Ukraina
kijowski
w stanie likwidacji
4
4,8 km²
3515 (do 26.04.1986) MW
3 × 1000, 1 × 800 (do 26.04.1986) MW
4 × 3200 MW
0 TWh
Uran
15 sierpnia 1972
26 września 1977
15 grudnia 2000
Czarnobylska Elektrownia Jądrowa[1] (ukr. Чорнобильська атомна електростанція, Czornobylśka atomna ełektrostancija) – elektrownia jądrowa (zasilana materiałami rozszczepialnymi) na terenie Ukrainy. Leży 4 km od opuszczonego miasta Prypeć, 18 km od Czarnobyla i 110 km od centrum Kijowa.
Lokalizację elektrowni wybrano u schyłku 1966 r, w bezpośredniej bliskości wioski Kopaczi[2]. W 1972 r. rozpoczęto wylewanie fundamentów pod pierwszy blok[3].
W skład elektrowni wchodziły:
Planowano również uruchomienie budowanych reaktorów nr 5 i 6, jednak po katastrofie budowę przerwano (docelowo elektrownia miała składać się z sześciu reaktorów)[5] i miała być największym tego typu obiektem na świecie.
W grudniu 1995 Ukraina pod presją państw zachodnich i organizacji międzynarodowych podpisała w Ottawie memorandum, w którym zobowiązała się zamknąć elektrownię do końca 2000 roku. W zamian państwa tzw. wielkiej siódemki zobowiązały się przeznaczyć pomoc finansową na wyłączenie z eksploatacji elektrowni oraz wspierać Ukrainę w procesie modernizacji sektora energetycznego. Mimo oporu wielu ukraińskich parlamentarzystów i personelu elektrowni, a także osobistej niechęci prezydenta Łeonida Kuczmy, 15 grudnia 2000 nastąpiło zamknięcie ostatniego reaktora[6].
Pomimo zamknięcia elektrowni reaktory z paliwem jądrowym pozostawały wciąż aktywne, nasilił się problem przechowywania wypalonego paliwa jądrowego i zabezpieczenia poszczególnych obiektów. Elektrownia w Czarnobylu była głównym źródłem dochodów miejskiego budżetu Sławutycza (miasta-następcy ewakuowanej w 1986 r. Prypeci), a jej zamknięcie doprowadziło do pojawienia się szeregu problemów w sferze socjalnej i ekonomicznej miasta[6].
Obecnie elektrownia w Czarnobylu jest wyłączona z eksploatacji. Dostęp do bloków energetycznych elektrowni w Czarnobylu mają tylko pracownicy całą dobę czuwający nad wygaszonymi już reaktorami oraz okazjonalnie delegacje naukowe i niektóre specjalne wycieczki[7].
29 listopada 2016 roku wstępnie ukończono budowę nowego sarkofagu (Nowa Bezpieczna Powłoka, także: Arka), który nasunięto na uszkodzony reaktor[8]. Finalnie Arkę oddano do użytku 10 lipca 2019 roku[9].
24 lutego 2022 roku w trakcie inwazji Rosji na Ukrainę, elektrownia została przejęta przez wojska rosyjskie, a jej pracownicy zostali w niej uwięzieni wraz z kilkoma stalkerami, którzy akurat przebywali w strefie wykluczenia[10][11][12]. Kilka lat później, w nocy z 13 na 14 lutego 2025 roku rosyjski dron uderzył w sarkofag pokrywający uszkodzony reaktor. Uderzenie uszkodziło zarówno zewnętrzną, jak i wewnętrzną powłokę łuku Nowej Bezpiecznej Powłoki, wraz ze sprzętem należącym do głównego systemu dźwigowego. Zaobserwowano również miejscowy pożar zarówno na zewnętrznej, jak i wewnętrznej powierzchni łuku NSC[13]. Rosjanie zrzucili winę na Ukrainę nazywając to prowokacją[14].