Jeleń (jezioro na Pojezierzu Bytowskim)

Jeleń
Wielung
Ilustracja
Położenie
Państwo

 Polska

Miejscowości nadbrzeżne

Bytów

Region

Pojezierze Bytowskie

Wysokość lustra

154 m n.p.m.

Morfometria
Powierzchnia

79–89,9 ha

Wymiary
• max długość
• max szerokość


2025 m
750 m

Głębokość
• średnia
• maksymalna


9,5 m
33,2 m

Długość linii brzegowej

6305 m

Objętość

8461,1 tys. m³

Hydrologia
Klasa jakości wody

III (2018)

Rodzaj jeziora

wytopiskowe

Położenie na mapie Bytowa
Mapa konturowa Bytowa, u góry po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jeleń”
Położenie na mapie Polski
Mapa konturowa Polski, u góry nieco na lewo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jeleń”
Położenie na mapie województwa pomorskiego
Mapa konturowa województwa pomorskiego, po lewej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jeleń”
Położenie na mapie powiatu bytowskiego
Mapa konturowa powiatu bytowskiego, po prawej znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jeleń”
Położenie na mapie gminy Bytów
Mapa konturowa gminy Bytów, u góry nieco na prawo znajduje się owalna plamka nieco zaostrzona i wystająca na lewo w swoim dolnym rogu z opisem „Jeleń”
Ziemia54°12′04,4″N 17°31′31,5″E/54,201222 17,525417
Multimedia w Wikimedia Commons

Jeleń – jezioro wytopiskowe położone w północnej Polsce, w województwie pomorskim, w powiecie bytowskim, w granicach Bytowa.

Położenie i opis

Jezioro położone jest w środkowej części powiatu bytowskiego, na terenie Pojezierza Bytowskiego. Akwen otoczony jest w połowie lasami, a w drugiej połowie gruntami ornymi oraz łąkami. Bezpośrednio nad jeziorem nie znajdują się żadne miejscowości, natomiast około 2 km na zachód znajduje się centrum Bytowa, a ok 1,5 km na północny wschód niewielka wieś Pomysk Wielki. Zbiornik ma urozmaiconą linię brzegową, tylko w niewielkim stopniu porośniętą roślinnością wodną. Akwen jest głęboki, a jego dno bardzo zróżnicowane z dużą ilością głęboczków. Zbiornik nie ma dopływu ani odpływu. Jezioro zaliczane jest do jezior lobeliowych. Lobelia jeziorna (Lobelia dortmanna) i wywłócznik skrętoległy (Myriophyllum alterniflorum) rośnie tu dość licznie, występuje również poryblin jeziorny (Isoetes lacustris)[1].

Hydronimia

Jezioro pojawia się w źródłach – w 1638 jako Jeleńskie, a następnie Wielung See (1662), Wieling See (1780), Wielung See (1826), Gr. Gilling S. (1862), Giling See (1925), Jeleń (1951, 2006)[2]. Państwowy rejestr nazw geograficznych jako nazwę urzędową akwenu podaje Jeleń, wymieniając nazwę oboczną Wielung[3].

Morfometria

Według danych Instytutu Rybactwa Śródlądowego powierzchnia zwierciadła wody jeziora wynosi 88,9 ha[4], natomiast A. Choiński, poprzez planimetrowanie na mapach 1:50 000, określił wielkość jeziora na 79 ha[5]. Jeziorna jednolita część wód powierzchniowych ma powierzchnię 85 ha[6].

Średnia głębokość zbiornika wodnego to 9,5 m, a maksymalna – 33,2 m. Objętość jeziora wynosi 8461,1 tys. m³. Maksymalna długość jeziora to 2025 m, a szerokość 750 m. Długość linii brzegowej wynosi 6305 m[4].

Według Atlasu jezior Polski (red. J. Jańczak, 1997) lustro wody znajduje się na wysokości 154 m n.p.m., natomiast według numerycznego modelu terenu udostępnionego przez Geoportal lustro wody znajduje się na wysokości 153,3 m n.p.m.[7][4]

Według Mapy Podziału Hydrograficznego Polski leży na terenie zlewni dziewiątego poziomu Zlewnia bezodpływowego jez. Jeleń[8]. Identyfikator MPHP to 4721992610[8]. Powierzchnia zlewni całkowitej jeziora wynosi 4 km²[1].

Zagospodarowanie

W systemie gospodarki wodnej jezioro tworzy jednolitą część wód o kodzie PLLW20991[8]. Administratorem wód jeziora jest Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej w Gdańsku[8]. Gospodarkę rybacką na jeziorze prowadzi PZW Słupsk. W jeziorze obowiązuje całkowity zakaz nęcenia ryb oraz obowiązek zabierania wszystkich karpi bez względu na wymiar[9].

