Biblioteka Narodowa i Archiwum Iraku (arab. دار الكتب والوثائق العراقية, trl. Dār al-Kutub wa al-Wathā’iq al-‘Irāqiyyah) – znajdująca się w Bagdadzie biblioteka narodowa i archiwum Republiki Iraku.
Historia
16 kwietnia 1920 roku została otwarta pierwsza biblioteka publiczna w Bagdadzie. Nadano jej nazwę Maktabat as‑Salam (Biblioteka Pokoju) – od jednej z nazw Bagdadu: Madinat as‑Salam (pol. „Miasto pokoju”). Biblioteka powstała dzięki wsparciu pisarzy, uczonych i innych znanych osób, którzy zbierali na ten cel pieniądze i książki. Pierwszym bibliotekarzem został karmelita o. Anastazy Mari al-Karamli. Po kilku latach zarząd nad biblioteką przejęło Ministerstwo Nauki, które zmieniło nazwę na Al-Maktaba al-Amma (pol. „Biblioteka Powszechna”) i przeniosło ją do budynku szkoły Al‑Mamunijja w dzielnicy Bab al‑Mu’azzam. W 1929 roku król Fajsal I wydał dekret o przemianowaniu jej na bibliotekę państwową. Została przeniesiona do budynku przy ulicy Ar‑Raszid, a w 1957 roku na ulicę Az‑Zahawi. W 1977 roku otwarto jej obecną siedzibę[1].
Na mocy ustawy z 1961 roku biblioteka została Biblioteką Narodową. Jej zadaniem jest gromadzenie i przechowywanie książek, rękopisów, czasopism, mikrofilmów i innych materiałów związanych z arabskim dziedzictwem narodowym. W 1964 roku nadzór nad bibliotekę przejęło Ministerstwo Kultury. W 1987 roku biblioteka została połączona z archiwum[1].
W czasach Saddama Husaina działalność biblioteki podlegała kontroli służb bezpieczeństwa. Część zbiorów, w ramach cenzury, została wyłączona; kontrolowano publikacje otrzymywane w ramach egzemplarza obowiązkowego. Ograniczono budżet biblioteki, a z powodu sankcji nie był możliwy zakup książek za granicą. Pod koniec lat 90. XX wieku w czytelni głównej umieszczono agentów służby bezpieczeństwa, którzy mieli kontrolować aktywność czytelników[2].
Podczas wojny, w kwietniu 2003 roku, biblioteka i archiwum zostały ograbione i spalone[3]. Zniszczonych zostało około 60% zbiorów archiwalnych i 25% zbiorów bibliotecznych[4]. W 2003 roku dyrektorem został Saad Eskander, który wraz z pracownikami przystąpił do zabezpieczenia zbiorów. Czytelnia główna została otwarta w lipcu 2004 roku. Otrzymana od rządu Republiki Czeskiej pracownia konserwatorska pomogła w zabezpieczeniu ocalonych zbiorów[2].
Wsparcie przy odbudowie biblioteki
Pod koniec 2004 roku grupa 12 irackich konserwatorów odbyła dwumiesięczne szkolenie w Czechach[5][6]. Równocześnie w lipcu 2004 rząd Republiki Czeskiej przekazał 801 900 CZK na rzecz odbudowy dziedzictwa kulturowego Iraku[5].
W listopadzie 2005 roku czeski rząd postanowił wesprzeć finansowo Iracką Bibliotekę Narodową poprzez sfinansowanie szkolenia dotyczącego konserwacji zbiorów dla grupy irackich pracowników, jak również wyposażenie i przygotowanie dla nich pracowni konserwacji. Ze względu na brak możliwości zapewnienia bezpieczeństwa czeskim specjalistom w Bagdadzie, pracownia została otwarta w pomieszczeniach uniwersytetu w Irbil[7]. Tam też, podczas trwającego 6 tygodni kursu, przeszkolono 9 specjalistów (czterech z Irackiej Biblioteki Narodowej i Archiwum w Bagdadzie oraz pięciu z różnych instytucji kurdyjskich). Po zakończeniu szkolenia pracownia została przewieziona do Bagdadu[8][2].
Od 2003 roku wsparcia udzielała również włoska organizacja humanitarna Un Ponte Per[9]. Centralna Biblioteka Narodowa we Florencji wsparła iracką bibliotekę poprzez pomoc w digitalizacji zbiorów[10].
Zbiory
W 1970 roku wprowadzono obowiązek przekazywania do biblioteki egzemplarza obowiązkowego wszystkich druków wydanych na terenie Iraku[11]. W 1999 roku zbiory Biblioteki liczyły około miliona woluminów[1]. W 2003 roku, w wyniku splądrowania i podpalenia, biblioteka straciła wiele cennych zbiorów. Udało się odzyskać jedynie około 200 z 3000 rzadkich i cennych książek[2]. W czasie tygodnia, pomiędzy pierwszym a drugim pożarem, pracownikom udało się wynieść i zabezpieczyć część zbiorów[11].
Przypisy
- ↑ a b c Lamya EdanL.E. Mohammed Lamya EdanL.E., Narodowy Zbiór Książek i Dokumentów Iraku – wczoraj i dziś, „Bibliotekarz Lubelski” (56), 2013, s. 93-102 .
- ↑ a b c d Interview with Saad Eskander, Director of Iraq National Library and Archives (INLA) – IFLA [online] [dostęp 2023-09-02] (ang.).
- ↑ Iraq’s libraries: what recovery from “a national disaster beyond imagination”? [online], World Socialist Web Site, 17 września 2005 [dostęp 2023-08-31] (ang.).
- ↑ Biblioteka dla Bagdadu [online], lubimyczytac.pl [dostęp 2023-08-31] (pol.).
- ↑ a b Program obnovy kulturního dědictví Iráku [online], www.mzv.cz [dostęp 2023-09-02] (cz.).
- ↑ Litomyšl školí irácké restaurátory [online], Radio Prague International, 23 listopada 2004 [dostęp 2023-09-02] (cz.).
- ↑ Národní archiv - Archiv zpráv [online], old.nacr.cz [dostęp 2023-09-02] .
- ↑ Irácká národní knihovna a archiv (INLA) – vybavení odborného pracoviště, Bagdád, Irák [online], GEMAART, 26 kwietnia 2021 [dostęp 2023-09-02] (cz.).
- ↑ "Salviamo la Biblioteca Nazionale di Baghdad". L'appello di Un Ponte per [online], Per la pace, 13 sierpnia 2007 [dostęp 2023-09-02] (wł.).
- ↑ Il sapere che esiste [online], Un Ponte Per, 11 listopada 2013 [dostęp 2023-09-02] (wł.).
- ↑ a b Jean-MarieJ.M. Arnoult Jean-MarieJ.M., Assessment of Iraqi cultural heritageLibraries and archives [online], 2003, s. 1-27 [dostęp 2023-09-02] .
