Codex Seidelianus I (Gregory-Aland no. Ge albo 011; Soden ε 87)[1] – grecki rękopis Nowego Testamentu z tekstem czterech Ewangelii, pisany uncjałą na pergaminie. Paleograficznie datowany jest na IX wiek (albo X wiek)[2]. Nazwa pochodzi od odkrywcy. Nazywany też bywa Codex Wolfii A, od jego drugiego właściciela. Inna jego nazwa to Codex Harleianus[3]. Tekst rękopisu reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną, jest nisko oceniany przez krytyków tekstu i w rezultacie rzadko cytowany we współczesnych wydaniach greckiego Nowego Testamentu.
Opis
Kodeks zawiera cztery Ewangelie (z pewnymi lukami) na 252 pergaminowych kartach (25,7 cm na 21,5 cm)[2][4][a]. Karta 107. zachowała się w połowie. Trzy karty zostały uzupełnione na papierze, 154. uzupełniona została w XII wieku, a karty 65. oraz 243. w XIV wieku[5].
Tekst pisany jest uncjałą, w dwóch kolumnach na stronę, po 21 linijek w kolumnie[2]. Litery są niewielkie[6], kształty liter przypominają późną uncjałę, zwłaszcza takie litery jak delta oraz theta. W Ewangelii Łukasza w genealogii Jezusa każde imię umieszczono w osobnej linii. Przy pomocy małego czerwonego krzyża oznaczone zostały spacje. Spacje są zgodne z systemem kolometrycznym[7]. Tekst stosuje przydechy i akcenty, jednak często w sposób nieregularny[6]. Nagłówki są dekorowane, podobnie jak inicjały na początku Ewangelii[5].
Tekst ewangeliczny dzielony jest według dwóch systemów, według dłuższych jednostek, κεφαλαια (rozdziały) oraz według krótkich Sekcji Ammoniusza. Numery κεφαλαια oraz sekcji umieszczono na bocznym marginesie[7]. W górnym marginesie umieszczono τιτλοι (tytuły rozdziałów). Podział według Sekcji Ammoniusza uzupełniony został odniesieniami do Kanonów Euzebiusza (pisane pod numerami Sekcji Ammoniusza)[6]. Numery Sekcji Ammoniusza oraz Kanonów Euzebiusza pisane są w kolorze czerwonym. W Ewangelii Mateusza część numerów Sekcji Ammoniusza podana została w kolorze czarnym (od μγ' do ρμ')[6].
Luki
Mateusz 1,1-6,6; 7,25-8,9; 8,23-9,2; 28,18-Marek 1,13; Marek 14,19-25; Łukasz 1,1-13; 5,4-7,3; 8,46-9,5; 12,27-41; 24,41-fin, Jan 18,5-19; 19,4-27[8].
Tekst
Mt 5,30-31 (facsimile Tregellesa)
Grecki tekst kodeksu reprezentuje bizantyńską tradycję tekstualną z pewną liczbą niebizantyńskich naleciałości przypominających tekst cezarejski. Hermann von Soden zaklasyfikował do rodziny tekstualnej Ki (dzisiaj oznaczanej symbolem E)[9].
Kurt Aland dał mu profil 1761 871/2 42 21s. Profil ten oznacza, że kodeks wspiera tekst bizantyński przeciwko „oryginalnemu”[b] w 176 miejscach, współbrzmi zarówno z tekstem bizantyńskim jak i „oryginalnym” w 87 miejscach, wspiera tekst „oryginalny” przeciwko bizantyńskiemu w 4 miejscach. Ponadto kodeks posiada 21 sobie właściwych wariantów. W oparciu o ten profil tekst rękopisu został zaklasyfikowany do V kategorii Alanda[2], jakkolwiek liczba niebizantyjskich wariantów jest stosunkowo wysoka (21 spośród 288), w porównaniu z innymi rękopisami należącymi do tej kategorii (kodeks E tylko 9 z 326)[8]. Wiele niebizantyńskich wariantów ma charakter cezarejski[8].
Według Claremont Profile Method, tj. metody wielokrotnych wariantów, przekazuje standardowy tekst bizantyński zgodny z rodziną tekstualną Kx. Metodą tą przebadano tylko trzy rozdziały Ewangelii Łukasza (1; 10; 20), ale rozdział 10. jest niekompletny[10]. Kx oznacza standardowy tekst bizantyjski[8].
Historia
Johann Christoph Wolf, jeden z właścicieli kodeksu
Griesbach datował rękopis na wiek XI lub XII[11]. Scrivener datował go na wiek X[8], Gregory na IX lub X[6]. Obecnie INTF datuje go na wiek IX[2][4]. British Library datuje na wiek IX/X[5]. Pewne utrudnienie w paleograficznym datowaniu może mieć niewielki rozmiar liter i niezbyt staranny charakter pisma[8].
