Jane Alexander (artystka)

Jane Alexander

Data i miejsce urodzenia	1959 Johannesburg
Dziedzina sztuki	rzeźba, fotomontaż, fotografia, wideo
Epoka	postkolonializm
Ważne dzieła
The Butcher Boys, Bom Boys, African Adventure, The Sacrifices of God are a Troubled Spirit, Security with traffic (influx control)
Nagrody
Martienssen Student Prize (1982), Standard Bank Young Artist Award (1995), Standard Bank Young Artist Award (1996), The FNB Vita Art Now Award (1996), DaimlerChrysler Award (2002), University of Cape Town Fellowship (2004)
Strona internetowa

Jane Alexander (ur. 1959 w Johannesburgu)^[1] – południowoafrykańska artystka^[2][3]. Zajmuje się rzeźbą, fotomontażem, fotografią i filmem. Jest autorką rzeźby The Butcher Boys. Interesuje się ludzkimi zachowaniami, konfliktami w historii, oraz pamięcią kulturową o wykorzystywaniu i braku pamięci globalnej podczas apartheidu^[4][5][6]. Prace Alexander są istotne zarówno we współczesnym postapartheidowym środowisku społecznym w Afryce Południowej, jak i zagranicą^{[6][7][1][5][2][6]}.

Życiorys

Urodziła się w 1959 roku w Johannesburgu^[5][7]. Dorastała w szczytowym okresie południowoafrykańskiego apartheidu we wczesnych latach 80. Dorastając nie była szczególnie świadoma otaczających ją problemów natury politycznej, do czasu, kiedy rozpoczęła naukę na uniwersytecie i przeniosła się do Braamfontein. Wtedy to stała się bardziej świadoma społecznych i politycznych problemów, obecnych w apartheidycznym społeczeństwie Afryki Południowej. Zainteresowanie tymi problemami wpłynęło na jej późniejsze dzieła sztuki^[8]. We wczesnej karierze inspirowała się figuratywnymi pracami George’a Segala, Eda i Nancy Kienholz, Duane Hansona, i Davida Goldblatta^[2]. Alexander uczęszczała na Uniwersytet Witwatersranda, gdzie uzyskała tytuł licencjata i magistra sztuki w sztukach pięknych w 1982 i 1988 roku^[1]. Aktualnie jest starszym wykładowcom rzeźby, fotografii i rysunku w szkole sztuk pięknych Michaelis'a w Kapsztadzie gdzie naucza od 1998 roku^[1][5][6].

Proces artystyczny

Okaleczone okrucieństwem Apartheidu, prace Alexander często zawierają w sobie sprzeczne tematy atrakcyjności i wstrętu, ludzi i zwierząt oraz groteski a zarazem delikatności^[9][7]. Ludzie-zwierzęta w jej pracach mogą być postrzegane jako przedstawienie nieludzkiej natury społeczeństwa apartheidu^[10]. Rozróżnienia w pracach Alexander, między ofiarami a oprawcami, gnębiącymi a gnębionymi, są nieostre^[9][6]. Jej hybrydowe formy sugerują normalizację groteskowej motoryki przemocy jaka miała miejsce w apartheidzie i zdolność zwykłych jednostek do stania się bezwzględnymi agresorami, kiedy stanowią one część kolektywu kierującego się programem opartym na opresji i przemocy^[6][5]. Te groteskowe postacie nie przerażają nas, bo są nieludzkie, a raczej dlatego, że są tak fundamentalnie ludzkie^[5]. Prace Alexander ukazują również potencjał ludzkiej elastyczności, władności i dumy, zachowanych nawet kiedy ludzie stają twarzą w twarz z przemocą, nieszczęściem, i prześladowaniem, a także niepewności i strachu przed tymi, którzy dzierżą władzę^[9][10][6]. Jej ludzie- zwierzęta przekazują ostrzeżenia dotyczące konsekwencji historycznych i wskazówki dotyczące możliwych wariantów przyszłości^[5][7]. Jej prace przedstawiają polityczne i naładowane społecznie postaci, nie wyrażając przy tym swojego przesłania w sposób oczywisty, Alexander nie używa też w swoich pracach desygnatów, takich jak banery, slogany, czy obrazki propagandowe^[6].

Alexander preferuje pracę nad sztuką site-specific, a szczególnie tą, która posiada wydźwięk historyczny, społeczny i duchowy, często też tworzy prace, których elementy mogą być wymieniane między jej różnymi dziełami site-specific^[2][6][11]. Alexander nie stawia sztuki na piedestale i unika stawiania jakichkolwiek wyraźnych barier między dziełem a jego odbiorcą^[6][5]. W przeszłości była znana z przynoszenia do swojej pracowni gnijących szczątków zwierząt, aby móc użyć pochodzących z nich kości^[9]. Odlewa i modeluje swoje rzeźby w gipsie, tworząc je w oparciu o proporcje przyjaciół i znajomych i maluje farbami olejnymi^[12][5]. W wielu swoich dziełach używa również znalezionych przedmiotów i materiałów^[5].

