Klasztor popauliński w Pińczowie
 nr rej. A-1 z 31.01.2002 r.[1]
|
|
| Państwo
|
 Polska
|
| Województwo
|
 świętokrzyskie
|
| Miejscowość
|
Pińczów
|
| Adres
|
ul. Józefa Piłsudskiego 2a
|
| Styl architektoniczny
|
wczesny barok
|
| Ukończenie budowy
|
połowa XV wieku
|
| Ważniejsze przebudowy
|
1 połowa XVII wieku
|
| Pierwszy właściciel
|
Paulini
|
| Kolejni właściciele
|
rodzina Oleśnickich, Paulini, rząd Królestwa Polskiego
|
| Obecny właściciel
|
Miasto i gmina Pińczów
|
Położenie na mapie Pińczowa  Klasztor popauliński w Pińczowie |
Położenie na mapie Polski  Klasztor popauliński w Pińczowie |
Położenie na mapie województwa świętokrzyskiego  Klasztor popauliński w Pińczowie |
Położenie na mapie powiatu pińczowskiego  Klasztor popauliński w Pińczowie |
Położenie na mapie gminy Pińczów  Klasztor popauliński w Pińczowie |
 50°31′14,1″N 20°31′40,6″E/50,520583 20,527944
|
|
|
Klasztor paulinów w Pińczowie – dawny budynek klasztorny, zwany Belwederem, znajdujący się w Pińczowie, w województwie świętokrzyskim.
Klasztor wraz z ogrodem został wpisany do rejestru zabytków nieruchomych województwa świętokrzyskiego.
Historia
Dokładna data budowy klasztoru nie jest znana. Kardynał Zbigniew Oleśnicki sprowadził paulinów do Pińczowa w 1436 roku, a 3 października 1449 wystawił ze swoim bratem Janem dokument fundacyjny klasztoru.
W 1550 Mikołaj Oleśnicki wypędził paulinów z Pińczowa, kościół popauliński zamienił na zbór a w budynku klasztornym umieścił gimnazjum pińczowskie. Po rekatolicyzacji Pińczowa pod koniec XVI wieku paulini powrócili do miasta i w 1 połowie XVII wieku dokonali gruntownej przebudowy klasztoru. Pod koniec XVIII wieku budynek klasztorny podupadł i za sprawą Hugona Kołłątaja paulini utracili klasztor. W 1800 na krótki czas odzyskali budynek, który po kasacie zakonu w 1819 przeszedł na własność rządu Królestwa Polskiego. W latach 1864–1939 budynek pełnił rolę sądu, więzienia i magazynu. W latach 1924–1929 wymieniono pierwotny dach gontowy na blaszany. W 1956 roku rozpoczęto gruntowny remont klasztoru adaptując go na potrzeby Muzeum Regionalnego w Pińczowie[2], Pińczowskiego Samorządowego Centrum Kultury[3] oraz kina Belweder[4]. W 1962 roku podjęto prace związane z odtworzeniem detali architektonicznych.
Architektura
Klasztor zbudowany jest na planie prostokąta z prostokątnym wirydarzem pośrodku, w swojej obecnej formie wczesnobarokowy z zachowanymi znacznymi fragmentami murów gotyckich z połowy XV w. W krużgankach zachowały się na ścianach ślady ozdobnej kamieniarki z okresu gotyku i renesansu; pomieszczenia posiadają sklepienia kolebkowo - krzyżowe. Pod głównym gzymsem obiega cały budynek sgraffitowy fryz z połowy XVII w. Do klasztoru prowadzi portal zwieńczony tympanonem z kartuszem kardynała Zbigniewa Oleśnickiego. Na północnej ścianie dziedzińca znajduje się zegar słoneczny z 1723 roku.
Przypisy
Bibliografia
- Katalog zabytków sztuki w Polsce, tom 3, Województwo kieleckie, zeszyt 9, Powiat pińczowski, Warszawa 1961.
- A. Dziubiński, Przechadzka po Pińczowie, Pińczów 1999.
- Jan Wiśniewski, Historyczny opis kościołów, miast, zabytków i pamiątek w pińczowskim, skalbmierskim i wiślickim, Mariówka 1927.
