Dialogus de Passione; właściwie Dialogus de Passione abo Żałosna Tragedyja o Męce Jezusa z anonimowych tekstów XV-XVIII wiecznych złożył Kazimierz Dejmek – misterium pasyjne Kazimierza Dejmka.
Pierwsza wersja – dla Teatru Ateneum w Warszawie została zatrzymana przez Główny Urząd Kontroli Prasy, Publikacji i Widowisk (premiera miała odbyć się 25 października 1969 r.)[1]. Dialogus... wystawiono w Szczecinie w roku 1971 (bez udziału Dejmka, który przebywał wówczas na emigracji) w reżyserii Jitki Stokalskiej. Kazimierz Dejmek swój premierowy spektakl wystawił w Teatrze Nowym w Łodzi dopiero w r. 1975.
Tekst misterium ułożył Kazimierz Dejmek z fragmentów staropolskich misteriów. Znalazły się tam: Intermedium na Niedzielę Palmową, Dialog o Męce Pana Naszego Jezusa Chrystusa na Niedzielę Palmową, Dialog o Męce Pana Naszego Jezusa Chrystusa na dzień szósty Wielkiego Tygodnia, Utarczka krwawie wojującego Boga, Żałosna tragedyja o Męce Chrystusa, Męka Pana Naszego Jezusa Chrystusa, Końskowolski Dialog Wielkanocny, Dialogus pro die Parascenes, Krośnieńska Historia Pasyjna, Dramo-opera o Umęczeniu Chrystusa, Lament Świętokrzyski, fragmenty z Rozmyślań Dominikańskich, Dialog o św. Katarzynie i inne. Postać Chrystusa postanowił Dejmek (jak sam pisał) „ukazać w formie symbolizujących Go rzeźb, co wpłynęło na dobór i układ tekstów”[2].
W części pierwszej występują pieśni chorałowe (śpiewa chór męski - basowo-tenorowy): Hosanna filio David, Gloria laus, Amicus meus, Judas mercator. W części drugiej: Popule meus, Crux Fidelis, Vexilla Regis. W scenie wjazdu Jezusa do Jerozolimy – chór dziecięcy (śpiewa: Narodził się nam Zbawiciel i Wiwat dzisiaj Boskiej Istności). Jako pieśni diabelskie wykorzystano anonimowe XVI i XVII wieczne pieśni: Cóż też czynisz, miły bracie; Wszechmogący Panie, dziwnoś swój świat sprawił; Nie złodziejem choć kradnę; i Władysława z Gielniowa – Jezusa Judasz przedał za pieniądze nędzne.
- Część pierwsza – Prolog
- Scena I – Concilium kapłańskie
- Scena II – Concilium diabelskie
- Scena III – Wjazd do Jerozolimy
- Scena IV – Zdrada Judasza
- Scena V – Rozmowa Marii Panny z Judaszem i Janem
- Scena VI – Jezus przed Annaszem, Kajfaszem i Herodem
- Scena VII – Judasz zwraca pieniądze biskupom, a potem się obwiesi
- Część druga
- Scena VIII – Jezus przed Piłatem
- Scena IX – Ubiczowanie i cierniem koronowanie
- Scena X – Jezus skazany na śmierć
- Scena XI – Droga krzyżowa
- Scena XII – Ukrzyżowanie
- Scena XIII – Lament Matki Bożej pod Krzyżem
- Scena XIV – Epilog
Prapremiera
28 marca 1971 r. w Teatrze Polskim w Szczecinie: reż. Jitka Stokalska, oprac. tekstu i inscenizacja: Kazimierz Dejmek, scenografia: Zenobiusz Strzelecki, oprac. muz. Stefan Sutkowski, dyrygent chóru: Jan Szyrocki.
Ważniejsze realizacje
Przypisy
- ↑ Orzeczenie cenzury przedrukowano w programie teatralnym ze spektaklu z r. 1998, zob.: Dialogus de passione [ program teatralny]. Teatr Narodowy. Warszawa 1998, s. 18-20.
- ↑ Kazimierz Dejmek, Wprowadzenie, w: Dialogus de Passione [program teatralny]. Teatr Narodowy, Warszawa 1998, s. 5.
- ↑ Dialogus de Passione [program teatralny]. Teatr Narodowy, Warszawa 1998
Źródła
- Dialogus de Passione Abo Żałosna tragedyja o Męce Jezusa z anonimowych tekstów XV, XVI i XVII-wiecznych złożył Kazimierz Dejmek [program teatralny]. Łódź. Teatr Nowy, 1975.
- Julian Lewański, Dialogus de Passione…, w: Sto lat sceny polskiej w Łodzi 1888-1988, pod red. Anny Kuligowskiej, Łódź 1993.
- Kamila Bialik, Między tekstem a sceną. Staropolskie inscenizacje Kazimierza Dejmka. Olsztyn 2014.
- Dialogus de Passione -realizacje w bazie e-teatr