Sławne prace

The Butcher Boys

Podczas pisania pracy doktorskiej w latach 1985 i 1986, Alexander stworzyła jedno ze swoich najbardziej rozpoznawalnych dzieł sztuki; The Butcher Boys^[7], które przedstawia trzech mężczyzn o groteskowym wyglądzie, wykonanych z gipsu, siedzących na ławce. Rzeźba jest komentarzem dotyczącym bestialstwa i dehumanizacyjnych efektów przemocy w erze Apartheidu w Południowej Afryce^[1][6]. W artykule New York Times'a, Holland Cotter stwierdza: " ich ciała, jasnoskóre i muskularne, są wspaniałe, ale przez linie szwów, biegnące od pępka do gardła, także niepokojące"^[13]. Linie, które Cotter opisuje, to ciemne, biegnące pionowo blizny, sugerujące, że krtań została usunięta, co sprawia, że żadna z postaci nie byłaby w stanie przemówić^[9]. Rzeźba przedstawia odsłonięte kręgosłupy, a także rozliczne rogi na każdej postaci, z których wszystkie zostały pozyskane ze zwierząt. Dzieło to jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych w Południowoafrykańskiej Galerii Narodowej^[7][1].

Bom Boys

Stworzona w 1998, Bom Boys składa się z szeregu małych, stojących figurek o szarej skórze^[9][12]. Niektóre z figurek są częściowo ubrane, inne nagie, lecz każda z nich ma na twarzy maskę, bądź przepaskę na oczach^[9][7]. Wszystkie patrzą w różnych kierunkach, co sugeruje izolację i porzucenie^[12]. Postacie przedstawione poprzez dzieło odnoszą się do bezbronności przesiedlonych dzieci w Cape Town, które artystka obserwowała osobiście, mieszkając tam^[6][7][12]. Nie jest jasne, czy przedstawione postacie są oprawcami, czy ofiarami^[9].

African Adventure

African Adventure autorstwa Jane Alexander, 1999–2002, Tate Modern, Bankside, Londyn, Anglia, październik 2016

Wykonana w 1999–2002, African Adventure jest dziełem site- specific, oryginalnie stworzonym dla British Officers' Mess of the Castle of Good Hope w Kapsztadzie, później wystawionym w Tate Modern^[6][7]. Dzieło przedstawia trzynaścioro ludzi, zwierząt, i ludzko- zwierzęcych hybryd, a także szeroką plejadę znalezionych obiektów^[6][12]. Podłoga dzieła jest przykryta czerwoną ziemią, a w środku znajduje się półnagi mężczyzna ciągnący za sobą rozmaite narzędzia farmerskie, z lnianą torbą na głowie i maczetą w ręku^[6][12]. Mężczyzna przedstawiony w dziele odnosi się do Eliasa Xitavhudziego, południowoafrykańskiego seryjnego mordercy, który zabijał swoje ofiary maczetą. Mówi się również, że dzieło jest komentarzem dotyczącym kolonializmu, tożsamości, demokracji, a także pozostałości po apartheidzie^[6][12].

The Sacrifices of God are a Troubled Spirit

The Sacrifices of God are a Troubled Spirit została stworzona w roku 2004 jako dzieło site-specific dla największej gotyckiej katedry świata, w Katedrze św. Jana Bożego zlokalizowanej w Nowym Yorku^[6][11]. Alexander zainspirowała się architekturą katedry, podobnie jak pozostałe siedemnaścioro artystów, którzy stworzyli prace na tę wystawę^[11]. Instalacja Alexander przedstawia sześć postaci, wliczając w to jagnię, z ramionami z patyków, przypominającymi ramiona strachu na wróble, ubrane w białą sukienkę, czerwone rękawiczki, gumowe, niebieskie buty, koronę ze złotych cierni, instalacja przedstawia także wysoką, smukłą ludzko- zwierzęcą hybrydę, trzymającą kulę inwalidzką i ubraną w czarne buty, z jednym prostym rogiem, do którego przywiązana jest flaga, i jednym zakręconym rogiem, na głowie postaci, przypominającej głowę antylopy^[11]. Wśród postaci znajduje się również zwierzę kopytne ze związanymi nogami, niosące na plecach poturbowaną małpę, wysoka figura przedstawiająca małpę w butach, z ogonem szakala, małe czworonożne zwierzę, i postać przypominająca sępa bez skrzydeł i ramion, ze stopami pokrytymi krwią^[11]. Wszystkie sześć figur jest zestawionych razem na obfitych ilościach czerwonych, gumowych rękawiczek, naprzeciwko ogromnego obrazu w katedrze^[14]. Dzieło wzorowane jest na Psalmie 51, będącym modlitwą za odpuszczenie grzechów, w związku z czym figura przedstawiająca jagnię najprawdopodobniej symbolizuje ofiarę^[6][11].

