Jaroslav Vrchlický

Jaroslav Vrchlický
Emil Frida
Ilustracja
Data i miejsce urodzenia

17 lutego 1853
Louny

Data i miejsce śmierci

9 września 1912
Domažlice

Dziedzina sztuki

poeta, dramaturg, krytyk, eseista, tłumacz

podpis

Jaroslav Vrchlický, właśc. Emil Frida (ur. 17 lutego 1853, zm. 9 września 1912) – czeski poeta i dramaturg, krytyk, eseista i tłumacz, członek honorowy Towarzystwa Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswilu od 1897 roku[1].

Życiorys

Pochodził z Loun, jego ojciec był kupcem. Uczył się w gimnazjum w Slaným (od 1862 r.), Pradze i Klatovach. Studiował filozofię, literaturę i kulturę romańskiego kręgu językowego na Uniwersytecie Karola w Pradze. Był redaktorem czasopisma „Lumír”, na studiach założył towarzystwo lumirowców, którzy uznawali sztukę za najważniejszy przejaw ekspresji narodowej. Podróżował po Włoszech, Francji, Danii, Polsce (1898). Od 1890 członek Czeskiej Akademii Nauk i Sztuk. Od 1891 poseł do parlamentu wiedeńskiego, od 1893 profesor literatury powszechnej Uniwersytetu Karola. Był nominowany do nagrody Nobla za całokształt pracy literackiej.

Twórczość

Jego spuścizna jest niezwykle bogata. Pozostawił olbrzymi dorobek sytuujący go pośród największych poetów czeskich i najpłodniejszych twórców świata. Już w pierwszych zbiorach Z głębin (1875) i Poezje epickie (1876) wystąpił jako poeta wszechstronny, liryk i epik z wyraźną skłonnością do refleksji, zdumiewający różnorodnością tematyki, imponujący walorami formy wykształconej głównie na poezji Victora Hugo i parnasistów francuskich. Dążył do szybkiego przeszczepienia kultury literackiej na grunt ojczysty, popadając nieraz w eklektyzm. Vrchlický dał się poznać jako nadzwyczaj zręczny wersyfikator, posługujący się z łatwością wszystkimi klasycznymi formami stroficznymi jak – na przykład – oktawa, strofa spenserowska i sonet. Równocześnie jednak narzucił sztywną, mechaniczną realizację wzorca metrycznego, zwłaszcza pięciostopowego jambu, odrzuconą dopiero przez poetów dwudziestego wieku. Rychło przezwyciężywszy młodzieńczy pesymizm, wniósł do poezji swój charakterystyczny ton – miłość i sensualistyczną afirmację życia. Zdobywał się na tony głębokiej zadumy, ostrej krytyki społecznej niesprawiedliwości, na gorące wyznania patriotyzmu, ukazywał stały postęp w historii ludzkości.

Poglądy

Poglądy społeczne Vrchlickiego kształtowały się w duchu idei Wielkiej Rewolucji Francuskiej; procesy dziejowe pojmował poeta ewolucjonistycznie. Dał temu wyraz w zbiorze Duch i świat (1878) i w in., w których rozwijał koncepcję epicko-refleksyjnej epopei ludzkości. Problem sensu życia ludzkiego, wątpliwości co do przyszłości świata i kultury, całościowego krytycyzmu Vrchlickiego w stosunku do rzeczywistości, której groźne cienie kompensował idealnym wyobrażeniem stosunków ludzkich, znalazły wyraz w zbiorku poezji Sfinks (1883); motyw rewolucji społecznej w postaci chłopskiej rebelii przewija się przez Wiejskie ballady (1885) o tematyce czeskiej. Liryka osobista Vrchlickiego znalazła wyraz w tomach: Czarodziejski ogród (1885), Gorzkie ziarna (1889) i w in., gdzie miłość zmysłowa afirmowana jest przez odwołanie się do antycznego ideału harmonii duszy i ciała. Pobrzmiewa w nich też smutek i rozgoryczenie, pogłębiające się zwłaszcza w l. 90., gdy poeta przeżywał dramat małżeński, a równocześnie atakowany był przez modernistyczną generację literacką. Z bólu i zmagań o duchową równowagę zrodziła się liryka intymna Okna w burzy (1894). Przezwyciężywszy kryzys, doszedł Vrchlický znowu do radosnej afirmacji życia, pogłębionej filozoficzną refleksją, w zbiorze Drzewo życia (1909). W latach wzmożonej walki politycznej o prawa narodowe swój patriotyzm poeta wyraził metaforycznie w poemacie dramatycznym o buncie Żydów Bar Kochba (1897) i bezpośrednio w zbiorze poezji Moja ojczyzna (1903). Imponujący dorobek poetycki Vrchlickiego jest nierówny.

