Share to: share facebook share twitter share wa share telegram print page

Choroby przenoszone drogą płciową

Zakażenia przenoszone głównie drogą płciową
ilustracja
Specjalizacja

choroby zakaźne

Objawy

upławy, wrzody na genitaliach lub wokół nich, ból w okolicy miednicy

Powikłania

niepłodność

Zapobieganie

szczepienia, bezpieczny seks, abstynencja

Choroby przenoszone drogą płciową (ang. sexually transmitted diseases, STD, sexually transmitted infections, STI), in. choroby weneryczne (łac. morbus venereus) – grupa chorób zakaźnych i pasożytniczych, które przenoszone są w drodze kontaktu płciowego, zwłaszcza podczas stosunku waginalnego, seksu analnego i seksu oralnego[1]. Z tego rodzaju chorobami wiąże się zazwyczaj wstyd, poczucie winy i stygmatyzacja[2][3].

Niejednokrotnie infekcje przenoszone drogą płciową początkowo nie wywołują objawów[2]. Skutkuje to większym ryzykiem przeniesienia choroby na innych[4][5]. Objawami choroby mogą być: wydzielina z pochwy, wydzielina z prącia(inne języki), owrzodzenia na lub wokół narządów płciowych oraz bóle w okolicy miednicy[2].

Klasyfikacja

Ponad 30 różnych bakterii, wirusów i pasożytów może być przenoszonych poprzez aktywność seksualną. Niektóre z chorób przenoszonych drogą płciową[6]:

Klasyfikacja ICD10

kod ICD10 nazwa choroby
ICD-10: (A50–A64) Nie obejmuje: choroba wywołana przez ludzki wirus upośledzenia odporności [HIV] (B20–B24)

nieswoiste i nierzeżączkowe zapalenie cewki moczowej (N34.1) choroba Reitera (M02.3)

ICD-10: A50 Kiła wrodzona
ICD-10: A50.0 Kiła wrodzona wczesna objawowa
ICD-10: A50.1 Kiła wrodzona wczesna utajona
ICD-10: A51 Kiła wczesna
ICD-10: A51.0 Kiła pierwotna narządów płciowych
ICD-10: A51.1 Kiła pierwotna odbytu
ICD-10: A52 Kiła późna
ICD-10: A53 Inne postacie kiły i kiła nieokreślona
ICD-10: A54 Rzeżączka
ICD-10: A55 Ziarnica weneryczna wywołana przez Chlamydia
ICD-10: A56 Inne choroby przenoszone drogą płciową wywołane przez Chlamydia
ICD-10: A57 Wrzód weneryczny
ICD-10: A58 Ziarniniak pachwinowy
ICD-10: A59 Rzęsistkowica
ICD-10: A60 Opryszczkowe [herpes simplex] zakażenie okolicy anogenitalnej
ICD-10: A63 Inne choroby przenoszone głównie drogą płciową, niesklasyfikowane gdzie indziej
ICD-10: A64 Choroby przenoszone drogą płciową, nieokreślone

Epidemiologia

Najczęstszą chorobą przenoszoną drogą płciową jest zakażenie wywołane przez bakterię Chlamydia trachomatis[23]. Szacuje się, że każdego roku około 357 milionów z nowych zakażeń to jedna z czterech chorób przenoszonych drogą płciową: chlamydia, rzeżączka, kiła lub trychomoneza (rzęsistkowica)[2]. Szacuje się, że ponad 500 milionów osób cierpi na zakażenie narządów płciowych wirusem opryszczki zwykłej (HSV), a ponad 290 milionów kobiet jest zakażonych wirusem brodawczaka ludzkiego (HPV). W Stanach Zjednoczonych co roku prawie 20 milionów ludzi zaraża się chorobą przenoszoną drogą płciową. Zakażenia te dotykają kobiety i mężczyzn niezależnie od ich pochodzenia i poziomu ekonomicznego. Ale prawie połowa wszystkich nowych zakażeń występuje wśród młodych ludzi w wieku od 15 do 24 lat[24]. Badanie CDC z 2008 r. wykazało, że 25–40% amerykańskich nastoletnich dziewcząt ma chorobę przenoszoną drogą płciową[25][26].

Ponad 400 000 zakażeń przenoszonych drogą płciową odnotowano w Anglii w 2017 r., mniej więcej tak samo jak w 2016 r., przy czym odnotowano ponad 20% wzrost potwierdzonych przypadków rzeżączki i kiły. Od 2008 r. liczba przypadków kiły wzrosła o 148%, z 2874 do 7137, głównie wśród mężczyzn uprawiających seks z mężczyznami. Odsetek pierwszych przypadków brodawek płciowych w 2017 r. wśród dziewcząt w wieku 15–17 lat wynosił zaledwie 441, czyli o 90% mniej niż w 2009 r. – przypisywano to narodowemu programowi szczepień przeciwko wirusowi brodawczaka ludzkiego[27].