Security with traffic (influx control)

Security with traffic (influx control), instalacja autorstwa Jane Alexander w CCCB, Barcelona 2007

W ogrodzeniu z potrójną barierą W dziele Alexander z 2007 roku, Security witch traffic (influx control) na gruncie rozrzucona jest czarna ziemia, częściowo pokryta zapałkami, sierpami, rękawiczkami i dętkami rowerowymi. W środku znajduje się również grupa różnorodnych hybryd. Alexander stworzyła to dzieło jako formę odniesienia do bariery sfinansowanej przez Unię Europejską, zbudowanej przez hiszpański rząd w mieście Melilla, która blokuje wejście na terytorium UE^[6]. Dzieło to jest również najprawdopodobniej komentarzem dotyczącym migracji, inwigilacji, zasobów gruntowych, własności i eksploatacji^[12].

Nagrody

Jane Alexander wygrała kilka nagród w trakcie swojej kariery, zarówno jako artysta solowy jak i w grupie. Prace Alexander są wystawione w kilku publicznych kolekcjach, włączając w to Południowoafrykańską Galerię Narodową, Galerię Sztuki w Tatham, Galerię Sztuki w Johannesburgu, oraz publiczną kolekcję na Uniwersytecie Witwatersrandzkim^[4].

Nagrody

• 1982 – National Fine Arts Student Award^[8]
• 1982 – Martienssen Student Prize^[8]
• 1995 – Standard Bank Young Artist Award^[8]
• 1996 – Joint winner of the First National Bank Artist of the Year^[8]
• 1996 – The FNB Vita Art Now Award^[8]
• 2002 – DaimlerChrysler Award^[8]
• 2004 – University of Cape Town Fellowship^[6]

Przypisy

1. Jane Alexander | South African History Online [online], sahistory.org.za [dostęp 2021-03-30] .
2. LisaL. Dent LisaL., LisaL. Dent LisaL., Global Context: Q+A with Jane Alexander [online], ARTnews.com, 3 sierpnia 2012 [dostęp 2021-03-30]  (ang.).
3. JamesJ. Ceves JamesJ., When visual art makes you dine with kings: 15 famous South African artists [online], Briefly, 10 marca 2020 [dostęp 2021-03-30]  (ang.).
4. ArtThrob [online], artthrob.co.za [dostęp 2021-03-30] .
5. TenleyT. Bick TenleyT., Horror Histories: Apartheid and the Abject Body in the Work of Jane Alexander, „African Arts”, 43 (4), 2010, s. 30–41, DOI: 10.1162/afar.2010.43.4.30, ISSN 0001-9933 [dostęp 2021-03-30] .
6. P.P. Subiros P.P., Jane Alexander: Surveys (from the Cape of Good Hope), „Nka Journal of Contemporary African Art”, 2013 (33), 2013, s. 92–99, DOI: 10.1215/10757163-2352839, ISSN 1075-7163 [dostęp 2021-03-30] .
7. Tate, Who is Jane Alexander? [online], Tate [dostęp 2021-03-30]  (ang.).
8. African Success : Biography of Jane ALEXANDER [online], web.archive.org, 13 czerwca 2010 [dostęp 2021-03-30] [zarchiwizowane z adresu 2010-06-13] .
9. K.K. Mercer K.K., Postcolonial Grotesque: Jane Alexander's Poetic Monsters, „Nka Journal of Contemporary African Art”, 2013 (33), 2013, s. 80–91, DOI: 10.1215/10757163-2352830, ISSN 1075-7163 [dostęp 2021-03-30] .
10. JohnJ. Peffer JohnJ., Animal Bodies/Absent Bodies, „Third Text”, 17 (1), 2003, s. 71–83, DOI: 10.1080/09528820309659, ISSN 0952-8822 [dostęp 2021-03-30] .
11. L.L. Mermin L.L., 1998 New York African Film Festival, „Nka Journal of Contemporary African Art”, 1998 (8), 1998, s. 34–37, DOI: 10.1215/10757163-8-1-34, ISSN 1075-7163 [dostęp 2021-03-30] .
12. TristanT. Mertens TristanT., Jane Alexander, Security (Surveys—From the Cape of Good Hope). La Centrale Electrique (European Centre for Contemporary Art), Brussels, Belgium, March 25–August 21, 2011, „African Arts”, 46 (3), 2013, s. 85–87, DOI: 10.1162/AFAR_r_00091, ISSN 0001-9933 [dostęp 2021-03-30]  (ang.).
13. HollandH. Cotter HollandH., The Beast in the Human, and Vice Versa, „The New York Times”, 25 kwietnia 2013, ISSN 0362-4331 [dostęp 2021-03-30]  (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
14. KristineK. Roome KristineK., The Art of Liberating Voices, „Matatu”, 25 (1), 2002, s. 73–89, DOI: 10.1163/18757421-90000420, ISSN 0932-9714 [dostęp 2021-03-30] .

Linki zewnętrzne

• Biographic profile on UCT website. michaelis.uct.ac.za. [zarchiwizowane z tego adresu (2014-10-22)].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 000000007869033X
• VIAF: 77229171
• LCCN: no97056796
• GND: 123704510
• SUDOC: 155484656
• J9U: 987007373735105171

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: biography/Jane-Alexander-South-African-artist