PROFILBARU.COM

Izaak Cylkow
Data i miejsce urodzenia	11 stycznia 1841 ; Bieżuń
Data i miejsce śmierci	1 grudnia 1908 ; Warszawa
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Teksty w Wikiźródłach

Izaak Cylkow (ur. 11 stycznia 1841 w Bieżuniu, zm. 1 grudnia 1908 w Warszawie) – polski rabin i kaznodzieja, tłumacz Biblii hebrajskiej z języka hebrajskiego na polski.

Życiorys

Był synem talmudysty Mojżesza Arona Cylkowa z Bieżunia. Wzrastał w środowisku asymilatorskim i reformatorskim Warszawskiej Szkoły Rabinów, którą ukończył w 1859. Następnie przez rok studiował medycynę, lecz przerwał studia i wybrał się dzięki stypendium stowarzyszenia Lomdej-Tora do Berlina na pogłębione studia filozoficzne i teologiczne. Obronił doktorat z filozofii i z filologii semickiej na Uniwersytecie Marcina Lutra w Halle i Wittenberdze.

Po powstaniu styczniowym wrócił do Polski. W 1865 został kaznodzieją w synagodze przy ulicy Daniłowiczowskiej, gdzie wygłaszał kazania w języku polskim. Został pierwszym rabinem Wielkiej Synagogi na Tłomackiem, gdzie przemawiał podczas jej uroczystego otwarcia w 1878, nawołując do wzajemnego zrozumienia i tolerancji pomiędzy religiami. Przemówienie to wypowiedziane po polsku, wbrew rozporządzeniu władz rosyjskich, stanowiło moment zwrotny w publicznym życiu reformowanych Żydów warszawskich. W 1881 r. Chaim Zelig Słonimski wraz z Cylkowem, Ignacym Bernsteinem i Mojżeszem Moszkowskim (1826–1904) otworzyli bibliotekę w bezpośrednim sąsiedztwie Wielkiej Synagogi w Warszawie.^[1]

Przez ponad 30 lat tłumaczył na język polski żydowskie księgi wchodzące w skład Starego Testamentu. Jako pierwsze ukazało się tłumaczenie Psalmów w 1883. W 1895 ukazała się Tora (czyli tzw. Pięcioksiąg Mojżeszowy, pierwsze pięć ksiąg Starego Testamentu) w dwóch edycjach (z komentarzami i bez komentarzy). Następnie w pierwszych latach XX wieku ukazywały się dalsze księgi. Dzieło to uchodzi za pierwsze tłumaczenie Starego Testamentu opierające się przede wszystkim na wersji hebrajskiej, nie zawiera jednak ksiąg Kronik, Ezdrasza, Nehemiasza i Daniela.

Zmarł 1 grudnia 1908 w Warszawie na atak serca, choć jeszcze 22 listopada był na zebraniu Towarzystwa Higieny Praktycznej, gdzie wraz z Bolesławem Prusem, duchownymi – katolickim i ewangelickim, wszedł do jego zarządu. Nad jego ciałem wystawionym przy kazalnicy Wielkiej Synagogi na Tłomackiem przemawiali jego następca i ideowy przeciwnik Samuel Poznański oraz dr Henryk Nussbaum.

Jest pochowany na cmentarzu żydowskim przy ulicy Okopowej w Warszawie (kwatera 33 rząd 1)^[2]^[3]. W pogrzebie wzięły udział rekordowe liczby ludzi, zarówno żydów jak i chrześcijan.

Przekłady

1914: Księga Królów
1913: Księga Samuela
1913: Księga Sędziów
1905: Przypowieści Salomona
1905: Księga Jozuego
1904: Księgi Pięciu Megilot
1903: Księga Hioba
1901: Księgi Dwunastu Mniejszych Proroków
1900: Księga Ezechiela
1899: Księga Jeremiasza
1896: Księga Izajasza
1895: Pięcioksiąg Mojżesza
1883: Psalmy

Dzięki Wydawnictwu Austeria do tej pory okazały się reprinty:

2006: Tora / Pięcioksiąg Mojżesza
2007: Księgi Pięciu Megilot
2008: Psalmy
2008: Księga Hioba
2009: Przypowieści Salomona
2009: Księga Jeremiasza
2010: Księga Ezechiela
2011: Księga Izajasza
2012: Księga Jozuego
2012: Księga Sędziów
2013: Księga Dwunastu Mniejszych Proroków

Przypisy

↑ Szymon Dubnow, Semen M. Dubnov, Verena Dohrn: Buch des Lebens: 1860–1903. Vandenhoeck & Ruprecht, 2004, ISBN 3-525-36950-6, S. 511 books.google.de, Snippet-Ansicht).
↑ Grób Izaaka Cylkowa w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie
↑ Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.

Bibliografia

Marian Przedpełski, Izaak Cylkow z Bieżunia na tle swojej epoki. Bieżuńskie Zeszyty Historyczne nr 9, Bieżuń 1996. ss. 3-22 ISSN 1231-0212
Henryk Kroszczor: Cmentarz Żydowski w Warszawie. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1983, s. 12. ISBN 83-01-04304-0.

Linki zewnętrzne

Izaak Cylkow, Komplet przekładów Starego Testamentu (skany wydania oryginalnego, dwujęzycznego)
Izaak Cylkow, Przekłady Starego Testamentu (wersja tekstowa tłumaczenia polskiego)
Przekłady biblijne Cylkowa: Tora, Psalmy, Księga Jeremiasza, Księgi Pięciu Megilot – udostępnione na stronie Stowarzyszenia Pardes – Żydowskiego portalu edukacyjnego
Izaak Cylkow – tłumaczenia w bibliotece Polona

[1] Szymon Dubnow, Semen M. Dubnov, Verena Dohrn: Buch des Lebens: 1860–1903. Vandenhoeck & Ruprecht, 2004, ISBN 3-525-36950-6, S. 511 books.google.de, Snippet-Ansicht).

[2] Grób Izaaka Cylkowa w bazie danych Cmentarza Żydowskiego przy ul. Okopowej w Warszawie

[3] Cmentarze m. st. Warszawy. Cmentarze żydowskie. Warszawa: Rokart, 2003. ISBN 83-916419-3-7.

[1]

[2]

[3]