Chwastnica jednostronna[4][5][6], proso jednostronne[5], kurze proso[6] (Echinochloa crus-galli) – gatunekrośliny jednorocznej należący do rodziny wiechlinowatych. Występuje w strefie klimatu ciepłego na wszystkich kontynentach Starego Świata[7]. Rozprzestrzeniony wraz z uprawami w strefie umiarkowanej. We florze Polski jest archeofitem[4]. Występuje pospolicie w całym kraju z wyjątkiem wyższych gór[8]. Należy do najczęstszych chwastów upraw okopowych.
Zebrane w gęstą, klapowaną i jednostronną wiechę (od tego pochodzi gatunkowa nazwa rośliny). Wiecha ma szorstkie i owłosione gałązki. Jajowatoeliptyczne, jednokwiatowe i gęsto skupione kłoski są jasnozielone z fioletowym odcieniem. Wyrastają jednostronnie po 3-6 na jednej gałązce wiechy. W każdym kłosku są 3 plewy; dolna jest szerokojajowata 3-nerwowa i ostra, druga jest podłużnie jajowata, 5-nerwowa, zaostrzona i znacznie dłuższa, trzecia 7-nerwowa, zaostrzona i tej samej długości co druga. Wszystkie plewy mają sztywno orzęsione nerwy. Plewki są dwie, obydwie nagie i połyskujące. Słupek o jasnoczerwonych, białopiórkowatych znamionach. Kwitnie od lipca do października.
Ma równowąski i zaostrzony na szczycie epikotyl z licznymi równoległymi nerwami. Oprócz korzeni wytwarza u podstawy źdźbła korzenie przybyszowe. Na tym etapie rozwoju łatwo można ją pomylić z różnymi gatunkami włośnic i paluszników[9].
Biologia i ekologia
Rośnie na przydrożach, brzegach wód, w ogrodach i na polach uprawnych. Zachwaszcza głównie kukurydzę i rośliny okopowe, preferuje gleby gliniaste, nieco wilgotne, żyzne i zasobne w azot i wapń. Próg szkodliwości wynosi 3-6 roślin na 1 m²[9].
Dawniej ziarniaki tej rośliny z naturalnych stanowisk zbierano na pokarm.
Przypisy
↑Michael A.M.A.RuggieroMichael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20](ang.).
↑ abZbigniewZ.MirekZbigniewZ. i inni, Vascular plants of Poland. An annotated checklist, Kraków: W. Szafer Institute of Botany, Polish Academy of Sciences, 2020, s. 73, ISBN 978-83-62975-45-7.
↑ abJakub Mowszowicz: Pospolite rośliny naczyniowe Polski. Wyd. czwarte. Warszawa: Państwowe Wydawnictwo Naukowe, 1979, s. 575. ISBN 83-01-00129-1.
↑ abLucjan Rutkowski: Klucz do oznaczania roślin Polski niżowej. Wyd. drugie poprawione i unowocześnione. Warszawa: Wydawnictwo naukowe PWN, 2013, s. 605. ISBN 978-83-01-14342-8.
↑Atlas rozmieszczenia roślin naczyniowych w Polsce, AdamA.Zając, MariaM.Zając (red.), Kraków: Pracownia Chorologii Komputerowej Instytutu Botaniki Uniwersytetu Jagiellońskiego, 2001, s. 204, ISBN 83-915161-1-3, OCLC831024957.
↑Władysław Matuszkiewicz: Przewodnik do oznaczania zbiorowisk roślinnych Polski. Warszawa: Wyd. Naukowe PWN, 2006. ISBN 83-01-14439-4. Brak numerów stron w książce
Bibliografia
Jakub Mowszowicz: Flora jesienna. Przewodnik do oznaczania dziko rosnących jesiennych pospolitych roślin zielnych. Warszawa: WSiP, 1986. ISBN 83-02-00607-6. Brak numerów stron w książce