Eduard Čech

Eduard Čech

Eduard Čech (ur. 29 czerwca 1893 w Stračovie koło Hradec Králové^[1], zm. 15 marca 1960 w Pradze^[2]) – czeski matematyk, specjalista z obszaru topologii, teorii mnogości i geometrii różniczkowej.

Życiorys

W 1912 podjął studia na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Karola w Pradze, od samego początku nauki koncentrując się na zaawansowanych przedmiotach matematycznych. Z powodu wybuchu I wojny światowej musiał przerwać studia - w 1915 został powołany do armii austro-węgierskiej. Po wojnie powrócił na uniwersytet i ukończył studia, uzyskując dyplom zezwalający mu na uczenie matematyki w szkole. Podjął pracę w szkole średniej w Pradze, kontynuując jednocześnie badania naukowe. W 1922 doktoryzował się.

Pierwsze wyniki matematyczne Čecha były związane z rzutową geometrią różniczkową. W 1921 otrzymał stypendium na wyjazd naukowy do Turynu aby pracować z włoskim matematykiem Guido Fubinim. Ich współpraca zaowocowała dwutomową monografią o rzutowej geometrii różniczkowej wspólnego autorstwa. Obaj matematycy kontynuowali współpracę, wyniku której w 1931 opublikowali książkę pt. Introduction à la géométrie projective différentielle des surfaces^[3].

Po opuszczeniu Włoch w roku 1922 Čech habilitował się. W 1923 podjął pracę na Uniwersytecie Masaryka w Brnie, początkowo jako profesor nadzwyczajny, od roku 1928 jako profesor zwyczajny.

Na początku lat 30. zainteresowania naukowe Čecha objęły teorię homologii, topologię algebraiczną i topologię ogólną. W 1937, niezależnie od amerykańskiego matematyka Marshalla Stone’a, wprowadził uzwarcenie przestrzeni topolgicznych nazywane współcześnie uzwarceniem Čecha-Stone’a^[4].

Po II wojnie światowej był dyrektorem Instytutu Badań Matematycznych Czeskiej Akademii Nauk (od 1947), później dyrektorem Centralnego Instytutu Matematycznego (od 1952) i pierwszym dyrektorem Instytutu Matematycznego Uniwersytetu Karola (od 1956).

W 1952 r. Uniwersytet Warszawski przyznał mu tytuł doktora honoris causa^[5]. W tymże roku został członkiem zagranicznym PAN^[6].

Zobacz też

• kohomologia Čecha
• przestrzeń zupełna w sensie Čecha
• twierdzenie Čecha-Pospíšila
• uzwarcenie Čecha-Stone’a

Przypisy

1. I. Kolář, 100th anniversary of birthday of Eduard Cech, Geometry and physics, Rend. Circ. Mat. Palermo, 2 Suppl. 37 (1994), 13-14.
2. Čech Eduard, [w:] Encyklopedia PWN [online], Wydawnictwo Naukowe PWN [dostęp 2021-10-12] .
3. Fubini, Guido; Cech, Eduard: Introduction à la géométrie projective différentielle des surfaces. Paris: Gauthier-Villars & Cie. VI, (1931).
4. Čech, Eduard, On bicompact spaces. Ann. of Math. (2) 38 (1937), no. 4, 823-844.
5. Doktoraty honorowe. [w:] Uniwersytet Warszawski [on-line]. uw.edu.pl. [dostęp 2018-02-23].
6. Čech, Edward, [w:] Członkowie Polskiej Akademii Nauk [online], PAN [dostęp 2021-09-09] .

Bibliografia

• M. Katětov, P. Simon, The Mathematical legacy of Eduard Čech, Basel, 1993.

Linki zewnętrzne

• John J. O’Connor; Edmund F. Robertson: Eduard Čech w MacTutor History of Mathematics archive (ang.)

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000109598529
• VIAF: 22944310
• LCCN: n84802732
• GND: 119122030
• LIBRIS: vs68c9td1c04w82
• BnF: 10084643q
• SUDOC: 083626913
• SBN: PUVV126028
• NKC: jk01021101
• NTA: 073332437
• Open Library: OL6181613A, OL1742224A
• PLWABN: 9810546193405606
• NUKAT: n01200942
• J9U: 987007427790405171
• CONOR: 245508195

Encyklopedie internetowe:

• PWN: 3883765
• Treccani: eduard-cech
• NE.se: eduard-cech
• VLE: eduard-cech

Identyfikatory zewnętrzne:

• PAN: ČECH, Edward
• MacTutor: Cech