18°40′N 70°14′E
Wilkes Land[2]	Ziemia Wilkesa, Antarktyda	480-500	<500, przypuszczalnie ~250	70°S 120°E
Tai	Jiangsu, Chiny	68,5	360-375?	31°02′N 120°02′E
Kabira	Libia i Egipt	31	?	24°40′N 24°58′E
Krater East Warburton	Australia Południowa	≥200	≥300	28°00′S 140°30′E

Przypisy

1. Earth Impact Database. Planetary and Space Science Centre, University of New Brunswick. [dostęp 2016-09-01]. (ang.).
2. C. Kazan, R. Sato: Antarctica: Site of the Biggest Impact Crater on Earth Revealed. [w:] The Daily Galaxy [on-line]. 2010-08-17. [dostęp 2012-11-26]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-05-25)]. (ang.).

Zobacz też

Lista kraterów uderzeniowych w Afryce Lista kraterów uderzeniowych w Ameryce Południowej Lista kraterów uderzeniowych w Ameryce Północnej Lista kraterów uderzeniowych w Australii Lista kraterów uderzeniowych w Azji Lista kraterów uderzeniowych w Europie

Lista kraterów na Księżycu Lista kraterów na Marsie Lista kraterów na Wenus