PROFILBARU.COM

Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża
	nr rej. A/114 z dnia 20.01.1971
	kościół parafialny
	; Kościół w 2017 roku.
Państwo	Polska
Województwo	łódzkie
Miejscowość	Łódź
Adres	Henryka Sienkiewicza 38; 90-993 Łódź
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	Parafia Podwyższenia Świętego Krzyża w Łodzi
Wezwanie	Podwyższenie Krzyża Świętego
Wspomnienie liturgiczne	14 września
Historia
Data rozpoczęcia budowy	1860
Data zakończenia budowy	1875
Data poświęcenia	19 maja 1888
Dane świątyni
Architekt	Franciszek Tournelle
Świątynia; • materiał bud.	; • cegła
	Położenie na mapie Łodzi Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża
	Położenie na mapie Polski Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża
	Położenie na mapie województwa łódzkiego Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża
	51°45′55″N 19°27′44″E/51,765278 19,462222
	Multimedia w Wikimedia Commons

Kościół Podwyższenia Świętego Krzyża – neoromańska katolicka świątynia parafialna parafii Podwyższenia Świętego Krzyża, znajduje się przy ulicy Henryka Sienkiewicza 38 w Łodzi.

Historia

Budowę kościoła, frontem przy ówczesnej ulicy Dzikiej, rozpoczęto w 1860 roku od położenia fundamentów. Jej przebieg paraliżowały jednak problemy finansowe. W rozwiązaniu tego problemu pomógł przemysłowiec Karol Scheibler, przekazując na budowę 50 tys. rubli, jak również ofiarowując 4 figury ewangelistów zdobiące wieżę i zainstalowane w kościele 31-głosowe organy^[2]. Właściwa budowa świątyni rozpoczęła się w 1872^[3] i trwała do 1875 roku według projektu Franciszka Tournelle’a^[4]^[3] z inicjatywy ks. Wojciecha Jakubowicza^[5]. Pierwotnie został poświęcony 2 listopada 1875 roku przez ks. Ludwika Dąbrowskiego jako kościół pod wezwaniem św. Jakuba^[4]. Konsekracja świątyni miała miejsce 19 maja 1888 roku, dokonał jej arcybiskup Wincenty Teofil Popiel–Chościak^[6]. Architekturę wnętrza zaprojektował warszawski architekt Konstanty Wojciechowski. Pierwotnie kościół był ogrodzony^[3].

W 1918 roku krzyż na wieży kościoła posłużył za centralny punkt lokalnej sieci triangulacyjnej utworzonej przez naczelnika Oddziału Pomiarów przy Wydziale Budownictwa Magistratu Miasta Łodzi – Franciszka Walickiego^[7].

Podczas II wojny światowej świątynia była dostępna wyłącznie dla osób narodowości niemieckiej^[8].

8 sierpnia 2021, w uroczystość św. Dominika, parafię objęli bracia dominikanie z klasztoru bł. Piotra Jerzego Frassatiego.

Architektura

Świątynia w stylu neoromańskim jest trzynawowa, zbudowana na planie krzyża systemem bazylikowym^[3]. Na frontonie znajduje się wieża z trzema dzwonami i sygnaturką. Przedwojenny zestaw dzwonów, który nie przetrwał do dziś, ufundowany został w latach 1920–1930. Wewnątrz znajduje się sześć ołtarzy. Główny z nich to dar Karola Scheiblera. Jest on również fundatorem ołtarzy w kaplicy św. Anny i w kaplicy Matki Boskiej. Ołtarz boczny w lewej nawie został ufundowany przez Edwarda Herbsta.

Przy kościele znajduje się pomnik poświęcony ofiarom stanu wojennego, a w jego północną ścianę wmurowana jest tablica upamiętniająca poległych stoczniowców.

Przypisy

↑ Rejestr zabytków nieruchomych – województwo łódzkie [online], Narodowy Instytut Dziedzictwa, 30 września 2024 .
↑ Krzysztof PawełK.P. Woźniak Krzysztof PawełK.P., Religijny wymiar aktywności społecznej w protestanckim środowisku łódzkich przemysłowców w XIX-XX w. Na przykładzie rodzin Scheiblerów, Herbstów i Geyerów, „Studia Europaea Gnesnensia”, 18, pressto.amu.edu.pl, 2018, s. 443, DOI: 10.14746/seg.2018.18.24, ISSN 2720-7145 [dostęp 2024-04-13] (pol.).
↑ ^a ^b ^c ^d ZdzisławZ. Konicki ZdzisławZ., Widoki dawnej Łodzi, „Odgłosy”, R1 (18), Łódź: Robotnicza Spółdzielnia Wydawnicza „Prasa”, 29 czerwca 1958, s. 10 .
↑ ^a ^b Agnieszka Janik: Łódź – miasto wielu wyznań. Archiwum Państwowe w Łodzi. [dostęp 2010-08-15].
↑ Podw. Św. Krzyża w Łodzi » Historia budowy [online], Podw. Św. Krzyża w Łodzi [dostęp 2021-11-06] (pol.).
↑ Parafia Podwyższenia Świętego Krzyża w Łodzi. [dostęp 2010-08-15]. [zarchiwizowane z tego adresu (2010-09-10)].
↑ ZdzisławZ. Szambelan ZdzisławZ., 70 lat geodezji miejskiej w Łodzi, „Dziennik Łódzki” (283), bc.wbp.lodz.pl, 6 grudnia 1988, s. 4 [dostęp 2024-02-24] .
↑ M. Budziarek: Katedra przy Adolf Hitlerstrasse. Warszawa: 1984, s. 71. ISBN 83-211-0460-6.

Bibliografia

Parafia Podwyższenia Świętego Krzyża. archidiecezja.lodz.pl. [dostęp 2012-09-13].
Historia budowy, Parafia Podwyższenia św. Krzyża w Łodzi, Łódź.
Marek Budziarek: Świątynie Łodzi. Łódź: Piątek Trzynastego, 2005, s. 21–22. ISBN 83-7415-078-5.