Edward Palmer Thompson (ur. 3 lutego 1924, zm. 28 sierpnia 1993 w Upper Wick[1]) – brytyjski historyk, współtwórca czasopisma „The New Left Review”, eseista, lewicowy działacz społeczny, jedna z czołowych postaci brytyjskiej Nowej Lewicy.
Życiorys
Urodził się w rodzinie metodystów[1]. Jego ojciec, Edward Thompson senior, był misjonarzem, znawcą języka bengalskiego i zwolennikiem ruchu niepodległościowego Indii[2]. E. P. Thompson miał starszego brata, Franka, który zginął podczas II wojny światowej, szkoląc komunistyczną partyzantkę w Bułgarii[3][2]. Edward brał udział w kampanii włoskiej, walczył m.in. pod Monte Cassino[2][1]. Studiował literaturę angielską w Cambridge[4]. W 1946 uzyskał bakelaureat w Corpus Christi College[1]. Przez pewien czas pracował jako nauczyciel dla dorosłych[2]. W 1948 znalazł zatrudnienie na University of Leeds i pracował tam przez następne 17 lat[5][2].
Był członkiem Brytyjskiej Partii Komunistycznej (od 1942[4]), z której wystąpił po radzieckiej pacyfikacji Węgier w 1956 i ujawnieniu tzw. referatu Chruszczowa[2][1]. Współzakładał Communist Party Historians Group[2]. Był współzałożycielem czasopisma „The New Left Review” i jednym z prominentnych działaczy oscylującego wokół tegoż czasopisma środowiska tzw. Nowej Lewicy[1]. W 1969 dołączył do redakcji czasopisma „Past & Present”[6]. Od 1965 pracował na nowo utworzonym Uniwersytecie Warwick[1][5]. W 1972 zrezygnował z pracy na tejże uczelni[2][5]. W latach 80. zaangażował się w działalność pacyfistyczną w opozycji do rosnącego globalnego zagrożenia nuklearnego, jako jedna z ważniejszych postaci Kampanii na rzecz Rozbrojenia Nuklearnego (CND)[1][2]. Działał też w ramach organizacji European Nuclear Disarmament (END)[2].
Jego pierwszą książką była biografia Williama Morrisa (1955)[1][5]. W 1963 opublikował książkę pt. The Making of the English Working Class[1] (wg innego źródła wydana w 1961[3]), uznawaną za jedno z najważniejszych dzieł XX-wiecznej historii społecznej[5][7]. W latach następnych wydał m.in. monografię pt. Whigs and Hunters, gdzie badał dzieje XVIII-wiecznego społeczeństwa Wielkiej Brytanii i historię brytyjskiego prawodawstwa kryminalnego, oraz liczne artykuły i eseje nt. historii społecznej i kulturowej XVIII i XIX wieku[3][2][5]. Publikował teksty nt. współczesnej mu sytuacji politycznej i społecznej[3]. Pod koniec życia pracował nad biografią Williama Blake'a, która ukazała się już po jego śmierci w 1993[7][1]. Wiele spośród jego krótszych form było wydawane w zbiorach takich jak Writings By Candlelight czy Customs in Common[7][6].
Był teoretykiem marksizmu[7]. W swoich pracach odrzucał popularną dla historiografii marksistowskiej metodę ekonomistycznego tłumaczenia zjawisk historycznych, opowiadając się po stronie sprawczości społeczeństw i roli jednostek w kształtowaniu dziejów[4][7]. Był w związku z tym przeciwnikiem determinizmu[4]. Krytykował hierarchiczną, zamkniętą kulturę akademicką i stawał po stronie studentów podczas ich wystąpień na fali wydarzeń roku 68.[7][1]. Jego dorobek spotykał się z silną krytyką ze względów zarówno politycznych jak i metodologicznych[7].
W 1948 ożenił się z historyczką Dorothy Sale, którą poznał na studiach[2][1] (wg innych źródeł Dorothy Towers[4], którą poznał w Jugosławii[3]). Miał córkę oraz dwu synów[4]. W 1979 został wybrany honorowym członkiem zagranicznym American Academy of Arts and Sciences[2].
Przypisy
- ↑ a b c d e f g h i j k l m E. P. Thompson, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2023-04-07] (ang.).
- ↑ a b c d e f g h i j k l m E.J.E.J. Hobsbawm E.J.E.J., In Memoriam: E. P. Thompson (1924-1993), „International Labor and Working-Class History” (46), 1994, s. 2–6, ISSN 0147-5479, JSTOR: 27672164 [dostęp 2023-04-07] (ang.).
- ↑ a b c d e MichaelM. Kenny MichaelM., Edward Palmer (E. P.) Thompson, „The Political Quarterly”, 70 (3), 1999, s. 319–328, DOI: 10.1111/1467-923X.00234, ISSN 0032-3179 [dostęp 2023-04-07] (ang.).
- ↑ a b c d e f AndrewA. Milner AndrewA., E.P. Thompson 1924-1993, „Labour History” (65), 1993, s. 216–218, ISSN 0023-6942, JSTOR: 27509210 [dostęp 2023-04-07] (ang.).
- ↑ a b c d e f EmmaE. Griffin EmmaE., EP Thompson: the unconventional historian, „The Guardian”, 6 marca 2013, ISSN 0261-3077 [dostęp 2023-04-07] (ang.). Brak numerów stron w czasopiśmie
- ↑ a b PaulP. Slack PaulP., JoannaJ. Innes JoannaJ., E. P. THOMPSON, „Past and Present”, 142 (1), 1994, s. 3–5, DOI: 10.1093/past/142.1.3, ISSN 0031-2746 [dostęp 2023-04-08] (ang.).
- ↑ a b c d e f g NicholasN. Rogers NicholasN., Edward Palmer Thompson: In Memoriam, „Studies in Political Economy”, 43 (1), 1994, s. 7–31, DOI: 10.1080/19187033.1994.11675387, ISSN 0707-8552 [dostęp 2023-04-07] (ang.).
.JPG)
