Księga zaginionych opowieści

Księga zaginionych opowieści

The Book of Lost Tales

Autor	J.R.R. Tolkien (autor) Christopher Tolkien (red.)
Wydanie oryginalne
Język	angielski
Data wydania	1983–1984
Pierwsze wydanie polskie
Data wydania polskiego	1995 (Księga zaginionych opowieści) 1996 (Ostatnie legendy Śródziemia)
Przekład	Małgorzata Pietrzak-Merta
poprzednia brak następna Ballady Beleriandu

Księga zaginionych opowieści (ang. The Book of Lost Tales) – zbiór opowieści J.R.R. Tolkiena, należących do legendarium Śródziemia, wydanych po śmierci autora jako część cyklu Historia Śródziemia.

Zbiór wydano w dwóch częściach: The Book of Lost Tales 1 (wydanie z 1983) and The Book of Lost Tales 2 (wydanie z 1984). Podział ten wynikał jedynie z rozległości materiału^[1].

Treść

Księga zaginionych opowieści zawiera pierwsze szkice legendarium Tolkiena, które znalazły swoje późniejsze odzwierciedlenie w Silmarillionie^[2].

Ramą opowieści jest historia pobytu człowieka w domostwie elfów, gdzie ma okazję usłyszeć opowieści z dawnych lat^[3].

Część pierwsza

I. Dworek Zabawy Utraconej

Historia Eriola, wędrowca, który przeprawił się statkiem ku zachodowi i trafił na Samotną Wyspę, której mieszkańcy podejmowali go jako gościa. Pewnego dnia trafił do domu, noszącego nazwę Dworek Zabawy Utraconej (ang. The Cottage of Lost Play). Jego mieszkańcy podzielili się z nim przechowywanymi tam dawnymi opowieściami, pieśniami i muzyką elfów^[3].

II. Muzyka Ainurów

Dzieje stworzenia świata przez Eru za sprawą muzyki Ainurów^[4].

III. Przybycie Valarów i budowa Valinoru

Historia opisująca przybycie grupy Ainurów (zwanych odtąd Valarami) w obręb Ardy, ich walkę z Melko oraz ich prace nad urządzeniem swoich siedzib w Valinorze^[5].

IV. Skowanie Melka

Opis walki Valarów z Melko, zakończoną schwytaniem tego ostatniego i skazaniem go na skowanie (przez trzy stulecia) oraz na czterysta lat służby w domostwie Tulkasa^[6].

V. Przybycie elfów i powstanie Kôru

Opowieść relacjonująca przybycie Eldarów do Valinoru i założenie przez nich miasta Kôr^[7].

VI. Kradzież klejnotów przez Melka i mrok nad Valinorem

Historia niezgody, jaką Melko zasiał między Valarów a elfów, a także zniszczeń wywołanych w Valinorze przez Melko działającego wspólnie z Tkaczką Mroku^[8].

VII. Ucieczka Noldolich

Opis konsekwencji decyzji Feanora, przywódcy elfów, o opuszczeniu Valinoru i ścigania Melko w celu odzyskania skradzionych przez niego klejnotów, Silmarilów^[9].

VIII. Opowieść o Słońcu i Księżycu

Używając dostępnych im środków, Valarowie tworzą dwa okręty, które mają pokonywać niebo i zapewnić światło światu: Galeon Słońca i Statek Księżyca^[10].

IX. Ukrycie Valinoru

Dla uniknięcia ataków Melko i innych wrogów Valarowie rozpoczęli prace nad zabezpieczeniem Valinoru przez dostępem z zewnątrz^[11].

X. Opowieść Gilfanona: gorzki los Noldolich i nadejście człowieka

Historia elfów po opuszczeniu przez nich Valinoru oraz o pojawieniu się ludzi na Ardzie^[12].

Część druga

I. Opowieść o Tinúviel

Historia spotkania Berena (człowieka) i Tinúviel (kobiety z rasy elfów)^[13].

II. Turambar i Foalókë

Opowieść o Turamburze i jego starciu ze smokiem, strzegącym skarbu w Nargothrondzie^[14].