Słabe strony talentu

Słabe strony talentu pojawiły się także w twórczości dramatycznej poety, której tematykę czerpał niemal wyłącznie z przeszłości, poprzestając na zewnętrznym kolorycie historycznym. Do najbardziej udanych jego utworów należy komedia z czasów Karola IV Noc na Karlsztejnie (1884) i trylogia-melodramat, z muzyką Fibicha, Hippodamia (Hippodamie: cz. I Zaloty Pelopsa,1890; cz. II Zgoda Tantala, 1891; cz. III Śmierć Hippodamii, 1891).

Krytyk literacki

Vrchlický jako krytyk pilnie śledził ruch literacki na Zachodzie i zaznajamiał z nim rodaków. Jeszcze większe zasługi ma jako tłumacz, zwłaszcza poezji romańskiej: V. Hugo, parnasistów, Dantego, Tassa, Ariosta, Camõesa. Przekładał także Goethego, Byrona, Shelleya. Serdeczne więzy łączyły go z Polakami, z poezji polskiej przełożył wszystkie części Dziadów Mickiewicza (1895). Polskim romantykom składał nieraz hołd w swych poezjach i wypowiedziach.

Ważniejsze zbiory

  • Liryka
    • Z głębin (1875)
    • Sny o štěstí (1876)
    • Eklogi i pieśni (1880)
    • Mity I (1878)
    • Mity II, (1880)
    • Sfinks (1883)
    • Muzyka w duszy (1886)
    • Okna w burzy (1894)
    • Drzewo życia (1909)
    • Czarodziejski ogród (1885)
    • Gorzkie ziarna (1889)
    • Západy: cykly a rapsodie (1907)
  • Epika
    • Duch i świat (1878)
    • Wiejskie ballady (1885)
  • Poematy
  • Trylogie
    • Hippodamie (1889-1891)
  • Dramaty
    • Noc na Karlsztejnie (1884)

Na język polski jego utwory tłumaczyli m.in. Maria Konopnicka, Bronisław Teodor Grabowski, Antoni Lange, Zenon Przesmycki (Miriam) i Leszek Engelking.

Przypisy

  1. Sprawozdanie z Zarządu Muzeum Narodowego Polskiego w Rapperswylu za Rok ...., 1899, s. 6.

Bibliografia

  • Dzieje literatur europejskich, pod red. W. Floryana, cz. I, PWN, Warszawa 1989.
  • Mały słownik pisarzy świata, pod red. L. Bielasa, Wiedza Powszechna, Warszawa 1968.

Linki zewnętrzne

Read other articles:

  لمعانٍ أخرى، طالع إلجين (توضيح). إلجين     الإحداثيات 30°20′55″N 97°22′21″W / 30.348611111111°N 97.3725°W / 30.348611111111; -97.3725  تقسيم إداري  البلد الولايات المتحدة[1][2]  التقسيم الأعلى تكساس  خصائص جغرافية  المساحة 15.009913 كيلومتر مربع15.009477 كيلومتر مربع (1

 

Ritratto di giovane donnaAutoreEdgar Degas Data1867 Tecnicaolio su tela Dimensioni27×22 cm UbicazioneMuseo d'Orsay, Parigi Ritratto di giovane donna (Portrait de jeune femme) è un dipinto del pittore francese Edgar Degas, realizzato nel 1867 e conservato al Musée d'Orsay di Parigi. Descrizione Sebbene presenti problemi di datazione - indicata fra il 1862 e il 1870 - l'opera può essere avvicinata cronologicamente al 1867; esposta alla terza mostra Impressionista, nel 1877, l'opera per...

 

Pour les articles homonymes, voir Ekland. Cet article est une ébauche concernant une actrice suédoise. Vous pouvez partager vos connaissances en l’améliorant (comment ?) selon les conventions filmographiques. Britt Ekland Britt Ekland photographiée par Allan Warren en 1972. Données clés Nom de naissance Britt Marie Eklund Naissance 6 octobre 1942 (81 ans)Stockholm, Suède Nationalité Suédoise Profession Actrice modifier Britt Marie Eklund, dite Britt Ekland, née le 6 octo...