AIDS jest jedną z głównych przyczyn zgonów w dzisiejszej Afryce Subsaharyjskiej[28]. HIV/AIDS przenoszone jest przede wszystkim poprzez niezabezpieczone stosunki seksualne. Ponad 1,1 mln osób żyje z HIV/AIDS w Stanach Zjednoczonych[29] i ma to nieproporcjonalnie duży wpływ na Afroamerykanów[30]. Zapalenie wątroby typu B jest również uważane za chorobę przenoszoną drogą płciową, ponieważ może się rozprzestrzeniać poprzez kontakt seksualny[31]. Najwyższe wskaźniki występują w Azji i Afryce, a niższe w obu Amerykach i Europie[32]. Zgodnie z raportem WHO z 2012 roku około dwóch miliardów ludzi na całym świecie zostało zakażonych wirusem zapalenia wątroby typu B[33]. W 2018 r. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) stwierdziła, że około 257 milionów ludzi żyje z zakażeniem wirusem zapalenia wątroby typu B (zdefiniowanym jako dodatni antygen powierzchniowy zapalenia wątroby typu B)[34].

Profilaktyka

 Główny artykuł: Bezpieczny seks.

Najskuteczniejszą metodą ochrony przed zakażeniem jest unikanie kontaktów z częściami ciała lub płynami, poprzez które może dojść do zakażenia. Nie wszystkie formy kontaktu seksualnego muszą ten kontakt zakładać. Zapobieganie wiąże się z przecięciem dróg szerzenia, poprzez używanie zabezpieczeń mechanicznych takich jak prezerwatywa czy maseczka oralna (które nie zawsze zapobiegają zakażeniu, szczególnie jeśli dojdzie do ich uszkodzenia w trakcie stosunku seksualnego)[35].

Zmniejszenie prawdopodobieństwa zakażenia można osiągnąć poprzez ograniczenie kontaktów seksualnych do określonej liczby stałych wzajemnych partnerów i/lub partnerek, którzy przeszli odpowiednie testy wykrywające nosicielstwo chorób przenoszonych drogą płciową przed wchodzeniem z nimi w kontakty seksualne; a przy innych kontaktach używając zabezpieczeń[36][37]. Choroby weneryczne można wykryć za pomocą badania krwi oraz badania materiału pobranego z szyjki macicy lub pochwy, a u mężczyzn z cewki moczowej[38].

Formą zapobiegania jest także leczenie chorych. Leczenie to zwykle terapia farmaceutyczna, zależna od patogenu. Zwykle leczeniem zajmują się dermatolodzy. Bardziej szczegółową specjalnością medyczną zajmującą się tymi chorobami jest wenerologia.

Zgony z powodu chorób przenoszonych drogą płciową (z wyłączeniem HIV) w 2012 r. przypadające na każde milion osób:

