Karol Hukan

Karol Hukan

Grobowiec rzeźbiarza na Cmentarzu Salwatorskim w Krakowie.
Data i miejsce urodzenia	17 marca 1888 Mikulińce
Data i miejsce śmierci	20 stycznia 1958 Kraków
Miejsce spoczynku	Cmentarz Salwatorski
Zawód, zajęcie	rzeźbiarz

Karol Hukan (ur. 17 marca 1888 w Mikulińcach na Podolu, zm. 20 stycznia 1958 w Krakowie) – polski rzeźbiarz.

Był synem Justyna i Florentyny z Dolińskich^[1]. W latach 1900–1907 uczył się rzeźby w Szkole Przemysłu Artystycznego w Kołomyi u Antoniego Goligowskiego i Edwarda Podgórskiego^[2]. W latach 1908–1912 studiował w krakowskiej Akademii Sztuk Pięknych u Konstantego Laszczki. Studia uzupełniał podczas pobytu we Włoszech w 1926 i 1933 roku^[1]. Był członkiem komisji doradczej przy odnowie kościoła Mariackiego. Po wybuchu II wojny światowej był członkiem prowizorycznej dyrekcji Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie^[3].
Pochowany został na Cmentarzu Salwatorskim, na jego grobowcu znajduje się płaskorzeźba z autoportretem (sektor SC7-A-2)^[4].

Twórczość

Twórczość rzeźbiarska Hukana ukształtowała się pod wpływem Konstantego Laszczki, Augusta Rodina, Michała Anioła i Giovaniego L. Berniniego^[2]. Był artystą bardzo płodnym, pozostawił wiele dzieł, głównie w Krakowie. Część z jego prac posiada w swoich zbiorach Muzeum Historyczne Miasta Krakowa^[2]. Tworzył w kamieniu, stiuku, brązie, drewnie, gipsie i glinie. Duża pośmiertna wystawa artysty odbyła się Towarzystwie Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie w 1958 roku^[5].

