Czarka szkarłatna

Czarka szkarłatna

Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	grzyby
Typ	workowce
Klasa	kustrzebniaki
Rząd	kustrzebkowce
Rodzina	czarkowate
Rodzaj	czarka
Gatunek	czarka szkarłatna
Nazwa systematyczna
Sarcoscypha coccinea (Gray) Boud. Bull. Soc. bot. Fr. 1: 103 (1885)

Czarka szkarłatna (Sarcoscypha coccinea (Gray) Boud.) – gatunek grzybów z rodziny czarkowatych (Sarcoscyphaceae)^[1].

Systematyka i nazewnictwo

Pozycja w klasyfikacji według Index Fungorum: Sarcoscypha, Sarcoscyphaceae, Pezizales, Pezizomycetidae, Pezizomycetes, Pezizomycotina, Ascomycota, Fungi^[1].

Po raz pierwszy takson ten zdiagnozował w 1821 r. Samuel Frederick Gray nadając mu nazwę Macroscyphus coccineus. Obecną, uznaną przez Index Fungorum nazwę nadał mu w 1885 r. Jean Louis Émile Boudier, przenosząc go do rodzaju Sarcoscypha^[1].

Ma ponad 30 synonimów nazwy naukowej^[2].

Morfologia

Owocniki

Od 2 do 5 cm średnicy, miseczkowate. Wewnętrzna powierzchnia żywo czerwona, pomarańczowa podczas suchej pogody. Zewnętrzna powierzchnia owocnika brudno-biało-ochrowa, pokryta drobnymi włoskami (tomentum). Niekiedy obecny trzon, do 4 cm długi i 0,3-0,7 cm gruby, białawy^[3].

Miąższ

Biały, cienki, nie wyróżnia się szczególnym zapachem ani smakiem.

Zarodniki

Podłużnie eliptyczne, gładkie, o wymiarach 26–40 × 10–12 µm^[4].

Występowanie i siedlisko

W Polsce gatunek rzadki. Znajduje się na Czerwonej liście roślin i grzybów Polski. Ma status I – gatunek o nieokreślonym zagrożeniu^[5]. W Polsce był gatunkiem ściśle chronionym^[6], 9 października 2014 r. został wykreślony z listy gatunków grzybów chronionych^[7].

Rośnie w lasach i zaroślach liściastych, na opadłych gałązkach, w Polsce od grudnia do maja.

Biochemia

Wewnątrz ziarnistości wstawek stwierdzono obecność barwników karotenoidowych: plektaniaksantyny i beta-karotenu^[8].

Z owocników wyizolowano lektynę, która po oczyszczeniu wiązała laktozę, N-acetylolaktozaminę, 4-nitrofenylo-β-D-gluko- i galaktopiranozydy^[9].

Przypisy

1. Index Fungorum. [dostęp 2013-11-12]. (ang.).
2. Species Fungorum. [dostęp 2015-12-16]. (ang.).
3. Arora, David (1986). Mushrooms demystified: a comprehensive guide to the fleshy fungi. Berkeley, Calif: Ten Speed Press. p. 836. ISBN 0-89815-169-4
4. Orr, Dorothy B.; Orr, Robert Thomas (1980). Mushrooms of Western North America (California Natural History Guides). Berkeley: University of California Press. pp. 24-25. ISBN 0-520-03660-3
5. Zbigniew Mirek: Red list of plants and fungi in Poland = Czerwona lista roślin i grzybów Polski. Kraków: W. Szafer Institute of Botany. Polish Academy of Sciences, 2006. ISBN 83-89648-38-5. Brak numerów stron w książce
6. Załączniki nr 1 i 2 do rozporządzenia Ministra Środowiska z dnia 9 lipca 2004 r. w sprawie gatunków dziko występujących grzybów objętych ochroną (Dz.U. z 2004 r. nr 168, poz. 1765)
7. Dz.U. z 2014 r. poz. 1408 – Rozporządzenie Ministra Środowiska z dnia 9 października 2014 r. w sprawie ochrony gatunkowej grzybów
8. Arpin N. (1968). Les caroténoïdes des Discomycètes: essai chimiotaxinomique. Bull Mens Soc Linn Lyon 38(suppl.): 1–169
9. V.O.V.O. Antoniuk V.O.V.O., [Purification and study of carbohydrate specificity of lectin from Sarcoscypha coccinea (Fr.) Lambette], „Ukr. Biokhim. Zh.”, 77 (3), 2005, s. 96–103, PMID: 16566135  (ukr.).a?

Identyfikatory zewnętrzne (takson):

• BioLib: 59703
• EoL: 1009245
• GBIF: 2594941
• identyfikator iNaturalist: 49134
• NCBI: 51139
• CoL: 6XMVZ, 6XN7Z