Kościół św. Wawrzyńca w Plutach

Kościół św. Wawrzyńca w Plutach

nr rej. 682/67
kościół parafialny
Elewacja boczna i wieża
Państwo	Polska
Województwo	warmińsko-mazurskie
Miejscowość	Pluty
Adres	Pluty 18, 14-520 Pluty
Wyznanie	katolickie
Kościół	rzymskokatolicki
Parafia	św. Wawrzyńca w Plutach
Wezwanie	Wawrzyniec z Rzymu
Historia Data zakończenia budowy połowa XIV wieku Ważniejsze przebudowy XVI w., 1801
Dane świątyni Styl gotyk Świątynia • materiał bud. • cegła, kamień polny Wieża kościelna • liczba wież 1
Położenie na mapie gminy Pieniężno Kościół św. Wawrzyńca w Plutach
Położenie na mapie Polski Kościół św. Wawrzyńca w Plutach
Położenie na mapie województwa warmińsko-mazurskiego Kościół św. Wawrzyńca w Plutach
Położenie na mapie powiatu braniewskiego Kościół św. Wawrzyńca w Plutach
54°15′37,1221″N 20°16′45,7669″E

Kościół św. Wawrzyńca w Plutach – katolicki kościół parafialny zlokalizowany we wsi Pluty w archidiecezji warmińskiej (powiat braniewski, województwo warmińsko-mazurskie). Jest siedzibą parafii św. Wawrzyńca.

Historia i architektura

Widok od prezbiterium

Gotycki kościół pochodzi z połowy XIV wieku^[1] i został przebudowywany w wieku XVI, a następnie rozbudowany w 1801. Przedłużono go wówczas w kierunku zachodnim i dobudowano wieżę. Obiekt od strony prezbiterium podparty jest czterema przyporami. Świątynię wybudowano na planie prostokąta, jako murowaną, w przyziemiu z kamieni polnych, wyżej z cegły, współcześnie otynkowaną (z wyjątkiem wieży obudowanej grobowcami). Po bokach okien znajdują się niewielkie blendy ostrołukowe. Kościół posiada przybudówki: zakrystię od północy i kruchtę od południa^[2].

Wyposażenie

Wyposażenie wnętrza jest barokowe. Ołtarz główny pochodzi z 1694 i został wykonany w Królewcu, najprawdopodobniej w warsztacie Izaaka Riga. Ołtarze boczne zbudowano około 1697. W lewym z nich wisi obraz Piotra Kolberga z 1702 "Ostatnia Wieczerza". Ambona i ławy są późnobarokowe z 1732, chór muzyczny z XIX wieku i neobarokowe organy z początku XX wieku. Z okresu średniowiecza pochodzą granitowe chrzcielnica i kropielnica. Rokokowy jest prospekt organowy, klasycystyczne empora i obrazy^[2].

Otoczenie

Kościół otoczony jest starym cmentarzem i pomnikowymi drzewami. Na cmentarzu liczne są nagrobki ukraińskie z napisami cyrylicą^[3]. Pochowano tu osoby pochodzenia ukraińskiego przesiedlane na Warmię i Mazury z Polski południowo-wschodniej w ramach akcji "Wisła"^[4].

Galeria

• 
  Wieża
• 
  Wnętrze kościoła
• 
  Krucyfiks nagrobny
• 
  Nagrobek ukraiński

Przypisy

1. Nizina Staropruska, mapa turystyczna z treścią 1:75.000, Compass, Kraków, 2012, ISBN 978-83-7605-295-3
2. Piotr Skurzyński „Warmia, Mazury, Suwalszczyzna” Wyd. Sport i Turystyka – Muza S.A. Warszawa 2004 ISBN 83-7200-631-8, s. 147
3. napisy na nagrobkach in situ
4. Instytut PamięciI.P. Narodowej Instytut PamięciI.P., Wypędzeni, przypędzeni... Kształtowanie się nowego społeczeństwa na Warmii i Mazurach w latach 1945-1949 [online], Instytut Pamięci Narodowej [dostęp 2023-11-07]  (pol.).