Dekstran – polimerglukozy o wysokim ciężarze cząsteczkowym rozpuszczalny w wodzie, stosowany w medycynie jako płyn krwiozastępczy, w przemyśle spożywczym dekstran jest stosowany jako zagęstnik i emulgator, a w kosmetyce służy jako składnik pudrów i pomadek. Polimer ten może z powodzeniem zastępować gumy i śluzy roślinne używane, np. do klejenia. Jest też wykorzystywany w drukarstwie tkanin, w przemyśle fotograficznym, jako dodatek do papieru i mas plastycznych oraz surowiec przy wyrobie tabletek i kapsułek. Wytwarzany jest ze śluzu pokrywającego komórki bakteriiLeuconostoc mesenteroides[1].
Budowa
Budowa dekstranu z łańcuchem bocznym połączonym wiązaniem α-1,3-glikozydowymBudowa dekstranu z łańcuchem bocznym połączonym wiązaniem α-1,4-glikozydowym
Dekstrany zbudowane są z reszt D-glukopiranozy, tworzących układ rozgałęzionego polimeru. W łańcuchach głównych znajdują się zazwyczaj wiązania α-1,6-glikozydowe, a łańcuchy boczne przyłączone są poprzez wiązania α-1,2-, α-1,3- lub α-1,4-glikozydowe. Grupy boczne to w większości jedna lub dwie reszty glukozy, jednak długość niektórych łańcuchów bocznych dochodzi do 30–50 jednostek cukrowych. Mniej liczne dekstrany, zwane alternanami, zawierają w łańcuchu głównym naprzemiennie wiązania α-1,3- i α-1,6-glikozydowe. Znane są także dekstrany-mutanty, w których reszty glukozy w łańcuchu głównym połączone są wiązaniami α-1,3-glikozydowymi, a łańcuchy boczne przyłączone są przez wiązania α-1,6-glikozydowe[1].
Do podaniu i.v. podnosi ciśnienie osmotyczne i zwiększa objętość osocza (1 g dekstranu wiąże 20 ml wody). Ponadto zmniejsza lepkość krwi (przeciwdziała to agregacji krwinek). Dekstran nie ma zdolności do wiązania i przenoszenia tlenu, dlatego nie może być stosowany jako substytut pełnej krwi.
