Rodzaj Fusarium klasyfikowany był wcześniej w klasie grzybów niedoskonałych (Deuteromycetes), ponieważ nie znano stadiów płciowych (teleomorf) poszczególnych gatunków. Później u części gatunków określono stadia płciowe. Zaliczane były głównie do rodzaju Gibberella. Przez jakiś czas ten sam gatunek występował pod dwoma nazwami; jego forma bezpłciowa (anamorfa) należała do Fusarium, płciowa do Gibberella[3]. W 2012 r. usunięto podwójne nazewnictwo w ten sposób, że jedna z tych morf uznana została za synonim[4].
Morfologia
Ciało gatunków z rodzaju Fusarium zbudowane jest ze strzępek, zazwyczaj tworzących gęstą, watowatą i dość jaskrawą grzybnię. Rozwija się przeważnie szybko. Tworzące ją strzępki są septowane, zazwyczaj cylindryczne i rozgałęzione. U niektórych gatunków rozwijają się tylko na powierzchni, u innych przerastają podłoże. Występują dwa rodzaje strzępek: tworzące grzybnię substratową służącą do pobierania z podłoża wody i substancji pokarmowych, oraz grzybnię powietrzną służącą do oddychania. Rozmnażają się za pomocą zarodników konidialnych tworzonych na wzniesionych strzępkach zwanych konidioforami. Konidiofory, w zależności od gatunku mogą być nierozgałęzione lub rozgałęzione. Na ich szczytowych komórkach zwanych fialidami powstają dwa rodzaje konidiów: makrokonidia i mikrokonidia. Budowa fialid jest ważną cecha przy mikroskopowym oznaczaniu gatunków. Konidiofory mogą wyrastać pojedynczo na strzępkach grzybni powietrznej, lub ustawione palisadowo w sporodochiach – poduszeczkowatych splotach grzybni, zazwyczaj o barwie pomarańczowej, rzadziej brązowej. Niektóre gatunki wytwarzają przetrwalniki w postaci sklerot lub chlamydospor[5].
Szczególne zastosowanie w identyfikacji grzybów z rodzaju Fusarium znalazły markery SCARs (ang. Sequence Characterized Amplified Regions). W metodzie SCARs zachodzi amplifikacja w reakcji PCR tylko jednego, określonego gatunkowo fragmentu DNA patogena grzybowego. Obecnie wyżej wymienione markery zostały już opracowane dla większości gatunków z rodzaju Fusarium, ważnych z gospodarczego
punktu widzenia. Markery opracowano między innymi dla: F. avenaceum, F. culmorum, F. graminearum, F. poae, F. moniliforme, F. subglutinans, F. sambucinum i F. oxysporum[6].
Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum. Uwzględniono tylko gatunki zweryfikowane o potwierdzonym statusie[8]. Wykaz gatunków występujących w Polsce według Mułenko i in. (bez przypisów) i innych źródeł (oznaczone przypisami)[9]
Znaczenie
Gatunki z rodzaju Fusarium to grzyby strzępkowe występujące na całym świecie, w glebie jako saprotrofy. Część gatunków powoduje choroby roślin (pasożyty fakultatywne). Atakują liczne gatunki roślin, od zbóż do różnego rodzaju tropikalnych roślin uprawnych. Powodują choroby korzeni (zgorzele), choroby podstawy pędu (źdźbła), choroby naczyniowe, choroby kłosów. Wywoływane przez nie choroby to fuzariozy.
Grzybnia gatunków z rodzaju Fusarium wytwarza metabolity wtórne o działaniu toksycznym (mykotoksyny). Mają one działanie toksyczne wobec roślin (fitotoksyny) oraz zwierząt i ludzi (zootoksyny). Niektóre z mykotoksyn biorą udział w patogenezie chorób fuzaryjnych ułatwiając grzybowi zasiedlanie tkanki roślinnej.
F. oxysporum wydziela specyficzny, przyjemny zapach przypominający brzoskwinie lub woń kwiatów. Z niektórych gatunków otrzymuje się suplementy diety dla sportowców o wysokiej zawartości mikroelementów.
↑Kulik T., Fordonski G., Pszczółkowska A., Płodziń K., Olszewski J.: Identyfikacja wybranych gatunków grzybów z rodzaju Fusarium z nasion niektórych gatunków roślin uprawnych metodą tradycyjną i BIO-PCR, Acta Agrobotanica Vol. 58, z. 2 – 2005 s. 33–54.