Kostaq Cipo

Kostaq Cipo

Data i miejsce urodzenia	14 stycznia 1892 Elbasan
Data i miejsce śmierci	6 stycznia 1952 Tirana
Minister edukacji
Okres	od 13 stycznia 1945 do 21 marca 1946
Poprzednik	Gjergj Kokoshi
Następca	Sejfulla Malëshova
Odznaczenia
Mesues i Popullit

Kostaq Simon Cipo (ur. 14 stycznia 1892 w Elbasanie, zm. 6 stycznia 1952 w Tiranie^[1]) – albański językoznawca i pedagog, w latach 1945–1946 minister edukacji w rządzie Envera Hodży.

Życiorys

Był synem urzędnika osmańskiego Simona i Agnije z d. Xhuvani, a także siostrzeńcem Aleksandra Xhuvaniego^[2]. Uczył się od 1898 w szkole greckiej, od 1906 w tureckojęzycznej szkole w Elbasanie, a następnie przez dwa lata w gimnazjum w Bitoli^[3]. Po wybuchu I wojny bałkańskiej powrócił do rodzinnego Elbasanu, gdzie zajmował się porządkowaniem biblioteki Aqifa Pashy Elbasaniego^[3]. Dzięki wsparciu Luigji Gurakuqiego W 1913 wyjechał do Włoch, gdzie ukończył szkołę średnią w San Demetrio Corone i w 1917 podjął studia na wydziale filologicznym Uniwersytetu Rzymskiego^[1]. W czasie studiów współpracował z albańskojęzycznym pismem Kuvendi, do którego pisał teksty o literaturze albańskiej, używając pseudonimu Skampensis^[3].

Studia ukończył w 1921 i powrócił do kraju^[1]. W latach 1921–1923 uczył w Szkole Pedagogicznej w Elbasanie. W 1923 przeniósł się do gimnazjum w Szkodrze, a dwa lata później do liceum w Korczy, gdzie pracował do 1939, pełniąc funkcję dyrektora^[2]. W tym samym roku przeniósł się do Tirany, gdzie został internowany przez władze włoskie^[1]. W sierpniu 1941 został zatrudniony na stanowisku kierownika katedry albanologicznej na Uniwersytecie we Florencji^[3]. Po powrocie do kraju zamieszkał w Pogradcu^[3]. W 1944 rozpoczął pracę w ministerstwie edukacji. Po zdobyciu władzy przez komunistów w 1945 objął kierownictwo resortu edukacji, resortem kierował do marca 1946. W latach 1946–1952 zasiadał w Zgromadzeniu Ludowym^[1]. Pod koniec życia prowadził badania naukowe nad językiem albańskim. Pod jego kierunkiem pracował zespół (Eqrem Çabej, Mahir Domi, Anton Krajni i Osman Myderrizi), który opracował wydany w 1954 w Tiranie Słownik języka albańskiego (Fjalori i gjuhës shqipe), oparty na dialekcie toskijskim i na słownikach wydanych w ZSRR^[4].

Był żonaty (w 1929 poślubił Margaritę Papajani), miał troje dzieci. Został uhonorowany tytułem Nauczyciela Ludu (Mesues i Popullit)^[5]. Imię Kostaqa Cipo nosi ulica, znajdująca się w południowo-wschodniej części Tirany (dzielnica Ali Demi), a także jedna z ulic Elbasanu.

Dzieła

• 1947: Morfologjia Historike e Shqipes (Morfologia historyczna języka albańskiego)
• 1947: Fonetika (Fonetyka, reprint 2003)
• 1949: Gramatika Shqipe (Gramatyka języka albańskiego)
• 1952: Sintaksa (Syntaksa)

Przypisy

1. Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 99.
2. Kostaq Cipo (1892 – 1952). = 2021-08-08 [online], adsh.al  (alb.).
3. AleksandërA. Meksi AleksandërA., Kostaq Cipo: Gjuhëtari dhe themeluesi i Arsimit të Lartë në Shqipëri. = 2017-06-06 [online], wordpress.com, 14 marca 2017  (alb.).
4. Valter Memisha. Kostaq Cipo dhe fjalori i gjuhes shqipe 1954. „Studime Filologjike”, s. 21–29, 3-4 2012. 
5. Fjalor Enciklopedik Shqiptar, vol. 1. Tirana: 2008, s. 364. (alb.).

Bibliografia

• Kastriot Dervishi: Kryeministrat dhe ministrat e shtetit shqiptar në 100 vjet : anëtarët e Këshillit të Ministrave në vitet 1912-2012, jetëshkrimet e tyre dhe veprimtaria e ekzekutivit shqiptar. Tirana: Shtepia Botuese 55, 2012, s. 122.
• Robert Cipo: Prof. Kostaq Cipo: studime monografike dhe shkrime të tjera. Tirana: Dita 2000, 2003, s. 355. ISBN 978-99927-912-6-4.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000112343180
• VIAF: 163666320
• LCCN: no2016089975
• GND: 129395862
• NTA: 297888382
• PLWABN: 9810643902405606
• NUKAT: n2005130475