Kokino

Megalityczne obserwatorium astronomiczne Kokino

Zachód słońca w obserwatorium Kokino

Kokino (maced. Кокино) – stanowisko archeologiczne w północno-wschodniej Macedonii Północnej z pozostałościami megalitycznego obserwatorium astronomicznego.

Położenie

Stanowisko położone jest na górze Tatiḱew Kamen (1013 m)^[1] koło wsi Kokino niedaleko miejscowości Staro Nagoriczane, około 19 km na północny wschód od Kumanowa^[2].

Historia

Stanowisko zostało odkryte przez archeologa Jowicę Stankowskiego z Muzeum Narodowego w Kumanowie w 2001 roku^[1]. W 2002 roku fizyk Ǵore Cenew z planetarium w Skopje przeprowadził jego pierwsza analizę archeologiczno-astronomiczną^[1]. Obserwatorium najprawdopodobniej powstało ok. 1800 p.n.e.^[1]

W 2005 roku NASA umieściła Kokino na liście starożytnych obserwatoriów astronomicznych^[3].

W styczniu 2009 roku rząd Macedonii zgłosił kandydaturę Kokino do wpisu na listę dziedzictwa kulturowego UNESCO^[2].

Opis

Obserwatorium zlokalizowane jest na dwóch występach skalnych, położonych na różnych wysokościach. Jego wymiary to 90 × 50 m^[4]. W niższej, zachodniej, części stoją w rzędzie cztery kamienne „trony” orientowane w kierunku północ-południe, co umożliwiało siedzącym obserwacje wyższej platformy i wschodzących ciał niebieskich.

Badania archeologiczne wykazały, że „trony” służyły do przeprowadzania rytuału „połączenia” boga Słońca z władcą lokalnym, który miał być przedstawicielem boga na Ziemi. Rytuał odbywał się dokładnie w połowie lata (koniec lipca), kiedy słońce ukazywało się w wycięciu w bloku skalnym tuż pod najwyższym punktem obserwatorium. Wycięcie zostało bardzo precyzyjnie wykonane – odległość pomiędzy jego pionowymi ścianami odpowiada średnicy Słońca widzianej z „tronu” władcy. W dniu wyznaczającym połowę lata promień słońca pada dokładnie na „tron” władcy dzięki kolejnemu nacięciu w pionowej skale rozdzielającej obydwa występy. W dniu tym świętowano również zakończenie żniw, koniec cyklu rocznego, a zarazem koniec panowania władcy – poprzez promień słońca padający na twarz władcy – połączenie z bogiem Słońca, odnawiał on władzę^[2][4].

W skałach zlokalizowano siedem nacięć wskazujących miejsca wschodu Słońca i Księżyca^[1][4]: trzy z nich wskazują miejsce wschodu Słońca podczas przesilenia letniego, przesilenia zimowego, a także równonocy wiosennej/równonocy jesiennej, a pozostałe cztery wyznaczają pozycje Księżyca^[1][5]. Ponadto w skale znajdują się dwa dodatkowe nacięcia do wyznaczania kalendarza lunarnego^[6], na podstawie którego określano kalendarz świąt^[2].

Przypisy

1. G.G. Cenev G.G., Megalithic observatory Kokino, wyd. 80, Publications of the Astronomical Observatory of Belgrade, s. 313–317  (ang.).
2. UNESCO: Archaeo-astronomical Site Kokino. [dostęp 2011-09-03]. (ang.).
3. NASA: Ancient observatories. [dostęp 2018-12-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-11-22)]. (ang.).
4. Ancient Observatory Kokino: strona oficjalna. [dostęp 2011-09-03]. [zarchiwizowane z tego adresu (2018-05-25)]. (ang.).
5. Gjore Cenev. Archaeo-astronomical characteristics of the Kokino archaeological site. „Bulgarian Astronomical Journal”, s. 133–147, 2007. (ang.). 
6. Gjore Cenev. Kokino Calendar. „Publ. Astron. Obs. Belgrade”, s. 87–94, 2008. (ang.). 

Zobacz multimedia związane z tematem: Kokino