Osada położona ok. 3 km na południowy wschód od Nowej Wsi, na północ od Butryn, przy drodze Olsztyn-Butryny. Odbywają się tu spotkania pn. Ekologiczne Działania Entuzjastów Natury EDEN.
Historia
W 1858 r. Dziuchy należały do parafii katolickiej w Butrynach. W tym roku odnotowano w Dziuchach 3 dzieci do 6. roku życia, jednego chłopca w wieku 7-14 lat oraz 9 osób powyżej 14 lat. Dzieci z Dziuch miały wyznaczona szkołę w Przykopie. Ale jedno dziecko zobowiązane do nauki nie korzystało w rzeczywistości ze szkoły w Przykopie. W wykazie parafialnym z 1874 r. i 1880 r. mieszkańcy Dziuch liczeni byli łącznie ze Starym Przykopem i Nowym Przykopem. W 1895 r. 3 października radca budowlany oglądał budynek gospodarza Ehma, który planowano zakupić na rzecz przewidywanej tu szkoły. W szkole tej miały uczyć się dzieci z Dziuch i Małego Przykopu oraz leśnictw: Przykop, Jełguń i Pokrzywy. W 1902 r. w osadzie mieszkało 28 osób (wszyscy katolicy), w 1907 r. w Dziuchach mieszkały 22 osoby (w tym 18 katolików).
Na początku lat 30. XX w. funkcjonowała szkoła katolicka w Dziuchach, nauczycielem był Kutz. W 1938 r. szkoła ta już nie funkcjonowała, bo brak jest jej w wykazie parafialnym. W sprawozdaniu parafialnym z 1940 r. podawana jest liczba 524 katolików z osady Dziuchy. Tak nagły wzrost ludności wiązał się najpewniej z pobytem robotników przymusowych (lub jeńców). W tym czasie w Nowej Kaletce był obóz pracy (Arbeitsdienstalager). Najprawdopodobniej w czasie drugiej wojny światowej w Butrynach funkcjonował ośrodek pracy jeńców podległych obozowi macierzystemu w Olsztynku (Stalag I B Hohenstein)[2].
Wcześniej osada zapisywana jako Dzuchen (1868 r.), Przykop Leśny (1868 r.) Dziuchy (1881 r.), Dziuchy albo Trzyścianki (1947 r.), Dziuchy (1951 r.). Dawna osada robotników leśnych.
Bibliografia
Anna Pospiszyl, Toponimia południowej Warmii. Nazwy miejscowe. Pojezierze, Olsztyn, 1987, ISBN 83-7002-289-8
Georg Kellmann, Historia parafii Klebark Wielki, jej wiosek i okolic. Parafia p.w. Znalezienia Krzyża Świętego i Narodzenia Najświętszej Marii Panny w Klebarku Wielkim, Klebark Wielki 2007, ISBN 978-83-918968-1-5
