Grabowo (województwo kujawsko-pomorskie)

Grabowo

osada
Państwo	Polska
Województwo	kujawsko-pomorskie
Powiat	świecki
Gmina	Pruszcz
Sołectwo	Grabówko
Wysokość	30 m n.p.m.
Liczba ludności (2008)	106[2]
Strefa numeracyjna	52
Kod pocztowy	86-120[3]
Tablice rejestracyjne	CSW
SIMC	0093912
Położenie na mapie gminy Pruszcz Grabowo
Położenie na mapie Polski Grabowo
Położenie na mapie województwa kujawsko-pomorskiego Grabowo
Położenie na mapie powiatu świeckiego Grabowo
53°15′28″N 18°16′25″E[1]

Grabowo – osada w Polsce położona w województwie kujawsko-pomorskim, w powiecie świeckim, w gminie Pruszcz, na lewym brzegu Wisły. Miejscowość wchodzi w skład sołectwa Grabówko.

W latach 1975–1998 miejscowość administracyjnie należała do województwa bydgoskiego.

Historia

Pierwsze ślady bytowania człowieka na tych terenach pochodzą z pradziejów. Znaleziono tutaj groby kloszowe z okresu lateńskiego^[4].

W średniowieczu wieś należała do książąt pomorskich. W 1209 r. Grabowo zostało podarowane przez księżniczkę Świnisławę żonę Mestwina II, na rzecz Zgromadzenia Sióstr Norbertynek w Żukowie. W 1222 r. Świętopełk potwierdził darowiznę jednak duża odległość od wsi skłoniła Norbertanki do zamiany Grabowa na inną wieś położoną bliżej. Zamiany dokonano za pośrednictwem mistrza wielkiego krzyżackiego Karola z Trewiru, który w 1312 r. podarował ją benedyktynkom z Chełmna, na pamiątkę zwycięstwa odniesionego w 1311 r. nad Witenesem, dowódcą litewskim. W późniejszym czasie wieś należała do Michała Wutkowskiego, chorążego pomorskiego, a następnie znowu znalazła się w rękach benedyktynek. Po sekularyzacji w 1811 r. rząd pruski sprzedał dobra klasztorne dzierżawcom^[5].

Od drugiej połowy października 1906 r. do stycznia 1907 r. (lub dłużej) uczniowie z Grabowa, Grabówka i Trępla brali udział w strajku szkolnym^[6]. Polegał on na odmowie używania języka niemieckiego na lekcjach religii i w czasie modlitw. Wydarzenie było wyrazem postawy rodziców wobec zaborcy^[7].

Zabytki

We wsi znajduje się okazały dwór z około 1850 roku, przebudowany na przełomie XIX/XX wieku. Dwór był w posiadaniu Alberta Steinmeyera sekretarza generalnego Izby Rolniczej Prowincji Prus Zachodnich. Majątek był zarządzany wzorowo, szczególnie hodowla koni. Ze stadniny w Grabowie pochodziły uszlachetnione i rasowe zwierzęta, które zdobywały nagrody na torach wyścigowych, głównie na gdańskim torze. Obecnie posiadłość jest w złym stanie technicznym^[8].

Przy wjeździe do Grabowa po prawej stronie jadąc od strony Topolna znajduje się mały cmentarz. Na tym cmentarzu stoi murowana kapliczka z 1616 roku w kształcie kwadratu o krzyżowym sklepieniu. Została zbudowana z fundacji ksieni benedyktynek chełmińskich Magdaleny Mortęskiej. Przy niej odprawiali nabożeństwa ojcowie paulini z Topolna^[8].

Ochrona przyrody

Miejscowość leży na terenie Nadwiślańskiego Parku Krajobrazowego. W Grabowie nieopodal dworu rosną 3 lipy drobnolistne uznane za pomniki przyrody w 1993 roku^[9].

Przypisy

1. Państwowy Rejestr Nazw Geograficznych – miejscowości – format XLSX, Dane z państwowego rejestru nazw geograficznych – PRNG, Główny Urząd Geodezji i Kartografii, 5 listopada 2023, identyfikator PRNG: 37553
2. Dane statystyczne Gminy Pruszcz. [dostęp 2010-11-22]. [zarchiwizowane z tego adresu (2012-09-18)].
3. Oficjalny Spis Pocztowych Numerów Adresowych, Poczta Polska S.A., październik 2022, s. 335 [zarchiwizowane 2022-10-26] .
4. Wilke G. Region Świecia w pradziejach i wczesnym średniowieczu (do połowy XII w.) [W:] Jasiński K. (red.), Dzieje Świecia nad Wisłą i jego regionu, t. I, PWN, Warszawa 1979.
5. Wielki Słownik geograficzny Królestwa Polskiego, t. 2, s. 786-787. [dostęp 2011-10-15].
6. L. Burzyńska-Wentland, Strajki szkolne w Prusach Zachodnich w latach 1906−1907, Gdańsk 2009, s. 230.
7. Wajda K., Świecie i powiat świecki w czasach zaboru pruskiego (1815-1919) [W:] Jasiński K. (red.), Dzieje Świecia nad Wisłą i jego regionu, t. II, PWN, Warszawa 1979.
8. Pod red. Gonia A., Bykowski W.; Dolina Dolnej Wisły dla ciekawych – przewodnik przyrodniczo-turystyczny. Wydawcy: ZPKChiN, TPDW, Apeiron. Świecie 2010. wydanie pierwsze. ISBN 978-83-61821-08-3, ISBN 978-93-62303-05-2
9. Rozporządzenie nr 305/93 Wojewody Bydgoskiego z dnia 26 października 1993 roku.