Jeleń pełni również funkcje rekreacyjne, w 1993 nad jego brzegami znajdowały się dwa ośrodki wypoczynkowe, pole namiotowe, baza gastronomiczna i parkingi. W 2024 roku znajdowało się tutaj jedno kąpielisko wyznaczone zgodnie z zasadami dyrektywy kąpieliskowej – Jeleń[6]. W tym samym roku jakość wód tego kąpieliska oceniono jako doskonałą[10]. Kąpielisko jest prowadzone przez Gminę Bytów[10].

Czystość i ochrona środowiska

W 1993 roku oceniono, że wody jeziora mieściły się w I klasie czystości. W jeziorze wykazano bardzo korzystne warunki tlenowe, latem zarówno epilimnion jak i metalimnion, aż do około 12 metrów były bardzo dobrze natlenione. Stężenia związków azotu i fosforu były niskie, a przewodność elektrolityczna właściwa. Stężenie chlorofilu było niewielkie, a przeźroczystość wód akwenu wysoka. Wody jeziora zostały określone jako dość odporne na degradację, na co złożyła się duża głębokość średnia, niewielki procent wymiany wody w ciągu roku oraz niewielka powierzchnia zlewni bezpośredniej[1].

Badania z 2018 roku zaliczyły wody jeziora do wód o umiarkowanym stanie ekologicznym, co odpowiada III klasie jakości. Wskaźnikiem, który zadecydował o trzeciej klasie, był stan fitobentosu, podczas gdy stan fitoplanktonu i ichtiofauny oceniono jako dobry, a stan makrozoobentosu jako bardzo dobry. W tym samym roku stan chemiczny wód określono jako poniżej dobrego, a elementami przekraczającym normę była zawartość PBDE, heptachloru i rtęci w tkankach ryb oraz benzo[a]pirenu w wodzie. Przeźroczystość wód została określona na 3,9 metra[11].

Jezioro jest w całości objęte ochroną jako użytek ekologiczny Jezioro Jeleń[12]. Akwen znajduje się ponadto w otulinie Parku Krajobrazowego Dolina Słupi oraz na terenie sieci Natura 2000: specjalnego obszaru ochrony siedlisk Bytowskie Jeziora Lobeliowe[13][14].

Przypisy

  1. ↑ a b c Dorota Cydzik, Danuta Kudelska, Hanna Soszka, Atlas stanu czystości jezior Polski badanych w latach 1989-1993, Instytut Ochrony Środowiska, 1995, s. 100-103.
  2. ↑ Instytut Języka Polskiego PAN, Elektroniczny słownik hydronimów Polski – Jeleń [online], eshp.ijp.pan.pl [dostęp 2024-08-10].
  3. ↑ Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – nazwy obiektów fizjograficznych – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 1 stycznia 2024, identyfikator PRNG: 46157
  4. ↑ a b c Jerzy Jańczak (red.), Atlas jezior Polski, t. II, Poznań: Bogucki Wydawnictwo Naukowe, 1997, s. 86-87, ISBN 83-86001-43-7.
  5. ↑ Adam Choiński: Katalog jezior Polski. Poznań: Wydawnictwo Naukowe UAM, 2006, s. 122. ISBN 83-232-1732-7.
  6. ↑ a b Jeleń. Karta charakterystyki jcwp [online], Hydroportal. Warstwa: Plany gospodarowania wodami.
  7. ↑ Główny Urząd Geodezji i Kartografii: Geoportal krajowy. geoportal.gov.pl. [dostęp 2024-08-10].
  8. ↑ a b c d Hydroportal, Informatyczny System Osłony Kraju [dostęp 2024-08-10].
  9. ↑ Zarząd Okręgu PZW w Słupsku, Wykaz wód nizinnych ZO PZW Słupsk 2024 r. [online], pzw.slupsk.pl, 17 maja 2024 [dostęp 2024-08-11] [zarchiwizowane z adresu 2024-05-17] (pol.).
  10. ↑ a b Główny Inspektorat Sanitarny, Jeleń [online], Serwis Kąpieliskowy [dostęp 2024-08-11] (pol.).
  11. ↑ Ocena stanu jednolitych części wód jezior w latach 2016–2021 na podstawie monitoringu – tabela [online], Główny Inspektorat Ochrony Środowiska [dostęp 2024-08-12].
  12. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Jezioro Jeleń [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2024-08-12] (pol.).
  13. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Obszar Natura 2000 Bytowskie Jeziora Lobeliowe [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2024-08-12] (pol.).
  14. ↑ Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Park Krajobrazowy Dolina Słupi [online], crfop.gdos.gov.pl [dostęp 2024-08-12] (pol.).

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!