     0-0

     1-1

     2-3

     4-9

     10-18

     19-31

     32-55

     56-139

Zobacz też

Przypisy

  1. ↑ Sexually transmitted infections [online], Womens Health, 22 lutego 2017 [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  2. ↑ a b c d Sexually transmitted infections (STIs) [online], www.who.int [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  3. ↑ WHO – Sexually transmitted infections (STIs) [online], web.archive.org, 25 listopada 2014 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2014-11-25].
  4. ↑ Ken S. Rosenthal, Michael A. Pfaller, Medical microbiology, 7th edition, Philadelphia: Elsevier/Saunders, 2013, ISBN 978-0-323-08692-9, OCLC 778040143 [dostęp 2019-05-20].
  5. ↑ Richard V. Goering, Cedric A. Mims, Mims’ medical microbiology., wyd. 5th ed., [Philadelphia?]: Elsevier/Saunders, 2013, ISBN 978-0-7020-5029-9, OCLC 815507840 [dostęp 2019-05-20].
  6. ↑ Stanisław Bolesław Bartkowski, Celina Brykczyńska, Międzynarodowa statystyczna klasyfikacja chorób i problemów zdrowotnych. Rewizja dziesiąta ICD-10. T. 1, Kraków: Uniwersyteckie Wydawnictwo Medyczne „Vesalius”, 1994, ISBN 83-85688-04-8, OCLC 749860446 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2020-02-09].
  7. ↑ a b Salvatore Siracusano, Tommaso Silvestri, Daniela Casotto, Sexually transmitted diseases: epidemiological and clinical aspects in adults, „Urologia”, 81 (4), 2014, s. 200–208, DOI: 10.5301/uro.5000101, ISSN 1724-6075, PMID: 25532465 [dostęp 2018-04-26].
  8. ↑ a b Wolfgang Fuchs, Norbert H. Brockmeyer, Sexually transmitted infections, „Journal der Deutschen Dermatologischen Gesellschaft = Journal of the German Society of Dermatology: JDDG”, 12 (6), 2014, s. 451–463, DOI: 10.1111/ddg.12310, ISSN 1610-0387, PMID: 24889293 [dostęp 2018-04-26].
  9. ↑ D.M. Buntin i inni, Sexually transmitted diseases: bacterial infections. Committee on Sexually Transmitted Diseases of the American Academy of Dermatology, „Journal of the American Academy of Dermatology”, 25 (2 Pt 1), 1991, s. 287–299, ISSN 0190-9622, PMID: 1918468 [dostęp 2018-04-26].
  10. ↑ U. Marcus, P. Zucs, V. Bremer, O. Hamouda i inni. Shigellosis – a re-emerging sexually transmitted infection: outbreak in men having sex with men in Berlin. „Int J STD AIDS”, s. 533–537, Aug 2004. DOI: 10.1258/0956462041558221. PMID: 15307964. 
  11. ↑ G.M. Daley i inni, Mycoplasma genitalium: a review, „International journal of STD & AIDS”, 25 (7), 2014, s. 475–487, DOI: 10.1177/0956462413515196, ISSN 1758-1052, PMID: 24517928 [dostęp 2018-04-26].
  12. ↑ a b Radhouane Gdoura i inni, Ureaplasma urealyticum, Ureaplasma parvum, Mycoplasma hominis and Mycoplasma genitalium infections and semen quality of infertile men, „BMC Infectious Diseases”, 7 (1), 2007, s. 129, DOI: 10.1186/1471-2334-7-129, ISSN 1471-2334, PMID: 17988404, PMCID: PMC2194714 [dostęp 2019-10-19].
  13. ↑ Shin-Ichi Maeda i inni, Detection of Mycoplasma genitalium, Mycoplasma hominis, Ureaplasma parvum (biovar 1) and Ureaplasma urealyticum (biovar 2) in patients with non-gonococcal urethritis using polymerase chain reaction-microtiter plate hybridization, „International Journal of Urology”, 11 (9), 2004, s. 750–754, DOI: 10.1111/j.1442-2042.2004.00887.x, ISSN 1442-2042 [dostęp 2019-10-19] (ang.).
  14. ↑ Cornelis A. Rietmeijer i inni, Incidence and Repeat Infection Rates of Chlamydia trachomatis Among Male and Female Patients in an STD Clinic: Implications for Screening and Rescreening, „Sexually Transmitted Diseases”, 29 (2), luty 2002, s. 65, ISSN 0148-5717 [dostęp 2019-10-19] (ang.).
  15. ↑ R.M. Hanson, Sexually transmitted diseases and the sexually abused child, „Current Opinion in Pediatrics”, 5 (1), 1993, s. 41–49, ISSN 1040-8703, PMID: 8397042 [dostęp 2018-04-26].
  16. ↑ Stuart Flanagan, Hepatitis A update: Prevention, treatment and those at high risk, „Independent Nurse”, 2017 (16), 2017, s. 28–30, DOI: 10.12968/indn.2017.16.28, ISSN 1747-9800 [dostęp 2023-08-18] (ang.).
  17. ↑ R.R. Willcox, Sexual behaviour and sexually transmitted disease patterns in male homosexuals., „Sexually Transmitted Infections”, 57 (3), 1981, s. 167–169, DOI: 10.1136/sti.57.3.167, ISSN 1368-4973, PMID: 6894558, PMCID: PMC1045908 [dostęp 2023-08-18] (ang.).