Na początku XVII wieku kodeks został przywieziony ze Wschodu przez Andreasa Erasmusa Seidela (wraz z kodeksem Seidelianus II)[3]. Po jego śmierci, w 1718 roku, nabył go La Croze, królewski bibliotekarz z Berlina, który podarował go Wolfowi[12] (świadczą o tym adnotacje na stronach 301, 338, 358)[5], który w 1723 roku skolacjonował tekst rękopisu[13]. W 1721 roku Wolf posłał część kart kodeksu Bentleyowi, co spowodowało rozproszenie części kart kodeksu[14]. Scrivener czyn Wolfa określił mianem „barbarzyńskiego”[15]. Większą część kart kodeksu nabył Edward Harley w 1731 roku i ta partia jest dziś przechowywana w British Library. Po jego śmierci kodeks wraz z całym księgozbiorem odziedziczyła jego żona, a następnie córka, Margaret Cavendish Bentinck (zm. 1785)[5], po czym przeszedł na własność British Museum[12]. Część zagubionych kart odnalazł Tregelles w 1845 roku, gdy przeglądał pozostawione przez Bentleya dokumenty[16][12].
Wolf w 1723 roku wydał wykaz jego wariantów[13]. Wydanie jest niestaranne i łączone dla obu rękopisów (011 i 013, oznakowane jako A i B)[14][c]. Wettstein w swoim wydaniu Nowego Testamentu z 1751 wykorzystał pracę Wolfa[17]. W 1772 Griesbach przeglądał jego tekst w Mt 6,6-9,18. W 1842 roku Tischendorf skolacjonował tekst tej partii rękopisu, która należała do kolekcji Harleya[12]. Tregelles skolacjonował tekst całego kodeksu w 1847 roku[14]. Tregelles opublikował jego facsimile (patrz ilustracja)[7].
Kodeks znany był Wettsteinowi, który wciągnął go na listę rękopisów Nowego Testamentu i nadał mu siglumG[18]. Pod takim samym siglum znajduje się na liście Griesbacha[11]. Gregory w 1908 nadał mu siglum 011[1].
We współczesnych wydaniach Nestle-Alanda jest rzadko cytowany i tylko ex silentio[19]. UBS4 cytuje go jako Byz[20], które to siglum służy do oznaczenia wszystkich rękopisów tradycji bizantyńskiej. Oznacza to, że jest cytowany tylko wtedy, gdy jest zgodny z całą grupą, do której został przypisany[21].
↑J.K. Elliott w swej bibliografii dla greckich rękopisów NT wśród wydań tekstu 011 wymienia tylko wydanie Wolfa oraz fotograficzne facsimile Geerlingsa dla jednej strony kodeksu. (J.K. Elliott: A Bibliography fo Greek New Testament Manuscripts. Cambridge: Cambridge University Press, 1998, s. 45. ISBN 0-521-35479-X.)
↑ abcdeC.R. Gregory: Textkritik des Neuen Testaments. 1900, s. 50.
↑ abcFrederick Henry Ambrose Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: George Bell & Sons, 1894, s. 135.
↑Hermann von Soden: Die Schriften des Neuen Testaments, in ihrer ältesten erreichbaren Textgestalt hergestellt auf Grund ihrer Textgeschichte. T. 2. Berlin: Verlag von Arthur Glaue, 1902-1910, s. 721.
↑ abcS.P. Tregelles, An Account of the Printed Text, s. 159.
↑Frederick Henry Ambrose Scrivener: A Plain Introduction to the Criticism of the New Testament. Edward Miller. Wyd. 4. T. 1. London: George Bell & Sons, 1894, s. 134.
↑S.P. Tregelles, An Account of the Printed Text, s. 160.
↑Nestle – Aland: Novum Testamentum Graece. Wyd. 27. 2001, s. 58*-59*.
↑B. Aland, K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 4. Stuttgart: 1993, s. 11*.Sprawdź autora:3.
↑B. Aland, K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 4. 1993, s. 4*.Sprawdź autora:3.
Bibliografia
Wydania tekstu
J.C. Wolf: Anecdota Graeca. T. III. Hamburg: 1723, s. 48–92.
Krytyczne wydania tekstu NT
Eberhard et Erwin Nestle: Novum Testamentum Graece. communiter ediderunt: B. et K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. M. Metzger. Wyd. 27. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 2001. ISBN 978-3-438-05100-4. Brak numerów stron w książce [NA27]
B. Aland, K. Aland, J. Karavidopoulos, C. M. Martini, B. Metzger, A. Wikgren: The Greek New Testament. Wyd. 4. Stuttgart: United Bible Societies, 1993. ISBN 978-3-438-05110-3.Sprawdź autora:3. Brak numerów stron w książce [UBS4]
Introdukcje do NT
Kurt Aland, Barbara Aland: Der Text des Neues Testaments: Einfürung in die wissenschaftlichen Ausgaben sowie Theorie und Praxis der modernen Textkritik. Wyd. 2. Stuttgart: Deutsche Bibelgesellschaft, 1989, s. 119. ISBN 3-438-06011-6. (niem.).
Bruce M. Metzger, Bart D. Ehrman: The Text of the New Testament: Its Transmission, Corruption and Restoration. Wyd. 4. Oxford: Oxford University Press, 2005, s. 74-75. ISBN 978-0-19-516122-9. (ang.).
.JPG)
