Budynek plebanii ewangelicko-augsburskiej przy ulicy Bednorza 20 w Katowicach

Budynek plebanii ewangelicko-augsburskiej w Szopienicach

Budynek plebanii ewangelicko-augsburskiej w Katowicach-Szopienicach w 2020 roku
Państwo	Polska
Województwo	śląskie
Miejscowość	Katowice
Adres	ul. ks. bpa Herberta Bednorza 20
Typ budynku	plebania
Styl architektoniczny	historyzm z elementami neogotyku
Architekt	prawdopodobnie Hermann Ritschel[1]
Inwestor	parafia ewangelicko-augsburska w Szopienicach
Rozpoczęcie budowy	1907
Ukończenie budowy	1908
Zniszczono	2023
Właściciel	parafia ewangelicko-augsburska w Szopienicach
Położenie na mapie Katowic Budynek plebanii ewangelicko-augsburskiej w Szopienicach
Położenie na mapie Polski Budynek plebanii ewangelicko-augsburskiej w Szopienicach
Położenie na mapie województwa śląskiego Budynek plebanii ewangelicko-augsburskiej w Szopienicach
50,26367°N 19,09175°E

Budynek plebanii ewangelicko-augsburskiej przy ul. ks. bpa Herberta Bednorza 20 w Katowicach – budynek wzniesiony w latach 1907–1908 w stylu historyzmu z elementami neogotyku, jako plebania parafii ewangelicko-augsburskiej w Katowicach-Szopienicach, zniszczony w 2023 roku. Obiekt był ujęty w gminnej ewidencji zabytków Katowic.

Opis

Obiekt określano jako dom parafialny. Wzniesiono go jako budynek murowany z cegły, dwukondygnacyjny, podpiwniczony, nakryty dachem czterospadowym z lukarnami, kryty dachówką. W kondygnacji pierwszej (przyziemie) znajdowała się kancelaria parafialna i archiwum. Strop nad przyziemiem był murowany (tzw. strop Kleina), a pomiędzy piętrami – stropy drewniane^[2]. Pierwotnie z mieszkania kościelnego na plebanii można było wyjść na wschód w kierunku kościoła; dopiero w latach 90. XX w. schody i drzwi w tym miejscu zlikwidowano^[3].

W budynku, pełniącym też funkcje mieszkalne, znajdowała się m.in. siedziba Fundacji z Pasją, a w przeszłości redakcja gazety „Miesięcznik Roździeński” (w latach 2018–2020)^[4].

Zniszczenie

W wyniku wybuchu gazu 27 stycznia 2023 obiekt został w znacznej części zniszczony, a dwie osoby zginęły^[5]. W kolejnych dniach obiekt całkowicie rozebrano^[6].

Według wstępnych ustaleń przyczyną zniszczenia obiektu był wybuch gazu, wydobywającego się z celowo rozszczelnionej instalacji gazowej przez jedną z rodzin, zamieszkujących budynek^[7]. Według doniesień prasowych mogło to być intencjonalne rozszerzone samobójstwo^[8][9], na co wskazywały listy wysłane do kilku redakcji telewizyjnych przez rodzinę^[10][11]. W lipcu 2024 zapadł wyrok sądu drugiej instancji, potwierdzający winę rodziny, która zamieszkiwała w budynku. Skazano Edwarda D., za sprowadzenie bezpośredniego niebezpieczeństwa eksplozji gazu ziemnego, poprzez rozkręcenie instalacji przy kuchence gazowej, co doprowadziło do katastrofy w postaci wybuchu gazu^[12].

Z budynku uratowano m.in. zabytkowe pianino, stanowiące element wyposażenia mieszkania proboszcza^[13]. Ocalało także w całości archiwum parafialne, znajdujące się w kancelarii parafialnej na poziomie kondygnacji -1. Wybuch uszkodził też witraże i okna w pobliskim kościele Zbawiciela, a także okna i wnętrza znajdujących się po przeciwnej stronie ulicy dwóch budynków szkolnych: Szkoły Podstawowej nr 55 (dach szkoły, okna z futrynami, drzwi wewnętrzne, meble i wyposażenie) oraz Zespołu Szkół Przemysłu Spożywczego im. J. Rymera^[14].

Przypisy

1. Michał Bulsa, Ulice i place Katowic, Katowice 2012, s. 22.
2. Studium historyczno-urbanistyczne Katowic w granicach administracyjnych, opracowane na zlecenie Urzędu Miasta Katowic; Szopienice - tom 1, Kraków 1995, s. 79.
3. Michał Dzióbek, Ewangelicy w Katowicach. Przewodnik, Katowice 2017, s. 109.
4. „Miesięcznik Roździeński”, 1 (1), Polska Press Sp. z o.o., Oddział Poligrafia, Drukarnia w Sosnowcu, 2018, s. 1, ISSN 2544-9915 (pol.).
5. Wybuch gazu w Katowicach. Zawaliła się plebania. Pod gruzami znaleziono dwie martwe osoby [online], Onet Wiadomości, 27 stycznia 2023 [dostęp 2023-01-30]  (pol.).
6. Zakończyła się rozbiórka zawalonej kamienicy w Szopienicach. Droga została otwarta [online], katowice24.info, 4 lutego 2023 [dostęp 2023-02-04] .
7. Wybuch w kamienicy w Szopienicach to było rozszerzone samobójstwo? Nowe fakty (pol.) 24kato.pl [dostęp 2023-02-02]
8. W plebanii w Szopienicach doszło do "rozszerzonego samobójstwa". Bp Niemiec o wybuchu i liście zostawionym przez ofiary (pol.) deon.pl [dostęp 2023-02-02]
9. Nowe doniesienia ws. wybuchu w Katowicach. Powodem zbiorowe samobójstwo? (pol.) rp.pl [dostęp 2023-02-02]
10. Nowe informacje ws. wybuch gazu w Katowicach. Czy było to rozszerzone samobójstwo? (pol.) i.pl [dostęp 2023-02-02]
11. Wybuch gazu w Katowicach nie był przypadkowy? Szokujący trop w sprawie tragedii na plebanii. Jest list od ofiar! Rozszerzone samobójstwo? (pol.) dziennikzachodni.pl [dostęp 2023-02-02]
12. Doprowadził do wybuchu gazu na plebanii w Katowicach. Edward D. został skazany prawomocnym wyrokiem! (pol.) katowice.naszemiasto.pl pdostep 2024-07-30]
13. Niezwykłe pianino, które przetrwało tragedię w Szopienicach. Spadło z pierwszego piętra na gruz [Wideo+zdjęcia ] (pol.) www.wkatowicach.eu [dostęp 2023-02-02]
14. Wybuch gazu w Katowicach. Społeczność Szkoły Spożywczej jest wstrząśnięta: budynek jest zniszczony również w środku. ZDJĘCIA (pol.) dziennikzachodni.pl [dostęp 2023-02-02]