Hamartoma, błędniak[1] (łac.hamartoma, z gr.ἁμαρτία, hamartia = błąd, ang. hamartoma) – guz o charakterze nienowotworowym, będący zaburzeniem rozwojowym. Hamartoma zbudowane jest z dojrzałych tkanek normalnie występujących w danym narządzie, ale chaotycznie rozmieszczonych w guzie, nierzadko w zaburzonych proporcjach ilościowych. Hamartomata występują w różnych narządach – często są rozpoznawane w płucach (hamartoma pulmonis), na zdjęciach przeglądowych klatki piersiowej dają obraz cienia okrągłego – tam jednak jest to nazwa mieszanego nowotworu łagodnego[2]; hamartoma podwzgórza (hamartoma hypothalami) może być objawowy, wywierając ucisk na sąsiadujące struktury mózgowia i zaburzając ich czynność. Guzy te mogą stanowić część obrazu klinicznego zespołów wad wrodzonych, np. liczne hamartomata są charakterystyczne dla zespołu Cowden i stwardnienia guzowatego. Stan, w którym występują liczne hamartomata, określa się jako hamartomatosis.
Przykładem błędniaków są też znamiona barwnikowe skóry oraz błędniaki naczyniowe w obrębie skóry moszny u psów[1].
Termin hamartomas wprowadził Eugen Albrecht w 1904 na określenie guzowatych malformacji, powstających wskutek domniemanego zaburzenia w rozwoju[3]. W 1934 roku Neil Ernest Goldsworthy zastosował ten termin wobec zmian składających się z tkanki tłuszczowej i chrzęstnej w płucach[4].