Bolesław Świderski (bibliotekarz)

Bolesław Hieronim Walenty Świderski

Państwo działania	Polska
Data i miejsce urodzenia	13 kwietnia 1917 Poznań
Data i miejsce śmierci	8 marca 1998 Łódź
profesor nauk humanistycznych
Specjalność: bibliotekoznawstwo
Doktorat	1948 Uniwersytet Poznański
Habilitacja	1965 Uniwersytet Łódzki
Profesura	1984
Uczelnia/Instytut/Instytucja	Uniwersytet Łódzki
Odznaczenia

Bolesław Hieronim Walenty Świderski (ur. 13 kwietnia 1917 w Poznaniu, zm. 8 marca 1998 w Łodzi) – polski bibliotekarz, bibliotekoznawca, profesor Uniwersytetu Łódzkiego.

Życiorys

Młodość

Bolesław Świderski urodził się 13 kwietnia 1917 w Poznaniu, gdzie po ukończeniu gimnazjum podjął w 1936 studia w zakresie geografii na tamtejszym Uniwersytecie im. Adama Mickiewicza; ukończył je we wrześniu 1945. W tymże roku (1 V) rozpoczął pracę w Bibliotece Głównej UAM w Poznaniu, wiążąc się odtąd z zawodem bibliotekarskim^[1]. Pochodził z rodziny inteligenckiej; ojciec – Bolesław Świderski, był kupcem i urzędnikiem, matka – Maria z d. Tefalska nie pracowała zarobkowo (oprócz Bolesława mieli jeszcze trzy córki i dwóch synów). Chodził do szkoły powszechnej im. Mikołaja Kopernika w Poznaniu, po której rozpoczął naukę w Gimnazjum im. Marii Magdaleny. Dokończył ją w Gimnazjum im. Ignacego Paderewskiego, w którym w 1936 zdał maturę. Po uzyskaniu świadectwa dojrzałości zaczął studiować na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym Uniwersytetu Poznańskiego. Przed wybuchem II wojny światowej ukończył studia z zakresu geografii, ale nie uzyskał dyplomu.

Po wojnie

W 1945 na Uniwersytecie Poznańskim, otrzymał tytuł magistra filozofii w zakresie geografii (praca nt. państwowotwórczej roli rzek na ziemiach Polski historycznej). Trzy lata później uzyskał tam stopień naukowy doktora (rozprawa nt. położenia osiedli wiejskich w Polsce w zależności od rzeźby terenu). Habilitację zdobył w 1965 na Wydziale Filologicznym Uniwersytetu Łódzkiego (praca pt. Współpraca bibliotek w zakresie gromadzenia zbiorów). Nominację na stanowisko docenta otrzymał w 1968. Rok później przeprowadził się do Łodzi.

Od 1947 był członkiem Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich, wchodził w skład Zarządu Okręgu Łódź-Miasto, uczestniczył z ramienia Stowarzyszenia w międzynarodowych konferencjach Federacji Stowarzyszeń Bibliotekarskich (IFLA) w Warszawie (1959) i Budapeszcie (1972). Był również członkiem Zarządu Towarzystwa Przyjaciół Łodzi (od 1972) i Wydziału I Łódzkiego Towarzystwa Naukowego (od 1975)^[1].

W 1984 uzyskał tytuł profesora nauk humanistycznych^[2].

Władał kilkoma językami obcymi – angielskim, francuskim, greckim, łacińskim, niemieckim i rosyjskim, co pozwoliło mu odbywać staże bibliotekarskie poza granicami Polski: w Anglii (1957), ZSRR (1959), NRD (1960) oraz Czechosłowacji (1963).

Był dwa razy żonaty. Jego pierwszą jego żoną była polonistka Józefa Kaczmarkiewicz – kustosz dyplomowany, kierownik Biblioteki Instytutu Socjologii Uniwersytetu Łódzkiego, następnie dyrektor Biblioteki Akademii Medycznej w Łodzi. Po jej śmierci w 1971 ożenił się z anglistką, prof. Ireną Janicką, kierownikiem Katedry Literatury i Kultury Angielskiej, dyrektorem Instytutu Filologii Angielskiej Uniwersytetu Łódzkiego. Nie miał dzieci.

Zajmowane stanowiska i pełnione funkcje

• 15 XII 1940 – I 1945 → praca w firmie Landeskontrollverband Wartheland.
• Po 1945 → opieka nad Zakładem Geologii i Paleontologii Uniwersytetu Poznańskiego (od 24 grudnia 1955 roku Uniwersytet Adama Mickiewicza).
• 1947-1954 → asystent biblioteczny w Bibliotece Głównej Uniwersytetu Poznańskiego; kierownik Oddziału Udostępniania Zbiorów (do 1950).
• 1950 → kierownik Referatu Kartograficznego.
• 1954-1955 → bibliotekarz w tamtejszej bibliotece.
• 1955-1961 → kustosz w tamtejszej bibliotece.
• 1956-1968 → wicedyrektor w tamtejszej bibliotece.
• 1962-1968 → kustosz dyplomowany w tamtejszej bibliotece.
• 1968 → docent w tamtejszej bibliotece.
• W czasie pracy w bibliotece uniwersyteckiej, kierował Zbiornicą Księgozbiorów Zabezpieczonych w Poznaniu.
• 1969-1981 → dyrektor Biblioteki Uniwersytetu Łódzkiego.
• 1972-1981 → kierownik Zakładu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego.
• 1981-1987 → kierownik Katedry Bibliotekoznawstwa i Informacji Naukowej Uniwersytetu Łódzkiego.

