Nazwy naukowe na podstawie Index Fungorum[4]. Wykaz gatunków polskich według Mułenko i in.[5]
Morfologia
Do rodzaju Chaetomium zaliczono kilkaset gatunków, ale wiele z nich w wyniku badań filogenetycznych zostało przeniesione do innych rodzajów. Chaetomium to grzyby mikroskopijne tworzące zazwyczaj powierzchowne askokarpy typu perytecjum, pokryte włoskami. Worki są często maczugowate i zanikające, zawierające osiem zarodników. Askospory zwykle w kształcie cytryny, zazwyczaj w kolorze oliwkowo-brązowym. Grzybnia często rośnie w zlepionych masach przypominających liny[6].
Znaczenie
Są szeroko rozpowszechnione w atmosferze, glebie i osadach morskich, a niektóre gatunki mogą nawet przetrwać w ekstremalnych warunkach, takich jak słony piasek i biochemiczne baseny oczyszczalni ścieków. Wiele gatunków to grzyby endofityczne bezobjawowo występujące w zdrowych tkankach roślin lub organizmów morskich. Niektóre gatunki z rodzaju Chaetomium to grzyby chorobotwórcze, które mogą powodować reakcje alergiczne, grzybicę tarczycy, zakażenia skóry i inne choroby u ludzi (np. C. funicola i C. globosum). Wiele gatunków potencjalnie może być wykorzystane w biotechnologii i przemyśle. Na przykład C. cochliodes wytwarza pigmentu zwany cochliodinolem, który jest stosowany w przemyśle tekstylnym, C. variabile, C. elegans, C. fusiforme mogą być wykorzystane do produkcji biopaliw ze względu na ich zdolność do wytwarzania różnych enzymów, w tym celulaz i lakkaz. Wiele gatunków Chaetomium wytwarza związki biologicznie czynne, które mogą mieć potencjalne zastosowania w przemyśle farmaceutycznym, takie jak cytochalazyny przeciwnowotworowe (C. globosum), azafilony przeciwgrzybicze (C. fusiforme), pirony przeciwbakteryjne (C. microcephalum) i alkaloidy indolowe hamujące α-glikozydazę (C. elatum)[7]. Niektóre gatunki to grzyby termofilne[8].
Różne gatunki Chaetomium zawierają duże ilości metabolitów o różnych funkcjach. Do 2023 r. wyizolowano i zidentyfikowano co najmniej 500 wyspecjalizowanych metabolitów z 40 gatunków rodzaju Chaetomium, a wiele z tych związków zostało przetestowanych w szerokim zakresie aktywności biologicznych, w tym cytotoksycznych, przeciwnowotworowych, przeciwzapalnych, przeciwdrobnoustrojowych, przeciwutleniających, neuroprotekcyjnych, hamujących tyrozynazę, hamujących α-glukozydazę i α-amylazę, fitotoksycznych i hamujących wzrost roślin[7].
↑A.H.A.H.ChiversA.H.A.H., A monograph of the genera Chaetomium and Ascotricha, „Mem. Torrey Bot. Club”, 14, 1915, s. 155–240.
↑ abQian-RuQ.R.RaoQian-RuQ.R., Jian-BoJ.B.RaoJian-BoJ.B., MinM.ZhaoMinM., Chemical diversity and biological activities of specialized metabolites from the genus Chaetomium: 2013–2022, „Phytochemistr”, 210, 2023, DOI: 10.1016/j.phytochem.2023.113653.
