Constantine Samuel Rafinesque

Constantine Samuel Rafinesque

Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz

Data i miejsce urodzenia	22 października 1783 Konstantynopol, Imperium Osmańskie
Data i miejsce śmierci	18 września 1840 Filadelfia, Stany Zjednoczone

Constantine Samuel Rafinesque-Schmaltz (ur. 22 października 1783, zm. 18 września 1840^[1]) – amerykański podróżnik i polihistor. W kręgu jego zainteresowań znajdowały się m.in. zoologia, botanika, historia, archeologia, geologia, językoznawstwo, meteorologia^[2].

Urodził się w Konstantynopolu w niemiecko-francuskiej rodzinie^[1], wychowywał się we Francji^[3]. W latach 1802–1804 po raz pierwszy przebywał w Stanach Zjednoczonych, gdzie badał florę Pensylwanii i Delaware. Po powrocie do Europy mieszkał od 1805 do 1815 roku w Palermo na Sycylii i poświęcił się tam badaniom nad historią naturalną^[1]. Następnie ponownie wyjechał do Ameryki, gdzie spędził resztę życia. W latach 1819–1825 był wykładowcą Transylvania University w Lexington w stanie Kentucky, później osiadł w Filadelfii^[3]. Odbył wiele wypraw terenowych, w których trakcie zbierał i opisywał nowe gatunki roślin^[1][3]. W ciągu swojego życia opublikował ponad 950 rozpraw naukowych, poświęconych tak różnorodnym tematom jak przyrodoznawstwo, ekonomia czy biblistyka, jak również poezje^[4].

Pionierskie badania przyrodnicze Rafinesque’a nie spotkały się w swoich czasach ze zrozumieniem i uznaniem ze strony ówczesnych akademików^[1], na co miały wpływ jego ekscentryczna osobowość i nietypowe metody działalności naukowej^[3]. Zidentyfikował i opisał prawie 6700 nowych gatunków, głównie roślin^[3]. Jego obserwacje zmienności gatunkowej w pewnym stopniu antycypowały darwinowską teorię ewolucji^[4].

W kręgu zainteresowań Rafinesque’a znajdowała się również historia rdzennych ludów Ameryki. Poświęcił się badaniom kultury Majów, bezskutecznie próbując rozszyfrować ich pismo (błędne przypuszczał, iż ma ono strukturę alfabetyczną); udało mu się jednak prawidłowo odczytać majański system liczbowy^[2]. W 1836 roku ogłosił tekst Walam Olum, rzekomo odnalezionej przez siebie i przetłumaczonej kroniki indiańskiego plemienia Delawarów. Tekst ten uznawany jest współcześnie za fałszerstwo^[2].

Jego nazwiskiem została nazwana roślina z rodziny astrowatych Rafinesquia^[5].

Standardową skróconą formą autora, używaną do wskazania przy cytowaniu nazw botanicznych, jest Raf.^[6]

Przypisy

1. David M. Damkaer: The Copepodologist's Cabinet. A Biographical and Bibliographical History. Philadelphia: American Philosophical Society, 2002, s. 157-159. ISBN 0-87169-240-6.
2. Kenneth L. Feder: Encyclopedia of Dubious Archaeology. Santa Barbara: ABC-CLIO, 2010, s. 227. ISBN 978-0-313-37918-5.
3. Ronald L. Jones: Plant Life of Kentucky. An Illustrated Guide to the Vascular Flora. Lexington: The University Press of Kentucky, 2005, s. 75-76. ISBN 0-8131-2331-3.
4. Constantine Samuel Rafinesque, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2015-03-19]  (ang.).
5. Umberto Quattrocchi: CRC World Dictionary of Plant Names. T. IV. Boca Raton: CRC Press, 2000, s. 2264. ISBN 0-8493-2678-8.
6. Rafinesque, Constantine Samuel (1783-1840). International Plant Names Index. [dostęp 2023-07-09].

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000081352868
• VIAF: 56642004
• LCCN: n79135521
• GND: 117686131
• LIBRIS: fcrtq49z1w6r1kz
• BnF: 12118409z
• SUDOC: 033396949
• SBN: RMSV037790
• NKC: mub2014824568
• BNE: XX1081106
• NTA: 070146365
• BIBSYS: 90305859
• CiNii: DA10991910
• Open Library: OL316748A
• NUKAT: n2011067609
• J9U: 987007429418005171
• LIH: LNB:C2di;=Bi

Encyklopedie internetowe:

• Britannica: biography/Constantine-Samuel-Rafinesque