Pierwsza cerkiew unicka w Nowosiółkach powstała najpóźniej w 1732. Nosiła wezwanie Wniebowzięcia Najświętszej Maryi Panny. Fundatorką kolejnej świątyni była najprawdopodobniej Ludwika Trębińska, podsędkowa lubelska, a budowla ta powstała w latach 1744-1745. Ludwik baron Rastawiecki w 1803 roku zakupił majątek położony w Nowosiółkach za wiano, które otrzymała jego żona Teresa Krajewska z Krajewa herbu Trzaska. W tym samym roku Ludwik Rastawiecki rozpoczął budowę nowej cerkwi unickiej, gdyż nie mógł wybudować świątyni obrządku rzymskokatolickiego z uwagi na zakaz budowy kościołów, jaki był wprowadzony w rozbiorze rosyjskim. W 1804 roku urodził się w dworku Nowosiółkach syn Edward Rastawiecki, który lata młodzieńcze spędził na wsi[1] W 1816 roku Ludwik baron Rastawiecki wraz z żoną i dzieckiem przeprowadził się do Warszawy, a do Nowosiółek przyjeżdżał tylko okolicznościowo. Spowodowało to pogorszenie stanu świątyni, która w związku ze zmniejszeniem fundacji ze strony barona Rastawieckiego groziła nawet zawaleniem[2]. W roku 1833 Edward Rastawiecki powrócił do Dołhobyczowa do pałacu, który gruntownie wyremontował, jednocześnie postanowił wyremontować świątynię w Nowosiółkach. Zdemontował wieżę i pokrył wnętrze polichromią, która jednak nie zachowała się[3].
W ramach likwidacji unickiej diecezji chełmskiej cerkiew unicka w Nowosiółkach została przymusowo zamieniona na świątynię prawosławną[4]. W miejscowości doszło do protestów wiernych na tle wprowadzanych siłą zmian w liturgii[5]. Parafia prawosławna w Nowosiółkach działała do 1915, gdy wierni udali się na bieżeństwo[6].
Formalnie w rękach prawosławnych obiekt pozostawał do 1920, gdy został zrewindykowany na rzecz Kościoła katolickiego i 12 czerwca 1920 rekoncyliowany. Wtedy też najpewniej przybrał obecne wezwanie[3][7]. Miejscowa ludność prawosławna, pozostająca w Nowosiółkach i okolicy w zdecydowanej większości, oraz metropolita warszawski i całej PolskiDionizy bezskutecznie ubiegała się u władz polskich o przyznanie jej prawa do korzystania ze świątyni[6]. Ostatecznie w miejscowości powstała jedynie nieetatowa kaplica[8]. W dniu 3 maja 1938 roku bp Marian Fulman uroczyście wznowił działanie parafii katolickiej (w obrządku łacińskim)[3]. Przyczyną erygowania parafii katolickiej dopiero po kilkunastu latach od poświęcenia kościoła była niedostateczna liczba kapłanów w diecezji lubelskiej. Parafię utworzono dopiero wtedy, gdy osobiście w jej utworzenie zaangażował się płk Brunon Olbrycht, jednego z kierowników prowadzonej na Lubelszczyźnie akcji polonizacyjno-rewindykacyjnej[9].
W latach II wojny światowej świątynia została ponownie zaadaptowana na cerkiew, po zakończeniu konfliktu i wysiedleniu ludności prawosławnej wróciła do rąk parafii łacińskiej. W 1948 kościół był remontowany, w czasie renowacji usunięto zniszczenia powstałe w czasie pożaru w 1944, odnawiany był także w 1959 i 1961, zaś w latach 1962-1964 renowacji poddano wnętrze. W 1964 dobudowano również wieżę[3].
Przypisy
↑MaternickiM.JanMaternickiM., Kilka słów o Edwardzie Rastawieckim, P. 1882; Jaworski W. L., Młodość Edwarda Rastawieckiego (1804–1832), w: Pamiętnik słuchaczy UJ,, 1887. Brak numerów stron w książce
↑RyszkiewiczR.AdamRyszkiewiczR., Dzieje Miejskiej Szkoły Sztuk Zdobniczych i Malarstwa w Warszawie, 1939. Brak numerów stron w książce