Czechosłowacki Kościół Husycki (cz.Církev československá husitská, CČSH) – wspólnota religijna w Czechach i na Słowacji.
Historia
Powstanie Husyckiego Kościoła Czechosłowackiego związane było z kryzysem w Kościele katolickim w Czechach po I wojnie światowej, w którym do 1918 roku episkopat stanowił lojalną podporę rządów dynastii Habsburgów.
Niezadowolenie społeczne po rozpadzie Austro-Węgier związane z negatywnym stosunkiem Czechów do hierarchii kościelnej było wyrażane przez ruch Precz od Wiednia i od Rzymu. Znalazł on wsparcie w grupie nastawionych modernistycznie księży katolickich, dążących do reform kościelnych. Duchowni ci zrzeszeni w stowarzyszenie Jednota Československého Duchovenstva postulowali: wprowadzenie języków narodowych do liturgii, zniesienie obowiązkowego celibatu duchownych i dopuszczenie przedstawicieli wiernych w rządach Kościołem.
Na początku 1920 roku część sympatyków ruchu społecznego Precz od Wiednia i od Rzymu oraz wspierający ich duchowni postanowili ostatecznie zerwać jedność z Kościołem katolickim nie widząc szans na uznanie swoich postulatów. W wyniku schizmy powstał narodowy Kościół Czechosłowacki, zorganizowany w patriarchat, który w początkach odwoływał się do tradycji i dorobku: św. Cyryla i św. Metodego, utrakwistów i braci czeskich. Sympatyzował również z prawosławiem i starokatolicyzmem. Z czasem jednak zbliżył się do haseł radykalnych grup protestantyzmu (uniwersalizm, unitarianizm), aby ostatecznie uformować własną oryginalną doktrynę w duchu modernizmu.
W 1924 roku w Kościele Czechosłowackim na skutek różnic w poglądach liderów nad przyszłością wspólnoty doszło do rozłamu. Wyodrębnił się z niego Kościół Prawosławny Czechosłowacji. Po śmierci pierwszego patriarchy Karela Farskýego Kościół zaczął się jeszcze bardziej liberalizować. W 1947 roku dopuścił do święceń duchownych kobiety. Od 2000 roku ordynuje kobiety na biskupki. W 1971 roku przyjął nazwę Czechosłowacki Kościół Husycki.
W 2005 roku w Czechosłowackim Kościele Husyckim doszło do kryzysu w strukturach hierarchii kościelnej. Powodem zamieszania było wzajemne oskarżenie się biskupów o złe zarządzanie majątkiem wspólnoty i nieczyste interesy. W konsekwencji spór zakończył się ustąpieniem z urzędu VII patriarchy Jana Schwarza[2]. W 2006 roku natomiast Kościołem szeroko zainteresowały się czeskie media, gdy wyszedł na jaw skandal obyczajowy z udziałem biskupa praskiego CČSH Karela Bicana[3].
Doktryna
Doktryna Czechosłowackiego Kościoła Husyckiego jest oryginalna dla tego wyznania i na przestrzeni kilkudziesięciu lat ewoluowała. W latach 1920–1924 była ortodoksyjna, co miało związek z unią Kościoła Czechosłowackiego i Serbskiego Kościoła Prawosławnego. Później zaczęła być modyfikowana w duchu modernizmu katolickiego. Główny teolog Kościoła, Karel Farský sformułował własny katechizm, w którym odrzucał boskość Jezusa Chrystusa, odrzucał osobowość Ducha Świętego, a także w oryginalny sposób rozumiał osobę Boga.
W 1931 roku w duchu reform Farskýego Kościół oficjalnie odrzucił m.in. dogmaty o Trójcy Świętej, dziewiczym poczęciu Jezusa Chrystusa, jego zmartwychwstaniu i ponownym przyjściu w dniu Sądu Ostatecznego. W 1971 roku po rewizji swoich dotychczasowych nauk Kościół ten powrócił jednak do wyznawania Credo, w kwestii natury Chrystusa w swojej dogmatyce jest jednak zbliżony do nestorianizmu.
Organizacja
Czechosłowacki Kościół Husycki ma ustrój episkopalno-synodalny. Administracyjnie podzielony jest na sześć diecezji, z których pięć znajduje się na terenie Czech (Brno, Praga, Hradec Králové, Ołomuniec, Pilzno) i jedna na Słowacji (Bratysława). Posiada 290 wspólnot religijnych.
↑Józef Szymeczek: Życie religijne. W: Śląsk Cieszyński w latach 1918-1945. Idzi Panic (redakcja). Cieszyn: Starostwo Powiatowe w Cieszynie, 2015, s. 406. ISBN 978-83-935147-5-5.
