Cerkiew w Topólczy została wzniesiona w 1913 z fundacji Kławdija Paschałowa[1], słowianofilskiego publicysty i ziemianina. Autorem projektu świątyni był Aleksandr Puring. Według tego samego planu wzniesiono także cerkwie w Oszczowie, Sławatyczach, Kryłowie i Krupem[2]. Świątynia służyła 448 parafianom, w 1915 została opuszczona, gdy miejscowa ludność prawosławna udała się na bieżeństwo[3].
W 1919[3] została zrewindykowana na rzecz Kościoła katolickiego. Została wówczas przebudowana: z bryły budynku usunięto kopuły i zmieniono konstrukcję dachu[4]. Rekoncyliacja świątyni odbyła się na prośbę miejscowej społeczności katolickiej, która po bieżeństwie znalazła się w zdecydowanej większości - z Rosji wróciło tylko 90 osób wyznania prawosławnego. Powtórne poświęcenie obiektu miało miejsce 19 kwietnia 1919[3]. Miejscowi wyznawcy prawosławia nie sprzeciwiali się tej decyzji, a niektórzy z nich zadeklarowali nawet chęć konwersji na katolicyzm[5].
Architektura
Budowla jest trójdzielna, z kwadratową nawą i poligonalną absydą. Nad prostokątnym przedsionkiem wznosi się dzwonnica kryta dachem namiotowym wykończonym niewielką cebulastą kopułą[1].
We wnętrzu kościoła znajduje się ołtarz główny z ikonąMatki Bożej oraz ołtarze boczne św. Izydora oraz Najświętszego Serca Pana Jezusa. Obraz patrona kościoła został namalowany w 1927, obydwa ołtarze w 1969 przebudowano. W 1960 do obiektu wstawiono chrzcielnicę[4]. Drewniane nastawy ołtarzy wykonano, przekształcając pierwotne, cerkiewne wyposażenie świątyni[4]. W 2002 Janusz Szpyt namalował w budynku polichromie - na suficie prezbiterium ofiarowanie Matki Bożej, w nawie głównej - czterech ewangelistów. Nad nastawami ołtarzy bocznych widoczne są postacie Stefana Wyszyńskiego i Jana Pawła II, zaś w oknach - witraże z postaciami Matki Boskiej Siewnej i Jezusa Miłosiernego. W 2002 w kościele odnaleziono zabytkowe ikony Narodzenia Matki Bożej, Chrztu Pańskiego oraz wizerunki świętych patronów fundatorów cerkwi w Topólczy[4]. W 2004 obok kościoła zbudowana została dzwonnica[4].
Przypisy
↑ abPaulinaP.Cynalewska-KuczmaPaulinaP., Architektura cerkiewna Królestwa Polskiego narzędziem integracji z Imperium Rosyjskim, Poznań: Wydawnictwo Naukowe Uniwersytetu Adama Mickiewicza, 2004, s. 152, ISBN 83-232-1463-8, OCLC69452580.