Wybrane prace artysty

• płaskorzeźby w drewnie dla ołtarza tryptykowego w kościele w Jadownikach, 1910^[6];
• 6 ołtarzy w kościele Jezuitów w Krakowie, ul. Kopernika 26, zrealizowanych w latach 1921–1930^[2]oraz kamienna figura Chrystusa znajdująca się w portalu wejściowym do kościoła^[7];
• alegorie Przemysłu i Rolnictwa z lat 1923–1924 na budynku NBP, Kraków ul. Basztowa, 1923–1924^[2];
• w kościele Mariackim w Krakowie:
  • posąg Chrystusa w kaplicy Przemienienia Pańskiego, 1925^[2][8];
  • 12 popiersi apostołów (na drzwiach bocznych) i 6 polskich świętych na drzwiach przednich do kruchty zachodniej, 1929^[2][9][3];
  • brązowa plakieta z portretem z profilu Stanisława Tomkowicza z poświęconego mu epitafium na południowej ścianie Kościoła Mariackiego, 1933^[2];
  • płaskorzeźby o tematyce maryjnej na drzwiach wejściowych od strony południowej, 1929^[9][8];
• reliefy portretowe na tablicach pamiątkowych umieszczonych na fasadach kamienic w Krakowie^[2][3]:
  • św. Alberta Chmielowskiego, ul. Krakowska 43, 1938;
  • Adama Asnyka, ul. Łobzowska 7, 1938 (odtworzona po 1946 roku);
  • Michała Stachowicza, ul. Grodzka 15, 1939;
  • ks. Piotra Skargi na ścianie Domu Arcybractwa Miłosierdzia, ul. Sienna 5^[10];
  • Władysława Żeleńskiego na fasadzie Teatru Starego, ul. Jagiellońska 5;
  • Klemensa Bąkowskiego w siedzibie Towarzystwa Miłośników Historii i Zabytków Krakowa w Kamienicy Krauzowskiej, ul. św. Jana 12, 1950^[3];
  • Stanisława Wyspiańskiego na Placu Mariackim 9, 1932;
• medalion z popiersiem Tadeusza Banachiewicza na jego sarkofagu (w Krypcie Zasłużonych na Skałce w Krakowie)^[3];
• wiele godeł i herbów na krakowskich kamienicach^[2] m.in. 2 godła na kamienicach przy ul. Batorego 4a-6a^[11];
• rzeźby cmentarne i reliefy portretowe na krakowskich grobowcach:
  • na Cmentarzu Rakowickim – na grobowcu rodziny Felterów, 1927^[2], plakiety portretowe m.in. podwójne portrety Marii i Leona Kowalskich oraz Janiny i Mieczysława Kunce^[12], płaskorzeźba - głowa Chrystusa na grobie Piotra Seipa (widoczna sygnatura);
  • na Cmentarzu Podgórskim;
  • na Cmentarzu Salwatorskim – 3 reliefy portretowe na grobie rodziny Machayów: Józefy z Machayów Mikowej^[13], Eugeniusza Machaya, ks. Karola Machaya oraz płaskorzeźba Matki Bożej na nagrobku rodziny Piątkowskich (1934) i Chrystusa na grobie Juliusza Osterwy^[14];
• medal jubileuszowy 80—lecia Stanisława Tomkowicza, bity w srebrze i brązie, 1930^[15];
• prace nad pierwotnym projektem pomnika Tadeusza Kościuszki w Sanoku (przerwane przez śmierć artysty)^[16];
• medalion na tablicy pamiątkowej poświęconej Maciejowi Szukiewiczowi w Domu Jana Matejki w Krakowie^[17];
• tabernakulum w ołtarzu głównym w kościele Paulinów na Jasnej Górze, (lata dwudzieste XX wieku)^[18];
• plakieta z brązu z portretem Kazimierza Bartla na epitafium w kościele Franciszkanów w Krakowie, 1928^[2];
• figura Matki Bożej wykonana z piaskowca, przed południową ścianą prezbiterium kościoła św. Jana Chrzciciela we Włocławku^[19];
• krucyfiks przeznaczony dla kościoła św. Aleksandra w Warszawie, 1937^[1];
• reliefy portretowe na tablicy pamiątkowej poświęconej Teodozji i Kazimierzowi Nowakom, rodzicom Juliana Nowaka na ścianie kościoła w Okocimiu^[1];
• relief portretowy biskupa Teodora Kubiny na tablicy pamiątkowej w kaplicy Seminarium Duchownego Częstochowskiego, obecnie (2024) Uniwersytetu Papieskiego Jana Pawła II w Krakowie, ul. Bernardyńska 3 w Krakowie, 1952^[20].

Galeria

• 
  Nagrobek rodziny Felterów z rzeźbą Karola Hukana
• 
  Kościół Mariacki — epitafium S. Tomkowicza
• 
  Tablica pamiątkowa poświęcona Maciejowi Szukiewiczowi w Domu Jana Matejki w Krakowie (oddział Muzeum Narodowego w Krakowie)
• 
  Medalion na tablicy pamiątkowej poświęconej Maciejowi Szukiewiczowi w Domu Jana Matejki w Krakowie (oddział Muzeum Narodowego w Krakowie).
• 
  Rzeźby w ołtarzu Matki Boskiej Anielskiej w kościele Najświętszego Serca Pana Jezusa w Krakowie przy ul. Kopernika.
• 
  Tablica upamiętniająca Adama Asnyka w elewacji kamienicy przy ul. Łobzowskiej 7 w Krakowie z płaskorzeźbioną głową poety autorstwa Karola Hukana.
• 
  Płaskorzeźba na tablicy nagrobnej Józefy z Machayów Mikowej na Cmentarzu Salwatorskim.
• 
  Godło kamienicy, Kraków ul. Batorego 4a.
• 
  Godło kamienicy, Kraków ul. Batorego 6a.

