Dwanaście wielkich świąt Kościoła prawosławnego (z j. gr. dodekaorton, cs. Двунадесятые праздники) – dwanaście głównych świąt prawosławnego roku liturgicznego.
Obchodzenie świąt w Cerkwi prawosławnej ma za zadanie przypominania oraz odtworzenia wydarzeń i postaci z przeszłości. Poprzez coroczną celebrację każdego święta wierni otrzymują wskazówki dotyczące ich życia w wierze i odnawiają więź ze wspólnotą Cerkwi[1]. Porządek świąt w roku ma wyrażać boski plan zbawienia i Bożą Opatrzność[2].
Wielkie święta z liczby dwunastu charakteryzują się uroczystym nabożeństwem i obecnością dni przed- i poświątecznych. Większość z nich ma po jednym dniu przedświątecznym (wigilia, cs. predprazdnstwo). Wyjątki stanowią Narodzenie Chrystusa i Chrzest Pański, poprzedzane odpowiednio pięcioma i czterema dniami przygotowawczymi oraz Wjazd Chrystusa do Jerozolimy, Pięćdziesiątnica i niekiedy Zwiastowanie Bogurodzicy, które nie mają dni przedświątecznych. Liczba dni poświątecznych (oktawa, cs. poprazdnstwo) jest różna: od jednego dnia po święcie Zwiastowania Bogurodzicy do 8 dni podczas Chrztu Pańskiego, Wniebowstąpienia Pańskiego czy Zaśnięcia Bogurodzicy. Żadnego dnia nie ma jedynie Wjazd Pański do Jerozolimy (bezpośrednio po tym święcie zaczyna się Wielki Tydzień[3]) i niekiedy Zaśnięcie Bogurodzicy[4].
Tradycja obchodzenia wielkich świąt formowała się na przestrzeni wieków. Do X wieku było ich mniej niż dwanaście. W IV i V wieku występowało Zmartwychwstanie Pańskie, Narodzenie Chrystusa, Chrzest Pański i Pięćdziesiątnica (Zstąpienie Ducha Świętego na Apostołów). Z czasem zaczęto świętować także Ukrzyżowanie Chrystusa, Zwiastowanie i Spotkanie Pańskie. Liczba dwunastu wielkich świąt uformowała się na przełomie XI i XII wieku. Zestawienie to charakteryzowała się dominacją świąt poświęconych Chrystusowi nad tymi poświęconymi Bogurodzicy. Ostatecznie katalog wielkich świąt w obecnej postaci uformował się w XVI–XVII wieku. Duże znaczenie ma sama ilość świąt, ponieważ liczba dwanaście traktowana jest w Cerkwi jako pełnia – symbolizuje Dwunastu Apostołów, dwanaście bram prowadzących do Jeruzalem, dwanaście-krotny plon z drzewa życia oraz dwanaście pieczęci Ducha Świętego[5].
W prawosławiu święta podzielone są na trzy grupy: wielkie, średnie i małe. W grupie wielkich świąt znajdują się tzw. wielkie święta z liczby dwunastu. Cerkiew dzieli je na 8 świąt Pańskich, czyli tych, które poświęcone są Jezusowi Chrystusowi (cs. Hospodskije prazdniki) oraz 4 święta poświęcone Bogurodzicy (cs. Bohorodicznyje prazdniki), przy czym niektórzy badacze święto Pięćdziesiątnicy i Podwyższenia Krzyża Pańskiego wydzielają z grupy świąt Pańskich w osobną grupę świąt eklezjalnych.
Spośród wszystkich świąt dziewięć to święta nieruchome, natomiast trzy mają datę zmienną, uzależnioną od daty święta Zmartwychwstania Pańskiego[6]. Samo święto Zmartwychwstania Pańskiego bywa niekiedy nazywane wielkim świętem, nie zalicza się go jednak do liczby dwunastu. Jest to bowiem święto przewyższające swoim znaczeniem wszystkie inne, Święto Świąt i uroczystość nad uroczystościami[7].