PROFILBARU.COM

Imbir
	; Imbir lekarski
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	liliopodobne (≡ jednoliścienne)
Rząd	imbirowce
Rodzina	imbirowate
Rodzaj	imbir
	Nazwa systematyczna
	Zingiber Mill., 1754
	Systematyka w Wikispecies
	Multimedia w Wikimedia Commons
	Hasło w Wikisłowniku

Imbir (Zingiber Boehm.) – rodzaj bylin z rodziny imbirowatych. Obejmuje co najmniej 144 gatunki^[3]. Naturalny zasięg rodzaju obejmuje obszar południowo-wschodniej Azji od Indii po wschodnie Chiny oraz Nową Gwineę na południowym wschodzie. Rośliny introdukowane z tego rodzaju rosną w północnej Australii, w Korei, na Madagaskarze, w tropikalnej Afryce, w Ameryce Środkowej, na Florydzie, na Hawajach i innych wyspach Oceanii^[4]. Imbir lekarski jest rośliną przyprawową, jadalną i kosmetyczną. Jako jego substytut używane są także imbir cytwarowy i żółty. Rośliny z tego rodzaju stosowane są także do celów rytualnych i trucia strzał^[5].

Morfologia

Pokrój: Z płożących kłączy wyrastają pędy zróżnicowane na kwiatowe i płonne^[5].
Liście: Na pędach kwiatowych liście łuskowate^[5]. Na liściowych – asymilacyjne, duże, o pochwiastej nasadzie i języczku.
Kwiaty: Zwykle duże i efektowne, grzbieciste, o zrosłodziałkowym kielichu i barwnej, zrosłopłatkowej koronie. Warżka duża, efektowna, powcinana. U wszystkich gatunków słupek wystaje wyraźnie ponad koronę i główkę pręcika^[5].
Owoce: Torebka lub jagoda.

Systematyka

Pozycja rodzaju według Angiosperm Phylogeny Website^[2]

Klad okrytonasienne, klad jednoliścienne (monocots), rząd imbirowce (Zingiberales), rodzina imbirowate (Zingiberaceae), rodzaj imbir (Zingiber).

Pozycja w systemie Reveala

Gromada: okrytonasienne (Magnoliophyta Cronquist), podgromada: Magnoliophytina Frohne & U. Jensen ex Reveal, klasa: jednoliścienne (Liliopsida Brongn.), podklasa: imbirowe (Zingiberidae Cronquist), nadrząd: Zingiberanae Takht. ex Reveal, rząd: imbirowce (Zingiberales Griseb.), rodzina: imbirowate (Zingiberaceae Lindl.), podrodzina: Zingiberoideae Blume ex Hassk. plemię: Zingibereae Meisn., rodzaj: imbir (Zingiber Boehm.)^[6].

Wykaz gatunków^[3]

