Jodłownica górska, bondarcewia górska (Bondarzewia mesenterica (Schaeff.) Kreisel) – gatunekgrzybów należący do rodziny jodłownicowatych (Bondarzewiaceae)[1].
Systematyka i nazewnictwo
Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Bondarzewia, Bondarzewiaceae, Russulales, Incertae sedis, Agaricomycetes, Agaricomycotina, Basidiomycota, Fungi[1].
Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1774 r. Jacob Christian Schaeffer nadając mu nazwę Boletus mesentericus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1984 r. Hanns Kreisel przenosząc go do rodzaju Bondarzewia[1].
Jednoroczne, duże. Tworzą zwykle rozetkowe skupienia pojedynczych, zrośniętych dachówkowato kapeluszy, wyrastających ze wspólnego trzonu. Pojedyncze kapelusze są językowate lub wachlarzowate, mierzące od 10 do 30 cm średnicy. Powierzchnia matowa, aksamitna, nieznacznie pręgowana. Młode kapelusze są barwy jasnożółtej, starsze ciemniejsze – orzechowe do orzechowobrunatnych. Trzony bardzo krótkie, wyrastające ze wspólnej podstawy[4]. Cały owocnik może osiągać rozmiary do 50 cm średnicy i ważyć do 10 kg[5].
Biały, amyloidalny. Zarodniki kulistawe, o bardzo charakterystycznej brodawkowato-żeberkowanej powierzchni, o średnicy 5–6,5 µm[4].
Występowanie i siedlisko
Jodłownica górska występuje w Ameryce Północnej, Europie i Azji[6]. W Polsce podano 59 jej pewnych stanowisk i 2 wątpliwe. W latach 1995–2004 objęta była ochroną częściową, od roku 2004 do 2014 ochroną ścisłą, a od roku 2014 ponownie ochroną częściową[5]. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status V – gatunek narażony na wymarcie[7]. Znajduje się na listach gatunków zagrożonych także w Austrii, Niemczech, Danii, Czechach[3].
Nadrzewnygrzyb pasożytniczy i saprotrof. Rozwija się na korzeniach, nabiegach korzeniowych, pniakach, podstawie pni żywych, zamierających i martwych jodeł, bardzo rzadko u innych drzew iglastych. Po obumarciu drzewa rośnie na murszejących pniach. Pasożyt powodujący białą zgniliznę drewna; w górach dość rzadki, na nizinach nie występuje. Wytwarza owocniki od sierpnia do października[5].
Gatunki podobne
Flagowiec olbrzymi (Meripilus giganteus), który rośnie na drzewach liściastych.
↑ abcdE.E.GerhardtE.E., Grzyby – wielki ilustrowany przewodnik, Warszawa: Klub dla Ciebie - Bauer-Weltbild Media, 2006, ISBN 83-7404-513-2. Brak numerów stron w książce
↑ abcdAnnaA.KujawaAnnaA., MałgorzataM.Ruszkiewicz-MichalskaMałgorzataM., Izabela L.I.L.KałuckaIzabela L.I.L. (red.), Grzyby chronione Polski. Rozmieszczenie, zagrożenia, rekomendacje ochronne, Poznań: Instytut Środowiska Rolniczego i Leśnego Polskiej Akademii Nauk, 2020, ISBN 978-83-938379-8-4. Brak numerów stron w książce
_Kreisel_191086.jpg)
_Kreisel_495679.jpg)
_Kreisel_365275.jpg)
