Kasyteryt

Kasyteryt
Ilustracja
Właściwości chemiczne i fizyczne
Skład chemiczny

dwutlenek cyny (SnO2)

Twardość w skali Mohsa

7

Przełam

muszlowy, nierówny[1]

Łupliwość

niewyraźna[2]

Układ krystalograficzny

tetragonalny

Właściwości mechaniczne

kruchy[1]

Gęstość

6,8–7,1 g/cm³[1][2]

Właściwości optyczne
Barwa

żółtawa do czarnej; brunatna, szara[1], czerwonawa, sporadycznie bezbarwna[2]

Rysa

biała do żółtawej, szarawa, żółtobrunatna[1]

Połysk

diamentowy, tłusty (na przełamie), półmetaliczny[3], szklisty[2]

Inne

fluorescencja: brak

Kasyteryty

Kasyterytminerał należący do gromady tlenków. Minerał należy do grupy minerałów rzadkich, występujących tylko w niektórych regionach Ziemi.

Nazwa pochodzi od greckiej nazwy kassiteros oznaczającej cynę i nawiązuje do składu chemicznego tego minerału[1].

Cechy fizyczne

Zazwyczaj tworzy kryształy o pokroju słupkowym (izometryczne), rzadziej igiełkowym. Przyjmuje postać słupów tetragonalnych zakończonych bipiramidą. Na ścianach kryształów często występuje widoczne podłużne prążkowanie. Bardzo często występują zbliźniaczenia – najczęściej bliźniaki kolankowe[1]. Występuje w skupieniach zbitych, promienistych, ziarnistych, groniastych. Niekiedy tworzy drewnopodobne naskorupienia[1] zwane „cyną drzewną". Jest kruchy, od nieprzezroczystego przez przeświecającego do przezroczystego[1][2][2]. Nierozpuszczalny w kwasach[2].

Występowanie

Powstaje w skałach magmowych i hydrotermalnych[1]; składnik granitów, pegmatytów, spotykany w utworach kontaktowo – metasomatycznych oraz w aluwiach pochodzących z rozmycia skał pierwotnych. Wchodzi w skład wielu żył kwarcowych. Współwystępuje z fluorytem, topazem, miką, kwarcem, turmalinem, wolframitem, szelitem, molibdenitem, arsenopirytem oraz bizmutem[1]. Bywa spotykany w piaskach nadmorskich i skałach okruchowych[1].

Miejsca występowania: W przeszłości ważnymi źródłami były Kornwalia w Wielkiej Brytanii, Saksonia w Niemczech oraz Czechy[2]. Obecnie występuje przede wszystkim w Australii, Boliwii, Nigerii, Chinach, Rosji, CzechachRudawy /jedne z najładniejszych kryształów/, Finlandii, Francji, Niemczech, Malezji, Indonezji, Tajlandii[2], Rwandzie[4] – odmiana ziarnista wykorzystywana przede wszystkim w przemyśle metalurgicznym /małe znaczenie kolekcjonerskie/, Meksyku, Namibii, Portugalii – Panasqeiira, USA.

Znaczne złoża tego minerału w północno-wschodniej prowincji Kiwu Północne w Demokratycznej Republice Konga są przyczyną konfliktów i wyzysku miejscowej ludności pracującej przy wydobyciu[5].

W Polsce, w prekambryjskich łupkach krystalicznych Gór Izerskich znajdują się "pozabilansowe" (tj. nie nadające się do eksploatacji ze względu na brak wydajnych technologii przeróbki rud) złoża kasyterytu w formie bardzo drobnych ziarn o średnicy od 0,02 do 0,2 mm. Złoża te wyczerpane zostały podczas eksploatacji w okolicach wsi Gierczyn, Krobica oraz Przecznicy[1] w wiekach XVI-XVII. Rozpoznane pozostałości wynoszą około 2,7 mln ton rudy o średniej zawartości 0,48% Sn. Został odkryty także Piławie Górnej, Rędzinach, Czarnowie, Miedziance, Ciechanowicach, Bukowcu k. Kowar (Rudawy Janowickie) oraz w Paszowicach k. Jawora[1].

Zastosowanie

  • ma znaczenie jubilerskie – szlachetne odmiany kasyterytu, po oszlifowaniu nie przekraczają masy 5 ct. Większe okazy o masie do 25 ct pochodzą zwykle ze złóż boliwijskich i należą do rzadkości. Spotykane okazy duże, często o masie dochodzącej do kilku kilogramów, są zwykle nieprzezroczyste i dlatego nie znajdują zastosowania w jubilerstwie. Tylko nieliczne są obrabiane w formie kaboszonu.
  • cieszy się zainteresowaniem kolekcjonerów
  • jest jednym z niewielu minerałów cyny i głównym źródłem tego metalu.

Cyna ma zastosowanie w przemyśle hutniczym, metalurgicznym, samochodowym, lotniczym, precyzyjnym, elektronicznym, do produkcji środków grzybobójczych i przeciwpróchniczych (dodatek do past do zębów).

Przypisy

  1. a b c d e f g h i j k l m n Eligiusz Szełęg, Minerały i skały Polski, Oficyna Wydawnicza Multico, 2023, s. 96, ISBN 978-83-7073-816-7.
  2. a b c d e f g h i Jan Parafiniuk, Atlas minerałów, Oficyna Wydawnicza Multico, 2019, s. 116, ISBN 978-83-7073-845-7.
  3. Cassiterite, [w:] Mindat.org [online], Hudson Institute of Mineralogy [dostęp 2024-12-18] (ang.).
  4. David Kezio-Musoke: Rwanda's Mining Industry Sees Success in the Tunnel. Daily Monitor, 2008-05-27. [dostęp 2012-06-28]. [zarchiwizowane z tego adresu (2008-09-22)]. (ang.).
  5. Mining for minerals fuels Congo conflict. [dostęp 2012-02-17].

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!