Budynek szpitala hutniczego spółki Giesche – zabytkowy gmach dawnego szpitala z lat 1906–1908, położony przy ulicy J. Korczaka w Katowicach, w granicach dzielnicy Szopienice-Burowiec.
Gmach ten powstał w stylu historyzmu ceglanego z elementami modernizmu według projektu Emila i Georga Zillmannów na zlecenie spółki Georg von Giesches Erben dla pracowników pobliskich zakładów przemysłowych. Jest on wpisany do rejestru zabytków, a dodatkowo wraz z otoczeniem jest objęty ochroną konserwatorską.
Historia
Szpital hutniczy zaprojektowano w Roździeniu, na działce po byłej kuźni w sąsiedztwie szybu Heintze kopalni węgla kamiennego Luisenglück, przy drodze prowadzącej do Borek (obecnie ulica J. Korczaka). Powstał on w latach 1906–1908[1] z okazji dwustulecia powstania spółki Georg von Giesches Erben[2]. Uroczyste otwarcie gmachu szpitala odbyło się 11 czerwca 1908 roku. Zaprojektowali go Emil i Georg Zillmannowie, którzy odpowiadają też min. za projekty zabytkowych osiedli patronackich: Giszowca i Nikiszowca[1] [2].
Szpital na swoje czas był jednym z najnowocześniejszych zakładów – posiadał około 100 łóżek i działały w nim oddziały: chirurgiczny, chorób zakaźnych, wewnętrzny i ginekologiczny. Dnia 1 lipca 1919 roku przy szpitalu powstała placówka zakonna sióstr Maryi Niepokalanej. W latach międzywojennych dalej działał w gmachu szpital zakładowy dla pracowników pobliskich kopalń i hut[1] [3]. W 1937 roku w Szpitalu Hutniczym Spółki Giesche pracę rozpoczął Edmund Gryglewicz, który objął stanowisko ordynatora Oddziału Chorób Wewnętrznych[4] .
Po II wojnie światowej szpital został znacjonalizowany[1] i przekształcony na Szpital Miejski nr 7[4] . W 1947 roku opuściły go siostry Maryi Niepokalanej, a w ich miejsce posługę zaczęły siostry boromeuszki, które otworzyły w szpitalu kaplicę[1] . W latach 1974–1975 za zabytkowym gmachem szpitala postawiono według koncepcji Biura Projektów Służby Zdrowia w Katowicach[1] obecny budynek Centrum Psychiatrii w Katowicach im. dr. Krzysztofa Czumy[5].
W 1994 roku zakład działał jako Szpital Miejski nr 5, który funkcjonował do 1997 roku. W 2009 roku gmach dawnego szpitala hutniczego sprzedano będzińskiej firmie – Przedsiębiorstwo Wielobranżowe M. Pasek[1] . Dnia 30 czerwca 2010 roku Rada Miasta w Katowicach uchwaliła miejscowy plan zagospodarowania przestrzennego dla rejonu ulic: gen. J. Hallera i J. Korczaka, ustalając strefę ochrony konserwatorskiej wokół gmachu szpitala[6]. Sam zaś gmach został wpisany do rejestru zabytków 14 lutego 2012 roku[7]. W tym samym roku rozpoczął się też remont szpitala, lecz z uwagi braki funduszy gmach w 2016 i 2017 roku wystawiono na sprzedaż[1] .
Architektura i otoczenie
Gmach szpitala hutniczego spółki Giesche znajduje się na terenie Katowic, w dzielnicy Szopienice-Burowiec, przy ulicy J. Korczaka 27[1] . Powstał on w stylu historyzmu ceglanego z elementami modernizmu[6]. Został on wybudowany z cegły i piaskowca, na planie prostokąta. Jest obiektem dwupiętrowym z podpiwniczeniem, kryty dwuspadowym dachem pokrytym dachówką. We wnętrzu zachowały się dwubiegunowe klatki schodowe oraz dawna kaplica z witrażami. Za projekt odpowiadają berlińscy architekci: Georg i Emil Zillmannowie[1] [2].
Gmach szpitala otacza ogród z drzewami wielu gatunków, w południowo-wschodniej części mieści się portiernia, zaś kompleks szpitalny otacza zabytkowe ogrodzenie[1] [2]. Gmach dawnego szpitala wraz z portiernią, parkiem, ogrodzeniem jest objęty ochroną konserwatorską na podstawie przepisów miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego, uchwalonego dla tego obszaru 30 czerwca 2010 roku[6]. Sam zaś gmach szpitala 14 lutego 2012 roku został wpisany do rejestru zabytków pod numerem A/368/12[7].
Przypisy
Bibliografia
- MichałM. Bulsa MichałM., Edmund Gryglewicz [online], szopienice.pl, 12 kwietnia 2015 [dostęp 2021-08-23] (pol.).
- MichałM. Bulsa MichałM., Szpital hutniczy w Roździeniu [online], szopienice.pl, 3 kwietnia 2017 [dostęp 2021-08-23] (pol.).
- MichałM. Bulsa MichałM., GrzegorzG. Grzegorek GrzegorzG., BeataB. Witaszczyk BeataB., Domy i gmachy Katowic, Katowice: Wydawnictwo Prasa i Książka, 2013, ISBN 978-83-63780-00-5 (pol.).
