Kalpana Chawla

Kalpana Chawla

Data i miejsce urodzenia	17 marca 1962[1] Karnal (Indie)
Data i miejsce śmierci	1 lutego 2003 zginęła nad Teksasem w katastrofie promu Columbia
Narodowość	hinduska
Funkcja	specjalista misji
Łączny czas misji kosmicznych	31 dni 14 godzin 54 minuty i 26 sekund
Misje	STS-87, STS-107
Wyuczony zawód	inżynier lotniczy
Odznaczenia

Kalpana Chawla w symulatorze promu kosmicznego

Kalpana Chawla i Laurel Clark podczas prac na orbicie w czasie misji STS-107

Kalpana Chawla (ur. 17 marca 1962 w Karnalu^[1], zginęła 1 lutego 2003 podczas powrotu na Ziemię wahadłowca Columbia) – amerykańska astronautka i inżynier pochodzenia hinduskiego.

Była pierwszą Hinduską, a drugą osobą tej narodowości (po Rakeshu Sharmie), która znalazła się w kosmosie. Jej pasją było latanie. Miała uprawnienia (również instruktorskie) pilota szybowcowego, samolotów jedno- i wielosilnikowych oraz hydroplanów. Zajmowała się także krótkofalarstwem, posiadała znak KD5ESI.

Wykształcenie i praca

Aby kwalifikowała się wiekiem do egzaminu maturalnego, zmieniono w dokumentach jej datę urodzin na 1 lipca 1961 roku^[1].

• 1976 – ukończyła Tagore School w indyjskim mieście Karnal.
• 1982 – uzyskała licencjat z inżynierii lotniczej w Punjab Engineering College w Czandigarh, a następnie wyjechała do Stanów Zjednoczonych.
• 1984 – w tej samej dziedzinie uzyskała magisterium na University of Texas(inne języki) w Arlington.
• 1986 – na Uniwersytecie Kolorado w Boulder uzyskała drugie magisterium w dziedzinie inżynierii lotniczej.
• 1988 – na tej samej uczelni i w tej samej dziedzinie uzyskała doktorat. Następnie podjęła pracę w NASA w kalifornijskim Centrum Badawczym im. Josepha Amesa. Zajmowała się tam zagadnieniami z zakresu obliczeniowej mechaniki płynów. Prowadziła badania symulacyjne aerodynamiki samolotu AV-8B Harrier w trakcie lądowania pionowego.
• 1993 – przeniosła się do prywatnej firmy Overset Methods Inc., mającej siedzibę w Los Altos, w której pracowała do czasu powrotu do NASA w grudniu 1994.

Praca w NASA i kariera astronautki

• 12 grudnia 1994 – zakwalifikowała się do piętnastej grupy astronautów NASA jako kandydatka na specjalistę misji.
• 1995–1996 – po ukończeniu rocznego szkolenia w Centrum Lotów Kosmicznych im. Lyndona B. Johnsona (JSC) uzyskała kwalifikacje specjalisty misji. Następnie została skierowana do Biura Astronautów – pracowała w wydziałach EVA oraz robotyki i informatyki. W listopadzie 1996 została powołana do załogi STS-87 w charakterze specjalisty misji i głównego operatora manipulatora RMS.
• 19 listopada – 5 grudnia 1997 – uczestniczyła w blisko szesnastodniowej misji kosmicznej STS-87 realizowanej przez załogę promu Columbia. Podczas lotu miała umieścić na orbicie satelitę Spartan-201. Przedsięwzięcie to jednak nie powiodło się, satelita zaczął koziołkować. W rezultacie astronauci Winston Scott i Takao Doi musieli wykonać pozaplanowe wyjście w otwartą przestrzeń kosmiczną w celu podjęcia satelity. Problemy ze Spartanem spowodowały także niezamierzoną zmianę planu całej wyprawy.
  • Za nieprawidłowe wykonanie zadania początkowo obwiniono Chawlę. Jednakże późniejsze, pięciomiesięczne dochodzenie NASA uwolniło ją od wszelkich zarzutów, ujawniając błędy w interfejsach oprogramowania oraz szeregu procedur stosowanych przez załogę i kontrolę naziemną.
• 1998 – pracowała w Biurze Astronautów, zajmując się zagadnieniami dotyczącymi wyposażenia dla załóg wahadłowców i Międzynarodowej Stacji Kosmicznej.
• 28 września 2000 – została wyznaczona specjalistą misji w załodze STS-107.
• 2003 – 16 stycznia po raz drugi poleciała w kosmos, ponownie na pokładzie wahadłowca Columbia. Dowódcą załogi był Rick Husband. Prom pilotował William McCool. Obok Chawli grupę specjalistów misji tworzyli: David Brown, Michael P. Anderson, Laurel Clark i astronauta izraelski Ilan Ramon. Wyprawa STS-107 miała charakter naukowy. Astronauci przeprowadzili 82 eksperymenty biologiczne, geofizyczne, technologiczne i fizyczne. 1 lutego podczas powrotu Columbii na Ziemię wahadłowiec rozpadł się w powietrzu na niespełna szesnaście minut przed planowanym lądowaniem. Śmierć poniosła cała załoga. Szczątki Kalpany Chawli zostały przewiezione do jej rodzinnych Indii.

Odznaczenia

• Congressional Space Medal of Honor – pośmiertnie
• NASA Distinguished Service Medal – pośmiertnie
• Medal za Lot Kosmiczny – pośmiertnie
• Order Za Zasługi III stopnia – 1998, Ukraina

Wykaz lotów

Loty kosmiczne, w których uczestniczyła Kalpana Chawla
Nr	Data startu	Data lądowania	Statek kosmiczny	Funkcja	Czas trwania
1	19 listopada 1997	5 grudnia 1997	STS-87 Columbia F-24	Specjalista misji (MS-1)	15 dni 16 godzin 34 minuty i 4 sekundy[2]
2	16 stycznia 2003	1 lutego 2003 Podczas powrotu na Ziemię wahadłowiec wskutek katastrofy uległ zniszczeniu	STS-107 Columbia F-28	Specjalista misji (MS-2)	15 dni 22 godziny 20 minut i 22 sekundy[3]
Łączny czas spędzony w kosmosie – 31 dni 14 godzin 54 minuty i 26 sekund

Zobacz też

• alfabetyczna lista astronautów
• grupy i oddziały astronautów
• lista astronautek

Przypisy

1. Kalpana Chawla Birth Anniversary: Here are lesser-known facts about the first woman of Indian origin to fly to space. Hindustan Times, 2020-03-17. [dostęp 2021-01-25]. (ang.).
2. NASA: Podsumowanie misji STS-87. [dostęp 2011-02-07]. (ang.).
3. NASA: Podsumowanie misji STS-107. [dostęp 2011-02-07]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-05-16)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

• Biografia na stronie NASA (ang.)
• Biogram na stronie Spacefacts (ang.)

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000043830734
• VIAF: 43988257
• LCCN: no2003063790
• GND: 1173791388
• SUDOC: 095637745
• J9U: 987007354621905171