III. Upadek Gondolinu

Opis klęski, jaką obrońcy Gondolinu ponieśli w starciu z siłami Morgotha^[15].

IV. Nauglafring

Historia wykonanego przez krasnoludów naszyjnika, znanego jako Nauglafring^[16].

V. Opowieść o Eärendelu

Historia Eärendela i jego podróży^[17].

VI. Historia Eriola albo Ælfwine'a i koniec opowieści

Zakończenie mitologii, w którym znaczącą rolę odgrywa Eriol^[18].

Polskie tłumaczenia

Istnieją trzy tłumaczenia Księgi zaginionych opowieści:

• autorstwa Małgorzaty Pietrzak-Merty pt. Księga zaginionych opowieści (1995)^[19] i Ostatnie legendy Śródziemia (1996)^[20],
• autorstwa Radosława Kota pt. Księga zaginionych opowieści, tom I, Księga zaginionych opowieści, tom II^[21] i Księga zaginionych opowieści, tom III^[22] (1998),
• autorstwa Marty Gębickiej-Frąc i Cezarego Frąca (proza) oraz Katarzyny Staniewskiej i Joanny Drzewowskiej (poezja) pt. Księga zaginionych opowieści, część 1 (2022)^[23] i autorstwa Agnieszki Sylwanowicz (proza) oraz Katarzyny Staniewskiej (poezja) pt. Księga zaginionych opowieści, część 2 (2023)^[24].

Przypisy

1. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 20.
2. Księga zaginionych opowieści cz. 1 [online], sklep.zysk.com.pl [dostęp 2022-10-18]  (pol.).
3. J.R.R.J.R.R. Tolkien J.R.R.J.R.R., Księga zaginionych opowieści, część 1, ChristopherCh. Tolkien (red.), Poznań 2022, s. 21–29 .
4. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 70–77.
5. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 83–98.
6. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 117–130.
7. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 139–155.
8. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 169–184.
9. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 193–200.
10. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 207–228.
11. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 243–255.
12. J.R.R. Tolkien, Księga zaginionych opowieści, cz. 1, Ch. Tolkien (red.) Poznań 2022, s. 267–285.
13. J.R.R.J.R.R. Tolkien J.R.R.J.R.R., Księga zaginionych opowieści. Część 2, 2023, s. 9-86 .
14. J.R.R.J.R.R. Tolkien J.R.R.J.R.R., Księga zaginionych opowieści. Część 2, 2023, s. 87-174 .
15. J.R.R.J.R.R. Tolkien J.R.R.J.R.R., Księga zaginionych opowieści. Część 2, 2023, s. 175-266 .
16. J.R.R.J.R.R. Tolkien J.R.R.J.R.R., Księga zaginionych opowieści. Część 2, 2023, s. 267-304 .
17. J.R.R.J.R.R. Tolkien J.R.R.J.R.R., Księga zaginionych opowieści. Część 2, 2023, s. 305-338 .
18. J.R.R.J.R.R. Tolkien J.R.R.J.R.R., Księga zaginionych opowieści. Część 2, 2023, s. 339-412 .
19. Księga zaginionych opowieści | J.R.R. Tolkien [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2022-10-18]  (pol.).
20. Ostatnie legendy Śródziemia | J.R.R. Tolkien [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2022-10-18]  (pol.).
21. Księga zaginionych opowieści. Tom II | J.R.R. Tolkien [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2022-10-18]  (pol.).
22. Księga zaginionych opowieści. Tom III | J.R.R. Tolkien [online], Lubimyczytać.pl [dostęp 2022-10-18]  (pol.).
23. J.R.R.J.R.R. Tolkien J.R.R.J.R.R., Księga zaginionych opowieści, część 1, ChristopherCh. Tolkien (red.), Poznań 2022 .
24. Księga zaginionych opowieści cz. 2 [online], sklep.zysk.com.pl [dostęp 2023-03-21]  (pol.).

Kontrola autorytatywna (zbiór opowiadań):

• Open Library: OL27435W