Przypisy

1. Jerzy Wyczesany: Tablica pamiątkowa Nowaków w Okocimiu. okocim.net. [dostęp 2024-06-21].
2. Encyklopedia Krakowa. T. 1. Kraków: Wydawnictwo Biblioteka Kraków i Muzeum Krakowa, 2023, s. 531, ISBN 978-83-66334-91-5ISBN 978-83-66253-47-6.
3. Kraków od A do Z. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1992, s. 88, ISBN 83-03-03234-8.
4. Cmentarz parafialny Kraków Salwator - wyszukiwarka osób pochowanych [online], krakowsalwator.artlookgallery.com [dostęp 2022-10-25] .
5. Karol Hukan.O artyście.. desa.pl. [dostęp 2024-06-21].
6. Chrzanowski i Kornecki 1982 ↓, s. 542.
7. Agata Kokoryn: Rzeźby autorstwa Dunikowskiego i Hukana. chromy.mik.krakow.pl. [dostęp 2024-06-21].
8. Adam Bochnak, Jan Samek: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Kraków. Kościoły i klasztory śródmieścia. T. 4. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1971, s. 8-37.
9. Michał Rożek: Przewodnik po zabytkach i kulturze Krakowa. Warszawa-Kraków: Wydawnictwo Naukowe PWN, 1997, s. 199.
10. Kraków od A do Z. Kraków: Krajowa Agencja Wydawnicza, 1992, s. 309, ISBN 83-03-03234-8.
11. Architektura międzywojennego Krakowa 1918-1939. Kraków: Wydawnictwo Wysoki Zamek, 2013, s. 226, ISBN 978-83-936117-7-5ISBN 978-83-66253-47-6.
12. AnnaA. Król AnnaA., O nowej rzeźbie na starym cmentarzu [w:] 200 lat Cmentarza Rakowickiego, Kraków: Towarzystwo Miłośników Historii i Zabytków Krakowa, 2005, s. 51-57, ISBN 83-89131-02-1 ..
13. Karolina Grodziska: "Salwator nekropolia uczonych, pisarzy i artystów", [w: "Krakowski Rocznik Archiwalny"]. kra.ank.gov.pl. [dostęp 2024-06-21].
14. Joanna Daranowska-Łukaszewska, Renata Henoch-Marendziuk: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Kraków. Kościoły i klasztory, Zwierzyniec, Nowy Świat, Półwsie Zwierzynieckie. T. 4. Warszawa: Instytut Sztuki Polskiej Akademii Nauk, 1995, s. 67.
15. Stanisław Tomkowicz: Inwentarz zabytków powiatu krośnieńskiego. chromy.mik.krakow.pl. [dostęp 2024-06-21].
16. Pomnik Tadeusza Kościuszki. polska-org.pl. [dostęp 2024-06-21].
17. MariaM. Przemecka-Zielińska MariaM., Dom Matejki, Warszawa –Kraków: Wydawnictwo PTTK „Kraj”, 1989, s. 11, ISBN 83-7005-244-4 ..
18. Skarby Jasnej Góry - Ołtarz główny w bazylice jasnogórskiej. jasnagora.com. [dostęp 2024-06-21].
19. Kościół św. Jana Chrzciciela. swjanchrzciciel.wloclawek.pl. [dostęp 2024-06-21].
20. Izabella Rejduch-Samkowa, Jan Samek: Katalog zabytków sztuki w Polsce. Miasto Kraków. Kościoły i klasztory, Kazimierz i Stradom. T. 4. Warszawa: Wydawnictwo Artystyczne i Filmowe, 1994, s. 115.

Bibliografia

• Olgierd Zagórowski, Hukan Karol [w] Polski Słownik Biograficzny tom X zeszyt 44 wyd. 1962
• Tadeusz Chrzanowski, Marian Kornecki: Sztuka Ziemi Krakowskiej. Wydawnictwo Literackie Kraków, 1982. ISBN 83-08-00280-3.

Kontrola autorytatywna (osoba):

• VIAF: 3545151778215018130002
• PLWABN: 9810639654305606