Komitet Drobnej Wytwórczości

Komitet Drobnej Wytwórczości – kolegialny naczelny organ administracji państwowej działający w Polsce w latach 1958–1972, mający na celu sprawowanie nadzoru nad sferą usług i wytwórczości realizowaną przez przemysł terenowy, organizacje spółdzielcze i rzemieślników. Przewodniczący Komitetu był członkiem Rady Ministrów, zaś urząd powołany do obsługi Komitetu posiadał rangę ministerstwa.

Ustanowienie Komitetu

Komitet został utworzony na mocy ustawy z 2 lipca 1958 r.^[1] w miejsce zniesionego urzędu Ministra Przemysłu Drobnego i Rzemiosła. Ustanowienie Komitetu miało na celu stworzenie odpowiednich warunków dla rozwoju drobnej wytwórczości, oraz realizacji zadań i uprawnień rad narodowych w tej dziedzinie oraz zapewnienia koordynacji i współdziałania różnych dziedzin drobnej wytwórczości i usług przez organ oparty na zasadzie przedstawicielstwa rad narodowych, organizacji spółdzielczych, rzemieślniczych i innych drobnych wytwórców.

Zadania Komitetu

Zadaniem Komitetu było zapewnienie prawidłowego rozwoju i współdziałania różnych dziedzin drobnej wytwórczości i usług, a w szczególności państwowego przemysłu terenowego, spółdzielczości, rzemiosła indywidualnego, przemysłu prywatnego, przemysłu ludowego i domowego, chałupnictwa oraz innych drobnych wytwórców.

Do zakresu działania Komitetu należały w szczególności sprawy:

• opracowywania w ramach ogólnej polityki gospodarczej Państwa zasad prawidłowego rozwoju poszczególnych grup drobnej wytwórczości w określonych gałęziach przemysłu i usług,
• środków i warunków ekonomicznych sprzyjających rozwojowi drobnej wytwórczości, zwłaszcza w dziedzinie finansowania i kredytów, kształtowania cen, stosunków pracy i płacy,
• przygotowywania wniosków w zakresie podstawowych zadań drobnej wytwórczości, obejmowanych narodowymi planami gospodarczymi,
• koordynacji zamierzeń inwestycyjnych i programów produkcyjnych drobnej wytwórczości,
• zaopatrzenia drobnej wytwórczości w surowce, materiały pomocnicze, maszyny i urządzenia,
• organizacji pomocy w dziedzinie postępu technicznego i podnoszenia poziomu produkcji drobnej wytwórczości.

Ponadto do zakresu działania Komitetu należało:

• wykonywanie funkcji naczelnego organu administracji państwowej w stosunku do drobnej wytwórczości w dziedzinie administracji przemysłowej i w innych przypadkach określonych ustawami,
• nadzór nad właściwymi organami administracji prezydiów rad narodowych w zakresie ustalonym ustawą o radach narodowych.

Skład Komitetu

W skład Komitetu wchodzili: przewodniczący, zastępcy przewodniczącego, sekretarz, przedstawiciele prezydiów wojewódzkich rad narodowych i miast wyłączonych z województw, przedstawiciele centralnych organizacji spółdzielczych oraz naczelnych organizacji rzemiosła i innych drobnych wytwórców.

Organy Komitetu

Organami Komitetu były:

• prezydium,
• przewodniczący.

W skład prezydium Komitetu wchodzili: przewodniczący, zastępcy przewodniczącego i sekretarz Komitetu oraz członkowie prezydium.

Przewodniczący Komitetu powoływany był na wniosek Prezesa Rady Ministrów i wchodził w skład Rady Ministrów. Z kolei zastępców przewodniczącego i sekretarza Komitetu powoływał Prezes Rady Ministrów na wniosek Przewodniczącego Komitetu. Pozostałych członków prezydium Komitetu powoływał Komitet, których powołanie wymagało zatwierdzenia przez Prezesa Rady Ministrów.

Zakres i tryb działania Komitetu z 1959 r.

Zgodnie z rozporządzeniem Rady Ministrów z 6 października 1959 r.^[2] do szczegółowego zakresu działania Komitetu należało:

• analiza rozwoju gospodarczego drobnej wytwórczości oraz organizowanie i prowadzenie badań w tym zakresie,
• przedstawianie Radzie Ministrów i innym naczelnym organom administracji państwowej wniosków oraz udzielanie pomocy organizacjom,
• ocena projektów planów gospodarczych państwowego przemysłu terenowego,
• opiniowanie i ocena kierunków działalności produkcyjnej i usługowej prowadzonej przez organizacje społeczne,
• koordynowanie programów inwestycyjnych oraz ocena celowości ważniejszych zamierzeń inwestycyjnych,
• współdziałanie przy ustalaniu trybu i metod opracowywaniu terenowych planów gospodarczych,
• opiniowanie zasad systemów finansowych i organizacji rachunkowości, zasad opodatkowania oraz polityki kredytowej,
• ustalanie kierunków produkcji eksportowej,
• koordynacja akcji wystaw i targów,
• udzielanie pomocy w dziedzinie współpracy naukowo-technicznej z zagranicą oraz upowszechnianie doświadczeń z tej współpracy,
• wydawanie przepisów o nauce zawodu, przyuczenia do pracy, opiniowanie kierunków szkolenia w szkołach zawodowych i na kursach kształcących.

Zniesienie Komitetu

Komitet Drobnej Wytwórczości został zniesiony na mocy ustawy z 29 marca 1972 r.^[3], sprawy należące dotychczas do jego właściwości przeszły do zakresu działania nowo utworzonego urzędu Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług^[4].

Przewodniczący Komitetu

• Adam Żebrowski (30 lipca 1958 r. – 18 maja 1961 r.)
• Włodzimierz Lechowicz (15 lipca 1961 r. – 30 czerwca 1970 r.)
• Jerzy Kusiak (30 czerwca 1970 r. – 29 marca 1972 r.)

Przypisy

1. Dz.U. z 1958 r. nr 45, poz. 225: Ustawa z dnia 2 lipca 1958 r. o Komitecie Drobnej Wytwórczości.
2. Dz.U. z 1959 r. nr 57, poz. 343: Rozporządzenie Rady Ministrów z dnia 6 października 1959 r. w sprawie szczegółowego zakresu i trybu działania Komitetu Drobnej Wytwórczości.
3. Dz.U. z 1972 r. nr 11, poz. 76: Ustawa z dnia 29 marca 1972 r. o zniesieniu Komitetu Drobnej Wytwórczości.
4. Dz.U. z 1972 r. nr 11, poz. 74: Ustawa z dnia 29 marca 1972 r. o utworzeniu urzędu Ministra Handlu Wewnętrznego i Usług.

Kontrola autorytatywna (ministerstwo):

• VIAF: 154315716
• GND: 5037564-7
• PLWABN: 9810660661005606
• NUKAT: n2006054771