Zingiber acuminatum Valeton
Zingiber albiflorum R.M.Sm.
Zingiber anamalayanum Sujanapal & Sasidh.
Zingiber apoense Elmer
Zingiber argenteum Mood & Theilade
Zingiber atrorubens Gagnep.
Zingiber aurantiacum (Holttum) Theilade
Zingiber banhaoense Mood & Theilade
Zingiber barbatum Wall.
Zingiber bisectum D.Fang
Zingiber bradleyanum Craib
Zingiber brevifolium N.E.Br.
Zingiber bulusanense Elmer
Zingiber capitatum Roxb.
Zingiber cernuum Dalzell
Zingiber chlorobracteatum Mood & Theilade
Zingiber chrysanthum Roscoe
Zingiber chrysostachys Ridl.
Zingiber citriodorum Theilade & Mood
Zingiber clarkei King ex Baker
Zingiber cochleariforme D.Fang
Zingiber collinsii Mood & Theilade
Zingiber coloratum N.E.Br.
Zingiber corallinum Hance
Zingiber curtisii Holttum
Zingiber cylindricum Thwaites
Zingiber densissimum S.Q.Tong & Y.M.Xia
Zingiber diwakarianum R.Kr.Singh
Zingiber eberhardtii Gagnep.
Zingiber eborinum Mood & Theilade
Zingiber elatior (Ridl.) Theilade
Zingiber elatum Roxb.
Zingiber ellipticum (S.Q.Tong & Y.M.Xia) Q.G.Wu & T.L.Wu
Zingiber flagelliforme Mood & Theilade
Zingiber flammeum Theilade & Mood
Zingiber flavomaculosum S.Q.Tong
Zingiber flavovirens Theilade
Zingiber fragile S.Q.Tong
Zingiber fraseri Theilade
Zingiber georgeae Mood & Theilade
Zingiber gracile Jack
Zingiber gramineum Noronha ex Blume
Zingiber griffithii Baker
Zingiber guangxiense D.Fang
Zingiber gulinense Y.M.Xia
Zingiber idae Triboun & K.Larsen
Zingiber incomptum B.L.Burtt & R.M.Sm.
Zingiber inflexum Blume
Zingiber integrilabrum Hance
Zingiber integrum S.Q.Tong
Zingiber intermedium Baker
Zingiber junceum Gagnep.
Zingiber kawagoii Hayata
Zingiber kelabitianum Theilade & H.Chr.
Zingiber kerrii Craib
Zingiber kunstleri King ex Ridl.
Zingiber lambii Mood & Theilade
Zingiber laoticum Gagnep.
Zingiber larsenii Theilade
Zingiber latifolium Theilade & Mood
Zingiber leptorrhizum D.Fang
Zingiber leptostachyum Valeton
Zingiber ligulatum Roxb.
Zingiber lingyunense D.Fang
Zingiber loerzingii Valeton
Zingiber longibracteatum Theilade
Zingiber longiglande D.Fang & D.H.Qin
Zingiber longiligulatum S.Q.Tong
Zingiber longipedunculatum Ridl.
Zingiber longyanjiang Z.Y.Zhu
Zingiber macradenium K.Schum.
Zingiber macrocephalum (Zoll.) K.Schum.
Zingiber macroglossum Valeton
Zingiber macrorrhynchus K.Schum.
Zingiber malaysianum C.K.Lim – imbir malajski
Zingiber marginatum Roxb.
Zingiber martini R.M.Sm.
Zingiber matutumense Mood & Theilade
Zingiber mekongense Gagnep.
Zingiber menghaiense S.Q.Tong
Zingiber mioga (Thunb.) Roscoe – imbir japoński
Zingiber molle Ridl.
Zingiber monglaense S.J.Chen & Z.Y.Chen
Zingiber monophyllum Gagnep.
Zingiber montanum (J.Koenig) Link ex A.Dietr. – imbir żółty
Zingiber multibracteatum Holttum
Zingiber nanlingensis Lin Chen, A.Q.Dong & F.W.Xing
Zingiber neesanum (J.Graham) Ramamoorthy
Zingiber neglectum Valeton
Zingiber negrosense Elmer
Zingiber neotruncatum T.L.Wu, K.Larsen & Turland
Zingiber newmanii Theilade & Mood
Zingiber nigrimaculatum S.Q.Tong
Zingiber nimmonii (J.Graham) Dalzell
Zingiber niveum Mood & Theilade
Zingiber nudicarpum D.Fang
Zingiber odoriferum Blume
Zingiber officinale Roscoe – imbir lekarski
Zingiber oligophyllum K.Schum.
Zingiber olivaceum Mood & Theilade
Zingiber orbiculatum S.Q.Tong
Zingiber ottensii Valeton
Zingiber pachysiphon B.L.Burtt & R.M.Sm.
Zingiber panduratum Roxb.
Zingiber papuanum Valeton
Zingiber pardocheilum Wall. ex Baker
Zingiber parishii Hook.f.
Zingiber paucipunctatum D.Fang
Zingiber pellitum Gagnep.
Zingiber pendulum Mood & Theilade
Zingiber peninsulare Theilade
Zingiber petiolatum (Holttum) Theilade
Zingiber phillippsiae Mood & Theilade
Zingiber phumiangense Chaveer. & Mokkamul
Zingiber pleiostachyum K.Schum.
Zingiber porphyrosphaerum K.Schum.
Zingiber pseudopungens R.M.Sm.
Zingiber puberulum Ridl.
Zingiber pubisquama Ridl.
Zingiber raja C.K.Lim & Kharuk.
Zingiber recurvatum S.Q.Tong & Y.M.Xia
Zingiber roseum (Roxb.) Roscoe
Zingiber rubens Roxb.
Zingiber rufopilosum Gagnep.
Zingiber simaoense Y.Y.Qian
Zingiber smilesianum Craib
Zingiber spectabile Griff.
Zingiber squarrosum Roxb.
Zingiber stenostachys K.Schum.
Zingiber stipitatum S.Q.Tong
Zingiber striolatum Diels
Zingiber sulphureum Burkill ex Theilade
Zingiber thorelii Gagnep.
Zingiber tuanjuum Z.Y.Zhu
Zingiber vanlithianum Koord.
Zingiber velutinum Mood & Theilade
Zingiber vinosum Mood & Theilade
Zingiber viridiflavum Mood & Theilade
Zingiber wandingense S.Q.Tong
Zingiber wightianum Thwaites
Zingiber wrayi Prain ex Ridl.
Zingiber yingjiangense S.Q.Tong
Zingiber yunnanense S.Q.Tong & X.Z.Liu
Zingiber zerumbet (L.) Roscoe ex Sm. – imbir cytwarowy

Zastosowanie

Imbir lekarski jest jedną z pierwszych przypraw korzennych, które zostały przywiezione do Europy. Opisywany był przez Marco Polo i Paracelsusa^[7].

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ ^a ^b Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2017-08-22] (ang.).
↑ ^a ^b Zingiber. [w:] The Plant List. Version 1.1 [on-line]. [dostęp 2016-02-10].
↑ Zingiber Mill.. [w:] eMonocot [on-line]. 2010. [dostęp 2016-02-10].
↑ ^a ^b ^c ^d Wielka encyklopedia przyrody. Rośliny kwiatowe. 2. Warszawa: Muza S.A., 1998, s. 442-443. ISBN 83-7079-779-2.
↑ Reveal James L. System of Classification. PBIO 250 Lecture Notes: Plant Taxonomy. Department of Plant Biology, University of Maryland, 1999 Systematyka rodzaju Zingiber według Reveala
↑ Justyna Nowicka: Imbir. 2013. [dostęp 2013-02-10]. (pol.).