Gorysz siny (Peucedanum cervaria (L.) Lapeyr.) – gatunek byliny z rodziny selerowatych. Występuje w Europie południowej i środkowej od Hiszpanii po środkową i południową część europejskiej Rosji. Obecny poza tym w Algierii[3]. W Polsce rośnie na rozproszonych stanowiskach na obszarze całego kraju z wyjątkiem gór, częściej w pasie wyżyn, na Nizinie Śląskiej i w dolinie dolnej Wisły[4]. Ludowa nazwa: „jeleniec”[5].
Słabo rozgałęziona, pełna, naga, w górze niemal bezlistna i tam bruzdowana[5][6]. Osiąga wysokość od 30 do 150 cm[6]. Pod ziemią ma postać walcowatego lub nieco bulwiastego kłącza, z tuniką resztek nasad liści u nasady pędu nadziemnego[6].
W większości odziomkowe, które są ogonkowe, osiągają długość do 50 cm, mają blaszkę w zarysie jajowatą lub szerokotrójkątną, 2–3 razy pierzasto złożoną. Listki szerokie, kształtu jajowatego, ułożone w jednej płaszczyźnie; dolne częściowo klapowane, ostro piłkowane, skórzaste, sinozielone od spodu, nagie. Liście górne są nieliczne, z niewielką blaszką, osadzone na pochwach liściowych[5][6].
Drobne, zebrane w złożone i duże baldachy (9–30-ramienne), z wielokwiatowymi baldaszkami. Szypuły baldaszków omszone. Pokrywy i pokrywki są liczne, odgięte w dół, szczeciniaste. Płatki barwy białej (różowe w pączku), kształtu odwrotnie jajowatego, wycięte na szczycie, opatrzone łatką[5].
Rozłupnie szerokojajowate do eliptycznych, o długości od 4 do 6 mm, z trzema słabo zaznaczonymi żebrami grzbietowymi i dwoma brzeżnymi oskrzydlonymi[5][6].
Występuje na glebach suchych i świeżych, mezotroficznych, o odczynie obojętnym i zasadowym[5], preferuje gleby zasobne w węglan wapnia[7]. Najczęściej rośnie w ciepłolubnych dąbrowach i powiązanych z nimi zbiorowiskach okrajkowych[5], poza tym na słonecznych zboczach, suchych murawach, w widnych zaroślach i na porębach[6].
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA.Zając, MariaM.Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 402, ISBN 83-915161-1-3, OCLC831024957.
↑ abcdefgLeokadia Witkowska-Żuk: Rośliny leśne. Warszawa: Multico, 2013. ISBN 978-83-7073-359-9. Brak numerów stron w książce
↑ abcdefgMarianM.KoczwaraMarianM., Flora polska. Rośliny naczyniowe Polski i ziem ościennych. T. IX. Dwuliścienne wolnopłatkowe-dwuokwiatowe. Cz. VII, Kraków 1960, s. 116-117.
↑ abAnnaA.CwenerAnnaA., BarbaraB.Sudnik-WójcikowskaBarbaraB., Rośliny kserotermiczne, Warszawa: Multico Oficyna Wydawnicza, 2012, s. 254, ISBN 978-83-7073-982-9.