Defunct private college in Oakdale, New York, U.S. Dowling CollegeSeal of Dowling CollegeFormer nameAdelphi SuffolkMottoLearning, Wisdom, CompassionTypePrivate collegeActiveSeptember 27, 1968 (1968-09-27)–August 31, 2016 (2016-08-31)LocationOakdale, New York, United States40°44′31″N 73°08′53″W / 40.742°N 73.148°W / 40.742; -73.148CampusSuburbanColors   Blue and GoldNicknameThe Golden LionsSporting affiliationsNCAA D...

 

Esta página cita fontes, mas que não cobrem todo o conteúdo. Ajude a inserir referências. Conteúdo não verificável pode ser removido.—Encontre fontes: ABW  • CAPES  • Google (N • L • A) (Junho de 2021) Guido Reybrouck Informação pessoal Nome nativo Guido Reybrouck Nascimento Bruges, 25 de dezembro de 1941Bruges Cidadania  Bélgica Ocupação ciclista desportivo (en) e director desportivo (en) Informação ...

 

Fred Pfeffer, the all-time leader in fielding errors as a second baseman In baseball statistics, an error is an act, in the judgment of the official scorer, of a fielder misplaying a ball in a manner that allows a batter or baserunner to advance one or more bases or allows an at bat to continue after the batter should have been put out. In baseball and softball, the second baseman is a fielding position in the infield, commonly stationed between second and first base. The second baseman often...

Voluntary aided school in Carshalton, Greater London, EnglandSt Philomena's Catholic High School for GirlsAddressShorts RoadCarshalton, Greater London, SM5 3PSEnglandCoordinates51°21′56″N 0°10′09″W / 51.365431°N 0.169129°W / 51.365431; -0.169129InformationTypeVoluntary aided schoolMottoNisi Dominus aedific vanum (Unless the Lord build the house, they labour in vain who build it. – Psalm 127)Religious affiliation(s)Roman CatholicEstablished1893 (1893)...

 

Kisah Para Rasul 2Kisah Para Rasul 2:11-22 dalam bahasa Yunani pada Uncial 076, yang ditulis sekitar abad ke-5/ke-6.KitabKisah Para RasulKategoriSejarah gerejaBagian Alkitab KristenPerjanjian BaruUrutan dalamKitab Kristen5← pasal 1 pasal 3 → Kisah Para Rasul 2 (disingkat Kis 2) adalah pasal kedua Kitab Kisah Para Rasul dalam Perjanjian Baru di Alkitab Kristen. Ditulis oleh Lukas, seorang Kristen yang merupakan teman seperjalanan Rasul Paulus.[1][2] Teks Naskah asli...

 

Building in Birmingham, West Midlands, EnglandThis article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Roundhouse, Birmingham – news · newspapers · books · scholar · JSTOR (July 2023) (Learn how and when to remove this template message)RoundhouseRoundhouse BirminghamFormer namesCorporation WharfGeneral informationTyp...

Greenhalgh CastleNear Garstang in EnglandGreenhalgh CastleLocation in the Borough of WyreCoordinates53°53′59″N 2°45′42″W / 53.8998°N 2.7618°W / 53.8998; -2.7618TypeCastleSite informationOpen tothe publicNoConditionRuinedSite historyBuilt1490Built byThomas Stanley Greenhalgh Castle is a castle, now ruined, near the town of Garstang in Lancashire, England. Thomas Stanley, 1st Earl of Derby, had the castle built in 1490 to provide defence f...

 

Nurol BankNative nameNurol Yatırım Bankası A.Ş..[1]TypeCorporationIndustryBanking, Financial servicesHeadquartersMaslak, Beşiktaş, Istanbul, TurkeyArea servedWorldwideKey peopleZiya Akkurt (Chairman) Özgür Altuntaş (CEO)Products List Financial services, credit cards, consumer banking, corporate banking, investment banking, mortgage loans, private banking, pension, life insurance, brokerage, leasing, factoring, asset management Websitewww.nurolbank.com.tr Nurol Yatirim Bankasi...