Działalność naukowa i dydaktyczna

Działalność dydaktyczna

Dydaktyk:

• w Państwowym Ośrodku Kształcenia Bibliotekarzy w Jarocinie,
• na Wydziale Filologicznym w Międzywydziałowym Studium Bibliotekoznawstwa Uniwersytetu Łódzkiego oraz Uniwersytetu im. A. Mickiewicza w Poznaniu.

Organizator:

• Zakładu Informacji Naukowej i Bibliotekoznawstwa w Łodzi (1972-1981),
• Zaocznego Studium Bibliotekoznawstwa (1977),
• Studium Podyplomowego Bibliotekoznawstwa (1980).

Przynależność do towarzystw

Członek:

• Polskiego Towarzystwa Geograficznego (1945),
• Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk (1948),
• Łódzkiego Towarzystwa Naukowego (od 1975),
• Towarzystwa Przyjaciół Łodzi (od 1972),
• Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (od 1947),
• Związku Nauczycielstwa Polskiego (od 1947),
• Rady Wydziału Filologicznego i Senatu UŁ (1969-1987),
• Komisji Bibliograficznej Instytutu Geografii PAN,
• Rady Głównej Ministerstwa Szkolnictwa Wyższego,
• Centrum Informacji Naukowej, Technicznej i Ekonomicznej,
• Rady Naukowej Biblioteki PAN,
• Rady Naukowej Głównej Biblioteki Lekarskiej.

Nagrody i odznaczenia

• Medal 10-lecia PRL (1955),
• Zasłużony Działacz Kultury (1967),
• Odznaka Honorowa Stowarzyszenia Bibliotekarzy Polskich (1968),
• Złoty Krzyż Zasługi (1974),
• Brązowy Medal za Zasługi dla Obronności Kraju (1976),
• Medal „Uniwersytet Łódzki w Służbie Społeczeństwa i Nauki” (1981),
• Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski (1984),
• nagroda Ministra Szkolnictwa Wyższego,
• nagroda Ministra Kultury i Sztuki,
• nagroda Rektora Uniwersytetu Łódzkiego.

Był redaktorem naukowym spisów bibliograficznych, m.in. Łódzkiej bibliografii regionalnej 1945-1980. Opracowywał także hasła do encyklopedii i słowników specjalistycznych, które współredagował (Encyklopedia wiedzy o książce, Encyklopedia współczesnego bibliotekarstwa polskiego). Brał udział w pracach komisji egzaminacyjnej dla bibliotekarzy dyplomowanych i dokumentalistów dyplomowanych. Należał do komitetu redakcyjnego „Roczników Bibliotecznych”.

Był promotorem 91 prac magisterskich i 10 rozpraw doktorskich. Recenzował prace magisterskie, rozprawy doktorskie i habilitacyjne. Prowadził wykłady z metodologii i nauki o książce, bibliotece i informacji naukowej. Uczestniczył w licznych kursach i zajęciach szkoleniowych. Brał udział w konferencjach naukowych w Polsce i za granicą.

W pracy naukowo-badawczej podejmował zagadnienia z zakresu:

• geografii,
• bibliografii dziedzin i zagadnień, zespołów osobowych oraz bibliografii regionalnej (Wielkopolska, Pomorze, Ziemia Lubuska, Łódź),
• bibliotekarstwa,
• bibliotekoznawstwa,
• czasopism zagranicznych,
• gromadzenia zbiorów,
• katalogu rzeczowego,
• klasyfikacji piśmiennictwa,
• terminologii wykonywanego zawodu,
• biografistyki.

Autor książek, rozpraw, monografii oraz ponad 100 artykułów i recenzji.

Przypisy

1. HannaH. Tadeusiewicz HannaH., Bolesław Świderski (1917-1998), „Acta Universitatis Lodziensis Folia Librorum” (9), 1999, s. 5-7 .
2. Prof. dr hab. Bolesław Świderski, [w:] baza „Ludzie nauki” portalu Nauka Polska (OPI PIB) [dostęp 2012-07-04] .

Bibliografia

• Bibliotekarstwo według Bolesława Świderskiego: myśl, praktyka, dydaktyka. Księga pamiątkowa. S. Kurek-Kokocińska (red.). Łódź: Łódzkie Towarzystwo Naukowe, 2009. Brak numerów stron w książce
• H. Tadeusiewicz: Słownik pracowników książki polskiej. Suplement II. Warszawa: Wydawnictwo SBP, 2000. Brak numerów stron w książce

Kontrola autorytatywna (osoba):

• ISNI: 0000000071412177
• VIAF: 66515646
• LCCN: n82210936
• GND: 126996989
• BnF: 12209757v
• SUDOC: 030742293
• NKC: mzk2013793776
• NTA: 074062174
• PLWABN: 9810583436705606
• NUKAT: n95400726
• J9U: 987007272658105171

Identyfikatory zewnętrzne:

• identyfikator osoby w serwisie „Nauka Polska”: 56774