Cerkiew Księżniczki Bălașy

Cerkiew Księżniczki Bălașy (Wniebowstąpienia Pańskiego)

Biserica "Domnița Bălașa" (Înălțarea Domnului)

nr rej. B-II-m-A-19682
cerkiew parafialna
Widok ogólny
Państwo	Rumunia
Miejscowość	Bukareszt
Wyznanie	prawosławne
Kościół	Rumuński Kościół Prawosławny
Archieparchia	Bukaresztu
Wezwanie	Wniebowstąpienia Pańskiego
Wspomnienie liturgiczne	40. dzień po Passze
Historia Data rozpoczęcia budowy 1881 Data zakończenia budowy 1885 Data poświęcenia 1994 (ostatnia) Aktualne przeznaczenie czynna świątynia prawosławna Fundator Bălaşa Brâncoveanu (pierwsza cerkiew), Elisabeta Brâncoveanu (druga cerkiew)
Dane świątyni Styl neoromański, neobizantyjski Architekt Alexandru Orascu Świątynia • materiał bud. • cegła Kopuła • liczba kopuł 5 Liczba ikonostasów 1 Ołtarz • liczba ołtarzy 2 Liczba naw 1
Położenie na mapie Bukaresztu Cerkiew Księżniczki Bălașy (Wniebowstąpienia Pańskiego)
Położenie na mapie Rumunii Cerkiew Księżniczki Bălașy (Wniebowstąpienia Pańskiego)
44°25′42,13″N 26°06′00,97″E

Cerkiew Księżniczki Bălașy^[1] (rum. Biserica „Domnița Bălașa”) – prawosławna cerkiew w Bukareszcie, w archieparchii Bukaresztu Rumuńskiego Kościoła Prawosławnego.

Historia

Cerkiew nawiązuje swoją nazwą do fundatorki pierwszej świątyni prawosławnej na tym miejscu – Bălașy Brâncoveanu, córki Konstantyna Brâncoveanu, i jej małżonka Manolache Rangabego. Obiekt ten budowany był w latach 1743–1744, a w 1750 powiększono jego pomieszczenie ołtarzowe. W sąsiedztwie cerkwi fundatorka umieściła przytułek dla sierot i szkołę. Wszystkie wymienione budowle zostały poważnie uszkodzone podczas trzęsienia ziemi w 1838. Cerkiew odbudowano w nowej postaci, w stylu neogotyckim, z funduszy przekazany przez Elisabetę (Saftę) Brâncoveanu, córkę Teodora Balşa. Ponieważ obiekt znajdował się na podmokłym terenie zalewowym, na początku lat 80. XIX w. nie nadawał się już do użytku liturgicznego. Po tym, gdy w 1881 po raz kolejny wylała Dymbowica, uszkadzając cerkiew, obiekt został rozebrany i wzniesiony od nowa. Prace budowlane, nad którymi czuwał metropolita Bukaresztu Kalinik, zakończono w 1885^[2]. Nowy budynek sakralny reprezentuje eklektyczny styl łączący elementy neoromańskie i neobizantyjskie. Został wzniesiony na planie krzyża, z pomieszczeniem ołtarzowym zamkniętym półkolistą absydą. Autorem projektu budynku był Alexandru Orascu^[2]. Freski we wnętrzu obiektu, w stylu neorenesansowym, wykonali wiedeńscy malarze Kott i Rihofsky. Wyjątkiem są portrety fundatorów kolejnych cerkwi znajdujących się na tym miejscu i członków ich rodzin, które namalował Grigore Stoenescu. W późniejszym okresie w świątyni pojawiły się również portrety metropolity Bukaresztu Kalinika, św. Dymitra Basarabowa, św. Kalinika z monasteru Cernica oraz patriarchy rumuńskiego Justyniana^[2]. Hierarcha ten był inicjatorem odbudowy cerkwi po kolejnym trzęsieniu ziemi w 1940. Remont cerkwi miał miejsce w latach 1959–1962. W tym samym czasie na podstawie projektu inżynierów Aurela Belesa, Iona Stanculescu i Iona Belesa wzmocniono miejsce, na którym znajduje się świątynia, by nie była więcej zagrożona przez wylewy Dymbowicy^[2]. Po raz kolejny remontowano budowlę po trzęsieniu ziemi w Bukareszcie w 1977, zaś w 1994 miało miejsce jej powtórne poświęcenie, połączone z ceremonią kanonizacji Konstantyna Brâncoveanu i jego czterech synów^[2].

Cerkiew jest ośrodkiem kultu św. Grzegorza z Nyssy; są w niej przechowywane jego relikwie^[3]. W jej wnętrzu znajdują się nagrobki fundatorki pierwszej cerkwi (zm. 1752) oraz Zoe, małżonki hospodara Jerzego Bibescu (zm. 1892). Figurę nagrobną na pierwszym z nich wykonał I. Georgescu, zaś na drugim – Jules Roulleau. Ikonostas w cerkwi wykonali Petre i Mihai Babici, natomiast witraże w oknach świątyni powstały w Monachium^[2]. W świątyni znajdują się dwa ołtarze – Wniebowstąpienia Pańskiego, a po 1994 także świętych z rodziny Brâncoveanu^[2].

Przypisy

1. Ł. Galusek, M. Jurecki, A. Dumitru, Rumunia. Mozaika w żywych kolorach, Bezdroża, Kraków 2004, s. 90.
2. Biserica Domnita Balasa
3. A. M. Paraschivescu, Povestea unei biserici şi a unei prinţese. [dostęp 2015-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2015-02-09)].

Kontrola autorytatywna (kościół):

• VIAF: 139145003291261301490
• LCCN: n2015069020