 

Ability to throw one's voiceFor the album, see Ventriloquism (album).Ventriloquist redirects here. For the Batman villain, see Ventriloquist (comics). For other uses, see Ventriloquist (disambiguation). This article needs additional citations for verification. Please help improve this article by adding citations to reliable sources. Unsourced material may be challenged and removed.Find sources: Ventriloquism – news · newspapers · books · scholar · JSTO...

Шаблон:Визначна пам'ятка: невідомі параметри: автори проектуПам'ятник Анні Ярославні, київській княжні-майбутній Королеві Франції. Пам'ятник у Києві (2016) 50°27′17″ пн. ш. 30°30′22″ сх. д. / 50.45472° пн. ш. 30.50611° сх. д. / 50.45472; 30.50611Координати: 50°27′17″&#...

 

International border Slovak and Ukrainian boundary markers Slovak, Polish and Ukrainian border tripoint The Slovakia–Ukraine border is an internationally established boundary between Slovakia and Ukraine. Both countries inherited it from their previous respective state organizations, Ukraine from the Soviet Union and Slovakia from Czechoslovakia. The current border was established after World War II and stretches for 97 km (60 mi). After the admission of Slovakia to the European U...

 

This article is an orphan, as no other articles link to it. Please introduce links to this page from related articles; try the Find link tool for suggestions. (January 2022) Chutian Times楚天时报TypeDaily newspaperFoundedDecember 28, 2010[1]LanguageChineseHeadquartersHuangshi[2]Websitewww.cttimes.cn Chutian Times[3] (Chinese: 楚天时报),[4] also known as Chutian Shibao, was a simplified Chinese newspaper published in the People's Republic of China. I...

Chinese TV series or program Calabash BrothersDirected byHu Jinqing, Ge Guiyun, Zhou KeqinCountry of originChinaNo. of episodes13Original releaseRelease1986 (1986) –1987 (1987) Calabash Brothers or Hulu Brothers (Chinese: 葫芦兄弟; pinyin: Húlu Xiōngdì) is a Chinese animation TV series produced by Shanghai Animation Film Studio and directed by Hu Jinqing, Ge Guiyun, and Zhou Keqin.[1] It was extremely popular when it aired on TV in 1986–1987.[...

 

Summary of living conditions in India The standard of living in India varies from state to state. In 2021, extreme poverty was fully eradicated to as low as 0.8%[1] and India is no longer the nation with the largest population under poverty.[2] There is significant income inequality within India, as it is simultaneously home to some of the world's richest people.[3] The average wages are estimated to quadruple between 2013 and 2030.[4] The standard of living in...

 

巨蟹座55 A star chart of the constellation of Cancer showing the position of 55 Cancri (circled) 基本資料曆元 J2000.0 恆星 巨蟹座55A 巨蟹座55B 星座 巨蟹座 巨蟹座 赤經 08h 52m 35.8s 08h 52m 40.9s 赤緯 +28° 19′ 51″ +28° 19′ 59″ 視星等 (V) 5.95 13.15 光譜 恒星光譜 G8V M3.5-4V U-B 色指數 0.65 1.21 B-V 色指數 0.86 1.66 變星 無 不確定 天體測量 徑向速度 (Rv) 27.3 km/s ?...

  注意:北卡羅萊納號戰艦也可指一艘未建成的南達科他級戰艦 (1920年)同名艦。 坐标:34°14′11.21″N 77°57′15.27″W / 34.2364472°N 77.9542417°W / 34.2364472; -77.9542417 北卡羅萊納 USS North Carolina BB-55北卡羅萊納號博物館艦。攝於2006年。概觀艦種戰艦艦級北卡羅萊納級製造廠布魯克林造船廠動工1937年10月27日下水1940年6月13日服役1941年4月9日退役1947年6月27日結...

 

This article includes a list of general references, but it lacks sufficient corresponding inline citations. Please help to improve this article by introducing more precise citations. (April 2009) (Learn how and when to remove this template message) Hryhoriy Yarmash Personal informationFull name Hryhoriy Petrovych YarmashDate of birth (1985-01-04) 4 January 1985 (age 38)Place of birth Zaliztsi, Ternopil Oblast, Ukrainian SSRHeight 1.74 m (5 ft 9 in)Position(s) DefenderYouth...

 

Strategi Solo vs Squad di Free Fire: Cara Menang Mudah!