Białostoczek (gmina)

Białostoczek
Белосточанская волость

gmina wiejska
1861–1944[1]
Państwo	Polska
Województwo	1861–1915: gub. grodzieńska 1919–1939: białostockie
Powiat	1861–1915: białostocki 1919–1939: białostocki
Data powstania	1861
Data likwidacji	1944
Siedziba	Bacieczki
Populacja (1921) • liczba ludności	3826
Szczegółowy podział administracyjny
Liczba gromad 21 Liczba miejscowości 48
Położenie na mapie Polski w 1939 Białostoczek Белосточанская волость
53°09′00,0000″N 23°09′36,0000″E

Białostoczek (ros. Белосточанская волость; od 1944 Bacieczki) – dawna gmina wiejska istniejąca w latach 1861–1944 na Białostocczyźnie. Jej siedzibą od samego początku była wieś Bacieczki^[2]. Nazwa gminy pochodzi od Białostoczka, który leżał na jej obszarze aż do włączenia do Białegostoku w 1919 roku.

Imperium Rosyjskie (1861–1915)

Gmina zbiorowa Białostoczek z siedzibą w Bacieczkach powstała w wyniku reformy struktur administracyjnych państwa rosyjskiego w 1861 roku. Była częścią powiatu białostockiego należącego (od 1843) do guberni grodzieńskiej. W 1890 roku gmina Białostoczek obejmowała 48 wsi i zamieszkiwało ją 7188 osób^[3].

I wojna światowa (1915–1919)

Podczas I wojny światowej (1915–1919) gmina wraz z powiatem białostockim należała do okupowanego przez Niemcy Ober-Ostu (w latach 1915–1916 w okręgu Białystok, a 1916–1918 w okręgu Białystok-Grodno) oraz do Królestwa Litwy (1918). W sierpniu 1919 przeszła pod administrację polską^[4].

II Rzeczpospolita (1919–1939)

Po odrodzeniu państwa polskiego gmina należała do powiatu białostockiego w woj. białostockim^[5].

28 czerwca 1919 z gminy Białostoczek wyłączono m.in. Białostoczek, włączając go do Białegostoku^[6]. Zmianę te zatwierdzono w Monitorze Polskim z 30 września 1919, gdzie zatwierdzono także wyłączenie z gminy Białostoczek miejscowości Starosielce, nadając jej status miasta^[7]. Według Powszechnego Spisu Ludności z 1921 roku w skład gminy Białostoczek wchodziły wsie: Bacieczki, Fasty, Horodniany, Hryniewicze, Ignatki, Jurowce, Klepacze, Krupniki, Lence, Łyski, Porosły, Sielachowskie, Usowicze, Zawady. Folwarki: Ignatki, Jurowce. Osada: Turczyn. Kolonie: Bacieczki, Grabek, Jurowce, Księżyn, osada fabryczna: Dobrzyniewo Fabryczne i osada młyńska: Lence^[8]. Gminę zamieszkiwało wówczas 3826 osób, wśród których 2974 było wyznania rzymskokatolickiego, 758 prawosławnego, a 94 ewangelickiego. Jednocześnie 3.729 mieszkańców zadeklarowało polską przynależność narodową, 67 białoruską, 28 niemiecką, a 2 rosyjską. W gminie było 674 budynków mieszkalnych^[8].

16 października 1933 gminę Białostoczek podzielono na 21 gromad: Bacieczki, Bacieczki-Kolonia, Dobrzyniewo Fabryczne, Fasty, Horodniany, Hryniewicze, Ignatki, Jurowce, Jurowce-Kolonia, Kleosin, Klepacze, Korycin, Krupniki, Księżyno, Księżyno-Wieś (kolonia), Lence, Łyski, Osowicze, Porosły, Sielachowskie i Zawady^[9].

II wojna światowa (1939–1944)

Podczas II wojny światowej, w 1944 roku, gminę Białostoczek przekształcono w gminę Bacieczki^[10][11].

Przypisy

1. Od 1919 do 1939 jednostka administracyjna nowo utworzonego polskiego woj. białostockiego; przed 1919 i w czasie II wojny światowej poza administracją polską.
2. Волостныя, станичныя, сельскія, гминныя правленія и управленія, а также полицейскіе станы всей Россіи съ обозначеніем мѣста ихъ нахожденія., Кіевъ 1913, c. 20
3. Volosts and communes of 1890. - St. Petersburg: Central Statistical Committee of the Ministry of Internal Affairs, 1892. - (Statistics of the Russian Empire).
4. Dz.U. z 1919 r. nr 65, poz. 395
5. Główny Urząd Statystyczny w Warszawie: Województwa centralne i wschodnie Rzeczypospolitej Polskiej – podział na gminy według stanu z dnia 1.IV 1933 roku, Książnica-Atlas, Lwów 1933
6. Dziennik Urzędowy Zarządu Cywilnego Ziem Wschodnich. R. 1, 1919 nr 5, poz. 28
7. M.P. z 1919 r. poz. 220.
8. Skorowidz miejscowości Rzeczypospolitej Polskiej: opracowany na podstawie wyników pierwszego powszechnego spisu ludności z dn. 30 września 1921 r. i innych źródeł urzędowych., t. T. 5, województwo białostockie, 1924, s. 10 .
9. Białostocki Dziennik Wojewódzki. 1933, nr 11, poz. 49
10. Podział administracyjny Rzeczypospolitej Polskiej: Praca zespołowa pod redakcją prof. Stanisława Srokowskiego. Warszawa: Biblioteka Samorządowca Nr 77, 1948. Brak numerów stron w książce
11. Jemielity W. (1993). Podziały administracyjne powiatów białostockiego i monieckiego w latach 1919-1990. "Studia Teologiczne", 11, 1993, s. 307-339.