  18. ↑ Rajiv Saini, Santosh Saini, Sugandha Sharma, Oral sex, oral health and orogenital infections, „Journal of Global Infectious Diseases”, 2 (1), 2010, s. 57, DOI: 10.4103/0974-777X.59252, ISSN 0974-777X, PMID: 20300419, PMCID: PMC2840968 [dostęp 2023-08-18] (ang.).
  19. ↑ Kira L. Newman i inni, Response to Mansoor et al: ‘epidemiology of inflammatory bowel disease in men with high-risk homosexual activity’, „Gut”, 2022, DOI: 10.1136/gutjnl-2022-328802, ISSN 0017-5749, PMID: 36229171, PMCID: PMC10104590 [dostęp 2023-08-18] (ang.).
  20. ↑ Alex Kilner i inni, Age pattern of sexual activities with the most recent partner among men who have sex with men in Melbourne, Australia: a cross-sectional study, „BMJ Sexual & Reproductive Health”, 47 (3), 2021, e4–e4, DOI: 10.1136/bmjsrh-2020-200720, ISSN 2515-1991, PMID: 32868336 [dostęp 2023-08-18] (ang.).
  21. ↑ Arthur Paiva, Jorge Casseb, Sexual transmission of human T-cell lymphotropic virus type 1, „Revista Da Sociedade Brasileira De Medicina Tropical”, 47 (3), 2014, s. 265–274, ISSN 1678-9849, PMID: 25075475 [dostęp 2018-04-26].
  22. ↑ Fabíola Suris da Silveira, Renan Rangel Bonamigo, Sexually Transmitted Diseases: from HPV to HTLV – clinical profile and associated factors, „Anais Brasileiros de Dermatologia”, 90 (6), 2015, s. 915–918, DOI: 10.1590/abd1806-4841.20153663, ISSN 0365-0596, PMID: 26734881, PMCID: PMC4689088 [dostęp 2018-04-26].
  23. ↑ C Chiaradonna. The Chlamydia cascade: enhanced STD prevention strategies for adolescents. „Journal of pediatric and adolescent gynecology”. 5 (21), s. 233–241, październik 2008. DOI: 10.1016/j.jpag.2007.10.005. PMID: 18794017. 
  24. ↑ Catherine Lindsey Satterwhite i inni, Sexually Transmitted Infections Among US Women and Men: Prevalence and Incidence Estimates, 2008, „Sexually Transmitted Diseases”, 40 (3), 2013, s. 187–193, DOI: 10.1097/OLQ.0b013e318286bb53, ISSN 0148-5717 [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  25. ↑ Lawrence K. Altman, Sex Infections Found in Quarter of Teenage Girls, „The New York Times”, 12 marca 2008, ISSN 0362-4331 [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  26. ↑ CDC study says at least 1 in 4 teen girls has a sexually transmitted disease; HPV most common [online], NewsOK.com, 11 marca 2008 [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  27. ↑ The Pharmaceutical Journal6 JUN 2018, Over 400,000 sexually transmitted infections reported in England in 2017, PHE report reveals [online], Pharmaceutical Journal [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2020-05-10] (ang.).
  28. ↑ AIDS epidemic update [online], UNAIDS, WHO, 27 maja 2008 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2008-05-27].
  29. ↑ HIV in the United States and Dependent Areas – Statistics Overview [online], www.cdc.gov, 9 maja 2019 [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  30. ↑ Dr Robert Fullilove, AIDS In Black America: A Public Health Crisis [online], NPR.org [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  31. ↑ Sexually Transmitted Disease Facts for Hepatitis B – Minnesota Dept. of Health [online], web.archive.org, 23 maja 2010 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2010-05-23].
  32. ↑ Hepatitis B [online], web.archive.org, 15 marca 2010 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2010-03-15].
  33. ↑ WHO – World Hepatitis Day, 28 July [online], web.archive.org, 23 października 2012 [dostęp 2019-05-20] [zarchiwizowane z adresu 2012-10-23].
  34. ↑ Hepatitis B [online], www.who.int [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  35. ↑ Choroby przenoszone drogą płciową, [w:] Joanna Puzewicz-Barska i inni, Nasze ciała, nasze życie. Książka napisana przez kobiety dla kobiet, Gdańsk: Stowarzyszenie Współpracy Kobiet News – Polska, 2004, s. 344–346, ISBN 83-920417-0-4, OCLC 749779357 [dostęp 2019-05-20].
  36. ↑ Choroba weneryczna – co warto o niej wiedzieć? [online], medonet.pl [dostęp 2019-05-20].
  37. ↑ Prevention – STD Information from CDC [online], www.cdc.gov, 16 stycznia 2019 [dostęp 2019-05-20] (ang.).
  38. ↑ Badania profilaktyczne w kierunku wykrywania chorób wenerycznych [online], Małopolska Dba o Zdrowie [dostęp 2019-05-20].

Linki zewnętrzne

Przeczytaj ostrzeżenie dotyczące informacji medycznych i pokrewnych zamieszczonych w Wikipedii.

Kembali kehalaman sebelumnya