Jadwiga Teodozja Papi[1], ps. lit.: Teresa J., Jadwiga T., Teresa Jadwiga, Teresa Gałęzowska (ur. 19 września 1843 w Strzegocinie, zm. 27 czerwca 1906 w Warszawie[2]) – polska powieściopisarka i nowelistka, pisarka literatury dla młodzieży, publicystka, tłumaczka i pedagog; działaczka społeczna.
Życiorys
Jadwiga Papi, ok. 1877.Grób rodziny Papi na Powązkach
Była córką Włocha i Polki. W 1868 zmarł Jan Fryderyk Alojzy Geysmer – mąż siostry Jadwigi, Marii Ludwiki. Maria poświęciła się pracy zawodowej, a Teresa Jadwiga rozpoczęła prowadzenie kompletu dla siostrzenicy i kilku znajomych dziewczynek. Komplet ten był zaczątkiem szkoły, która z początku działała w konspiracji, prowadzona w kilku prywatnych mieszkaniach przy Zielnej 13.
Jesienią 1874, wspólnie z Jadwigą Herman-Iżycką, która posiadała odpowiednie uprawnienia, uruchomiła szkołę początkową przy ul. Wielkiej 16 w Warszawie. Pod szyldem szkoły początkowej kryła się pensja żeńska z ośmioletnim (od r. 1879) programem nauczania, obejmującym nielegalne wykłady języka i historii polskiej. Szkoła posiadała internat prowadzony przez matkę P. Konstancję Teodozję z Gałęzowskich.
W 1886 z powodu braku świadectw uprawniających do prowadzenia pensji, odstąpiła szkołę Leonii Rudzkiej. Pozostała w swej dawnej szkole jako nauczycielka języka i historii polskiej, ucząc także na pensjach Pauliny Hewelke i Heleny Kowalewskiej.
Zmarła w Warszawie, pochowana na Starych Powązkach (kwatera 179-1-18/19)[3].
Ważniejsze prace literackie
Autorka wielu powieści, nowel i opowiadań o tematyce historycznej i współczesnej, skierowanych do młodzieży (głównie dla dziewcząt), które ilustrowały założenia pozytywizmu. Jej prace pełniły ważną rolę wychowawczą.
Wybrane utwory o tematyce obyczajowej:
Chwile rozrywki (1876)
Ze świata rzeczywistości i świata fantazji (1880)
Szlachetne marzenia (1883)
Kopciuszek (1886)
Z różnych sfer (1888)
Różne ścieżki (1892)
Ognisko rodzinne (1894)
Dziedzice Otoka (1895)
Wybrane powieści biograficzne:
Ciche niewiasty (1896)
Dwaj mistrze. Życiorysy Stanisława Moniuszki i Fryderyka Chopina (1898)
Obrazki z życia znakomitych Polaków i Polek (1899)
Obrazki z życia znakomitych Polaków i Polek (1899) – cykl zbeletryzowanych dziejów Polski
Z przeszłości (1882)
Z lat minionych (1887)
Na pobratymczej ziemi. Cztery powieści… (1889)
cykl Powieści historyczne (7 tomów, 1898–1904) o dziejach Polski piastowskiej
Dworzanin królewicza Jakuba (1902)
W słońcu (1904)
Po ciernistej drodze (1896)
Odwet (1897)
Systematyczny zbeletryzowany obraz dziejów Polski dała w książkach Opowiadania ciotki Ludmiły o dawnych czasach i ludziach (1891) i
Nowe opowiadania ciotki Ludmiły (1897)
Inne historyczne:
Dwie siostry (1894)
Na dworze landgrafów Turyngii (1895)
Z obcych dziejów (1896)
Aktea (1897)
Błysnęło i zgasło (1898)
Książę gór i przepaści (1899)
Brzask (1906).
Papi współpracowała także z wieloma ówczesnymi czasopismami, takimi jak „Przyjaciel Dzieci”, „Bluszcz”, „Mały Światek”, „Mój Przyjaciel”, „Tygodnik Mód i Powieści”, „Wiek Młody”, „Ziarno”, „Świat”, „Wieczory Rodzinne” i „Moje Pisemko”, gdzie publikowała swoje artykuły i prace literackie.