PROFILBARU.COM

František Běhounek
Data i miejsce urodzenia	28 października 1898 ; Praga
Data i miejsce śmierci	1 stycznia 1973 ; Karlowe Wary
Narodowość	Czech
Język	czeski
Alma Mater	Uniwersytet Karola
Dziedzina sztuki	podróżniczo-przygodowe, fantastyka
	Odznaczenia
	Order Republiki, Order Pracy, Medal miasta Paryża
	Multimedia w Wikimedia Commons

František Běhounek (ur. 28 października 1898 w Pradze, zm. 1 stycznia 1973 w Karlowych Warach) – czeski podróżnik, pisarz i naukowiec (fizyk), autor popularnych powieści przygodowych i fantastycznonaukowych przeznaczonych głównie dla młodzieży. Był także tłumaczem powieści podróżniczych i z dziedziny fantastyki naukowej; esperantysta.

Życie i działalność

Absolwent Uniwersytetu Karola w Pradze, gdzie w 1922 otrzymał doktorat w dziedzinie nauk przyrodniczych. Dzięki uzyskaniu stypendium studiował w Paryżu radiologię pod kierunkiem Marii Skłodowskiej-Curie (1920-22). Po powrocie do kraju założył praski Państwowy Instytut Radiologiczny (1926), którym kierował w latach 1933-45. W 1928 uczestniczył w zakończonej katastrofą wyprawie Umberto Nobilego na biegun północny na sterowcu „Italia”. W okresie międzywojennym prowadził także badania pomiarowe na Spitsbergenie i był współtwórcą (1933-36) obserwatorium dla badań elektryczności atmosferycznej na Jeziorze Szczyrbskim.

Od 1951 kierował Instytutem Onkologicznym. Jako wybitny naukowiec był m.in. wykładowcą Uniwersytetu Karola, członkiem Czechosłowackiej Akademii Nauk i oficjalnym ekspertem czechosłowackim w UNESCO do badań promieniowania atomowego.

Działalność literacką zapoczątkował w 1928 publikacją opowieści Trosečníci na kře ledové (Rozbitkowie ma morzu polarnym), opartej na własnych przeżyciach i przełożonej na wiele języków (nowe opracowanie 1955). W swej twórczości beletrystycznej nawiązywał do pisarstwa Juliusza Verne’a.

Powieści (wybór^[1])

1944 Księga Robinsonów (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1966)
1946 Ślady wśród lodów (Nasza Księgarnia, Warszawa 1972)
1948 Komando pułkownika Brenta (Wyd. Śląsk, Katowice 1957)
1948 W niewoli Matabelów (Wyd. Śląsk, Katowice 1961)
1955 Rozbitkowie na morzu polarnym (Wydawnictwo Śląsk, Katowice 1974)
1956 Akcja „L” (Wyd. Śląsk, Katowice 1962)
1958 Robinsonowie kosmosu (Wyd. Śląsk, Katowice 1964)
1966 Wąwóz pod Rjukanem (Wyd. Śląsk, Katowice 1971)
1967 Na dwóch planetach (Wyd. Śląsk, Katowice 1967)

Upamiętnienie

Na jego cześć nazwaną planetoidę (3278) Běhounek^[2].

Przypisy

↑ Tylko w przekładach polskich – według katalogu Biblioteki Narodowej (podano wydawcę i rok pierwszego wydania).
↑ František Běhounek w bazie Minor Planet Center (ang.)