Była aktorką przede wszystkim filmową[1]. Jej uroda i usposobienie powodowały, że reżyserzy obsadzali ją przeważnie w rolach kobiet podszytych wewnętrznym bólem i goryczą, posiadających melancholijny, delikatny i tajemniczy wizerunek[2].
Życiorys
W czasie II wojny światowej zmieniała z rodziną miejsce zamieszkania; mieszkała w Warszawie (przy ul. Podchorążych 87) i Międzylesiu, a w 1940 zamieszkała przy ul. Bartosza Głowackiego w Chrzanowie, gdzie uczęszczała do Szkoły Podstawowej nr 3 im. Towarzystwa Przyjaciół Dzieci i do Szkoły Ogólnokształcącej Stopnia Licealnego[3]. Była pilną uczennicą i zdobywała dobre oceny[4]. Podczas występów na szkolnych akademiach ujawniły się jej zdolności aktorskie[3][4].
Po docenionym przez krytyków debiucie, wystąpiła w roli Marii w jugosłowiańskim filmie Veljki BulajiciaWojna (1960) i choć sam obraz został krytycznie przyjęty przez ekspertów, Krzyżewska zebrała za swój występ przychylne recenzje[9]. Następnie, w 1961 zagrała tytułową rolę gwiazdy filmowej w obrazie Stanisława Możdżeńskiego Zuzanna i chłopcy[10]. W tym samym roku wystąpiła jako Wala, główna bohaterka filmu Tadeusza KonwickiegoZaduszki i za tę rolę uzyskała Nagrodę Polskiej Krytyki Filmowej[11].
Należała do tych aktorek, o których sile oddziaływania decydował już sam wygląd. Niebywale fotogeniczna, miała w sobie to „coś”, co przykuwało wzrok. Otoczona nimbem tajemniczości, była przy tym niezwykle introwertyczna, niechętna do zwierzeń.
28 lipca 2003, jadąc wieczorem z mężem (który w szpitalu w Grenadzie przeszedł zabieg chirurgiczny barku) i kierując samochodem marki Mercedes na wąskiej górskiej drodze, uległa wypadkowi drogowemu; zjechała na lewy pas ruchu i zderzyła się z jadącym z przeciwka samochodem marki Audi[20]. W wypadku zginął jej mąż, Bolesław, a Krzyżewska zmarła dwa dni później w szpitalu[20]. Pochowano ją na cmentarzu w Almuñécar, ale kilka lat później została ekshumowana i przewieziona do Polski, gdzie spoczęła w grobowcu rodziny Krzyżewskich na cmentarzu Powązkowskim w Warszawie (kwatera 85, rząd 5, grób 17/18)[21][5]. Na lewej tablicy tego grobowca, u góry, umieszczono po lewej stronie owalną porcelanową czarno-białą jej fotografię z umieszczoną po prawej stronie inskrypcją[22].
Pierwszym mężem aktorki był Wacław Andrzej Spława-Neyman, pracownik Centrali Handlu Zagranicznego[5][24], którego poznała w samolocie lecącym na trasie Warszawa – Belgrad[25]. Ich ślub odbył się 14 października 1960 w krakowskim Urzędzie Stanu Cywilnego, a rozwód nastąpił 19 lipca 1963[25][26]. W trakcie trwania pierwszego małżeństwa nosiła podwójne nazwisko męża. Po rozwodzie wróciła do nazwiska panieńskiego[25].
Wizerunek Ewy Krzyżewskiej, można było znaleźć na wielu tytułowych okładkach polskich i zagranicznych czasopism filmowych, m.in.: „Positif” (1959), „Film Spiegel” (1970), „Film” (1970, 1973), „Ekran” (1974) czy „Treffpunkt Kino” (1975)[29]
Jej biografia ukazana została w pozycji książkowej napisanej przez Jana Romualda Krzyżewskiego[30] i zatytułowanej Krzyżewscy: sekrety starej skrzyni[31]
W piętnastą rocznicę śmierci aktorki, w holu I LO w Chrzanowie, którego była uczennicą, wmurowana została okolicznościowa tablica pamiątkowa, jej poświęcona[3]. Na uroczystość odsłonięcia tablicy w dniu 21 czerwca 2018, przybyła z Las Vegas jej pasierbica Beata Kwiatkowska[3]
W Miejskiej Bibliotece Publicznej w Chrzanowie, od 20 czerwca do 31 lipca 2018, prezentowano wystawę z pozostałymi po aktorce pamiątkami oraz planszami z okładkami czasopism z jej wizerunkiem[32]
KonradK.EberhardtKonradK., Ewa Krzyżewska, [w:] KonradK.Eberhardt, Album aktorów polskiego filmu i telewizji, Warszawa: Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, 1975, OCLC4681763. Brak numerów stron w książce