Erich Priebke (ur. 29 lipca 1913 w Hennigsdorfie, zm. 11 października 2013 w Rzymie[1]) – niemiecko-włoski zbrodniarz nazistowski, szef Gestapo w Brescii, odpowiedzialny za wykonanie egzekucji 335 Włochów w 1944.
Życiorys
W 1933 wstąpił do NSDAP. Wstąpił również do SS, gdzie dosłużył się stopnia SS-Hauptsturmführera. W 1943 został szefem Gestapo w Brescii.
Kiedy 23 marca 1944 33 niemieckich żołnierzy z batalionu SS zginęło po tym, jak zostali zaatakowani przez włoskich partyzantów na via Rasella w Rzymie, Adolf Hitler miał nakazać zabicie 10 Włochów za każdego zabitego Niemca[1]. Ówczesny szef Gestapo w Rzymie, Herbert Kappler, przekazał Priebkemu listę 320 więźniów przeznaczonych do egzekucji. Po śmierci 33. niemieckiego żołnierza dopisał jeszcze 10 więźniów. Następnego dnia Priebke wraz z Karlem Hassem przewiózł więźniów do nieczynnych kamieniołomów koło Rzymu. Tam więźniów stracono przez rozstrzelanie. Na miejscu okazało się, że przewieziono o pięciu więźniów więcej, niż przewidziano, zostali jednak również zabici. Pluton egzekucyjny składał się z żołnierzy, z których większość nie brała wcześniej udziału w wykonywaniu takich wyroków, dlatego Kappler polecił im wypicie koniaku celem ukojenia nerwów. Jeden z żołnierzy mimo wszystko nie chciał brać udziału w egzekucji, lecz został siłą zaciągnięty na miejsce przez samego Priebkego.
Po wojnie Priebke, aby się uratować, przyjął katolicyzm i skontaktował się z biskupem Aloisem Hudalem (o którym słyszał, że pomaga w ucieczkach do Ameryki Południowej)[2]; przerzucony przez stworzoną m.in. przez Reinharda Koppsa sieć "Ratline"; mieszkał pod swoim prawdziwym nazwiskiem w Argentynie, w San Carlos de Bariloche, o czym cały czas wiedziały służby powstałej w 1949 RFN[3]. Żył tam nie niepokojony przez nikogo do 1994, kiedy udzielił wywiadu amerykańskiej telewizji ABC. W wywiadzie otwarcie mówił o swojej roli w egzekucjach, twierdząc, że tylko wykonywał rozkazy Kapplera[1]. Nie wyraził skruchy[1]. Włochy wniosły o jego ekstradycję, ale proces był opóźniany przez adwokatów Priebkego. Został jednak wydalony w 1995 i osadzony w areszcie. Przed sądem Priebke nie przyznał się do winy, ponownie uzasadniając swoje działania wykonywaniem rozkazu. W 1996 został uniewinniony, co wywołało oburzenie we Włoszech i na świecie. Prokuratura odwołała się od wyroku i w 1998 uzyskała korzystny dla siebie wyrok: sąd apelacyjny skazał Priebkego na karę dożywotniego pozbawienia wolności[1]. Z powodu podeszłego wieku wyrok został złagodzony i przebywał w częściowym areszcie domowym (mógł m.in. wychodzić do sklepów i restauracji)[1].
Odznaczenia
Przypisy
Bibliografia
- AlisonA. Smale AlisonA., Erich Priebke, Nazi Who Carried Out Massacre of 335 Italians, Dies at 100 [online], nytimes.com, 11 października 2013 [dostęp 2013-10-12] (ang.).
- EmilyE. Langer EmilyE., Erich Priebke, convicted Nazi war criminal involved in Italian massacre, dies at 100 [online], washingtonpost.com, 11 października 2013 [dostęp 2013-10-12] (ang.).
Linki zewnętrzne
